Als je niet weet dat de studio er zit, dan heb je geen idee. Boven het café van concertzaal Willem Twee in Den Bosch zijn twee kantoortjes helemaal leeggehaald. Geen bureaus en printers meer, wel nog een lunchtafel waar de hele dag door de koffie van beneden wordt gedronken. Beide ruimtes zijn gevuld met wanden vol synthesizers uit de jaren zestig en zeventig en onderzoeksapparatuur uit de jaren vijftig, zoals je wel eens op oude NASA foto’s ziet. Enorme grijze kasten vol draaiknoppen, groenige schermpjes, metertjes en kabels. Twee technici staan paraat voor als artiesten vragen hebben, Jameszoo komt geregeld buurten. De Bossche Brainfeeder-afgezant is deels verantwoordelijk bij die Willem Twee Studio’s, vertelt hij.
‘Het begon allemaal bij het FAQ Festival, dat Rikkert Brok organiseert en waar ik hem een beetje bij help. Er was een editie waar Hans Kulk ons geholpen had, en dus ging Rikkert bij hem bakkie koffie doen om hem te bedanken. Daar aangekomen vroeg Hans of Rikkert zijn studio niet wilde zien. Laptop, twee speakers dacht ie. Maar het bleek dus een bizarre ruimte te zijn vol met de apparaten die je nu allemaal hier ziet staan. Het zijn het soort apparaten waar de eerste elektronische componisten als Stockhausen en Dick Raaijmakers mee werkten. Machines die je eigenlijk alleen maar in instituten vindt, waar een heel select groepje er mee mag werken. Hans wilde zijn studio heel graag openbaar maken, zodat niet alleen hij het kan gebruiken. Die openbare plek werd dit kantoor, ik werd er bij gehaald om te kijken hoe we het allemaal goed konden gaan gebruiken en in stand houden.'
Het Nijmeegse festival Drift doet dit jaar iets nieuws. Een dag voor het échte festival begint, vindt er in concertgebouw De Vereniging een openingsconcert plaats. Met niet de minsten: Jameszoo, British Murder Boys en Blawan gaan alle drie iets laten horen wat ze normaal niet doen. Wat dan? Iets waarvoor ze maanden ervoor, in een Bossche studio de basis hebben gelegd.
Belangrijk onderdeel van het plan om de studio levensvatbaar te maken is, naast enkele subsidies, het streven naar samenwerkingen en residenties. De studio regelt de apparatuur, een slaapplek en begeleiding, een festival de artiesten. Een manier om draagvlak en internationale naamsbekendheid te creëren, volgens Jameszoo. Drift is het eerste festival dat instapt. Het vroeg Blawan, British Murder Boys en Jameszoo zelf om naast een reguliere set op het festival een week de studio in te duiken om materiaal te componeren en op te nemen voor een openingsconcert. Jameszoo ziet een toekomst voor festivals die zo denken. ‘Er zijn een hele hoop toffe elektronische festivals in Nederland. Mensen zijn aan het strijden voor een goed muzikaal landschap, het is de gouden eeuw voor elektronische muziek. Je ziet ook dat het steeds breder kan, als je bijvoorbeeld ziet wat zo’n Dekmantel doet. Maar met dit project zet Drift zich echt neer als makersfestival. In de klassieke muziek zie je dat veel, compositie-opdrachten. Heel goed dat het in deze hoek nu ook gebeurt.’
Terwijl Jameszoo de rondleiding geeft door de ene studio, is in de andere nog een artiest aan het werk. De Britse producer en techno-grootheid Blawan rond zijn opnames van deze week af. Iets later, als hij bijna kan inpakken, legt hij uit wat hij precies aan het doen is in Den Bosch. ‘Gisteren was Pariah hier nog, om samen bezig te gaan met Karenn-materiaal. Maar ik ben ook bezig voor solo-dingen. Het is niet dat ik echt aan het schrijven of produceren ben. Ik kom bronmateriaal ophalen. Puur geluiden. Machines op hol laten slaan, daar gaat het om deze week. Je patcht een paar dingen op zo’n synthesizer, en laat hem dan gewoon lopen, kijken hoe het patroon muteert en dan alles opnemen. Zo nu en dan ga ik hier zelfs om de hoek even koffie drinken terwijl het nog loopt. Dat is een goede manier hoor, jezelf zo verwijderen van het hele proces. Soms ontstaat er dan magie.’
Zo zit Blawan de hele week in ’s Hertogenbosch tussen de ratelende machines. Hij is opgebrand, na een week met sessies van tien uur. ‘Ik herinner me nu al eigenlijk niks van wat ik heb opgenomen. Maar ik weet nog wel hoe opgewonden ik werd toen ik binnen liep. Ik zag alle zeldzame apparaten, en wist meteen: hier ga ik me opsluiten. Er staan veel apparaten die ik nog nooit in het echt had gezien, maar ik moet zeggen: het was vrij makkelijk om ermee te werken. Maar mijn muziek leent zich ook goed voor vrij rigide machines. Ik denk dat Stockhausen, die ook met dit soort machines werkte, er veel moeilijkere dingen mee deed. En ik zou me trouwens shit voelen als ik zeg dat ik alles zelf doe hier. De engineer hier, Hans, helpt me enorm. Afgelopen week is meer een samenwerking tussen mij en hem. Soms heb ik een idee, en dan stelt hij alles in. Alle credits naar hem.
‘Ik heb de mannen hier vandaag gezegd dat ik het voor gezien houd, eigenlijk zou ik vandaag ook nog een volle dag bezig. Maar ik heb al zo veel binnen. Ik weet pas wat ik heb opgehaald hier als ik het ga terugluisteren en er in postproductie fragmenten ga loopen, bewerken en opzoek ga naar grooves. Het is allemaal veel chaotischer en dieper dan wat je krijgt uit normale synthesizers. Oh man, het menselijk gehoor gaat tot 20 khz he? Sommige van die machines hier gaan tot 300 khz. Dat is dus echt enorm veel hoger dan wat je kan horen. Zelfs veel hoger dan wat je kan opnemen, mijn opnames worden op 98 khz afgekapt. Maar ik kan bijvoorbeeld een drone laten lopen die het hele spectrum beslaat. Aan de bovenkant gebeurt dan een hele hoop wat ik niet kan horen. Maar als ik het met mijn computer dan ontzettend vertraag, dan duikt er opeens materiaal op wat ik zelf nooit had kunnen bedenken.'
Het is de eerste keer dat Blawan mee doet aan een project als dit. Sowieso vindt hij het lastig om zijn werk als tourende dj te combineren met zijn ambities in de studio. ‘Na een weekend vol optredens ben ik toch altijd behoorlijk moe. Ik kom nu net terug van vakantie, dus ik kon uitgerust meteen door hierheen. Daarom probeer ik zo veel mogelijk in blokken te werken. Ik neem sinds dit jaar elk vijfde weekend vrij, zodat ik dan lang kan doorwerken. Nog steeds niet echt veel, maar al veel meer dan de voorgaande zeven jaar. Ik nam altijd alleen in januari vrij, de rest van het jaar trad ik gewoon op. Op deze nieuwe manier kan ik op maandag beginnen in de studio, en dan bijna twee weken doorgaan. Het werkt wel. Dit jaar komt er dus een nieuwe Karenn EP en een album, en hopelijk komen er nog twee of drie solo EP’s en nog een album. Flink wat, hopelijk doe ik volgend jaar wat rustiger aan.’
‘De kans om hier aan de slag te gaan, is ook voor het festival goed’, gaat Blawan verder. ‘De competitie is zo groot op die markt, maar het is ook artistiek gezien nodig. Zo’n studio als dit, een uniek concert, releases: zo draagt Drift heel erg bij de wereld waar ze ook van leven. Het is een creatieve investering.' Tijdens het inpakken bedenkt Blawan zich nog een belangrijke aanvulling. 'Het is trouwens niet alsof ik bij dat concert buiten techno wil experimenteren, hè? Ik houd van het idee dat dat ook binnen de grenzen van het genre kan. Het is een hardnekkig misverstand dat leeft bij types uit de avant-garde, zij willen vaak niet inzien dat dance ook experimenteel kan zijn. In functionele muziek kan je net zo goed de diepte verkennen. Vooruitstrevende muziek hoeft echt niet per se vol drones of gekke geluiden te zitten.'
Update 11.23: inmiddels is bekend dat Blawan vanwege gezondheidsproblemen gecanceld heeft. Hij wordt vervangen door The Leap, een nieuwe samenwerking tussen Tripeo en Doka.
Het openingsconcert van Drift vindt vrijdag plaats in De Vereeniging, het festival zelf is op zaterdag en zondag op het terrein van De Vasim.