‘Mooi’ van Maarten van Roozendaal is vandaag door collega-muzikanten uitverkozen tot het allermooiste Nederlandstalige liedje ooit geschreven. VPRO 3voor12 deed een rondvraag bij vijftig Nederlandstalige muzikanten, die werden gevraagd naar de mooiste nummers in eigen taal.

Over de Maand van de Nederlandstalige pop

Er was iets bijzonders aan de hand met de uitslag van de Song van het Jaar 2021. Bij de 36 eerdere uitslagen sinds 1985 bestond de top 3 namelijk nog nóóit eerder uit alleen maar Nederlandstalige liedjes. Sterker nog, afgelopen jaar waren 8 van de 9 populairste liedjes Nederlandstalig. Een absoluut record: dit zijn de hoogtijdagen voor (alternatieve) popmuziek in moerstaal.

Voor ons een uitstekende reden om de hele maand maart uit te roepen tot de maand van de Nederlandstalige pop. op 3voor12 lees je de komende maand uitgebreide achtergrondverhalen over iconische acts als De Jeugd van Tegenwoordig en Doe Maar, we houden een zoektocht naar het allereerste Nederlandstalige popliedje ooit en je leest grote interviews met o.a. Lucky Fonz III en Froukje.

Maar we beginnen met deze lijst van de allerbeste Nederlandstalige liedjes ooit geschreven, gekozen door muzikanten. De werkwijze: we vroegen 50 van onze favoriete Nederlandstalige muzikanten om twee van hun favoriete liedjes in te sturen. Zo ontstond een longlist van meer dan honderd nummers, waaruit de deelnemende artiesten weer een top 5 konden kiezen. Daaruit destilleerden wij deze uiteindelijke top 50, een viering van de rijke Nederlandstalige muziekgeschiedenis.

Deze lijst van de 50 allerbeste Nederlandstalige liedjes ooit gemaakt is samengesteld door:

$KEER & BOO$, Aafke Romeijn, Abel van Gijlswijk (Hang Youth), Ares, Babs, Bente, Bob uit Zuid, Bokoesam, Clean Pete, Dave von Raven, De Ambassade, De Likt, Koen van Bommel (De Witte Kunst), Diggy Dex, Djurre De Haan, Don Melody Club, Eva van Manen, Faske, Ferry Heijne (De Kift), Fulco, Goldband, Gotu Jim, Janne Schra, Kingsize, Le Motat, Linde Schone, Meetsysteem, Meindert Talma, MEIS, Melissa Lopes, Merol, Niek Hilkmann, NONCHELANGE, o.welch, Puntjudith, Rico, Roosbeef, Shadi, Sophie Straat, Sor, Spinvis, Sticks, Stippenlift, RBDJan, Tycho Poort, Veras, Vic Willems, Jeanne Rouwendaal (WIES) en Zwangere Guy.

1. Maarten van Roozendaal - Mooi

Geen nummer werd zo ontzettend veel genoemd als ‘Mooi’ van Maarten van Roozendaal, een liedje dat als grap begint maar uiteindelijk bloedserieus wordt. Jeanne Rouwendaal (WIES): ‘Ik weet nog goed dat ik voor het eerst de liveversie van dit nummer hoorde en zag, en extreem onder de indruk was hoe iemand zo beeldend de lente en het euforische gevoel neer kon zetten. Met zijn armen gespreid, ogen wagenwijd open, de rook door zijn neusvleugels, een grijns van oor tot oor terwijl hij de woorden zingt – onverwoestbaar.’ Roosbeef: ‘Dit filmpje heb ik heel vaak bekeken. Als je eerste zin is: “Ach zie de lammeren nou toch lurken aan hun vers geschoren moeders”, dan heb je van mij al al gewonnen en mag de rest naar HUIS.’ 

Vic Willems: ‘Een zeldzaam nummer dat een groot deel van het menselijk bestaan in enkele minuten lijkt te vatten, van een unieke man wiens persoonlijkheid doorsijpelde in alles wat hij heeft gemaakt.’ ‘Een groot kunstenaar’, zegt ook Merol. ‘Hij weet zo beeldend, schrijnend, grappig, prikkelend en herkenbaar te schrijven en hij zingt recht mijn hart in. De vergankelijkheid schuilt in al zijn liedjes en brengt een gelaagdheid.’ 

‘Als je als zanger te snel aanzet, loop je stuk’, zei Van Roozendaal zelf over dit nummer. ‘En ik moest erin groeien, in dit lied. Omdat ik zelf steeds ouder en grijzer word, wordt het lied steeds meer waar. Het lied gaat over de natuur, maar staat ook voor het gevecht tegen ouderdom en de dood.’ Om in zijn eigen woorden te spreken: om te janken zo mooi. 

2. S10 - Adem Je In

Nog geen jaar is ‘Adem Je In’ uit, en toch wordt de brede doorbraak van S10 nu al gezien als moderne Nederpopklassieker, aldus onder andere Zwangere Guy en Melissa Lopes. sor: ‘Een van de allermooiste nummers van het afgelopen decennium.’ Stippenlift: ‘Ik weet niet waar we S10 aan hebben verdiend, maar dit is de meest getalenteerde artiest die Nederland rijk is. En het fijne is: met iedere release hakt ze een stukje dieper in mijn ziel. Ik ben een zeer dankbare luisteraar en kijk extreem uit naar Eurovision!’ Eva Van Manen: ‘Wat ze doet is zo authentiek en echt en haar muziek komt altijd recht uit het hart.’

3. De Jeugd Van Tegenwoordig - Watskeburt

Wie had gedacht dat ‘Watskeburt’ ook na 17 jaar zo’n iconische status zou hebben? Ja, het nummer had al bij release de impact van een baksteen door je voorruit, en zulke bizar creatieve taalvondsten hadden we nog nooit in een Nederlands liedje gehoord. Maar De Jeugd Van Tegenwoordig presenteerde zichzelf als een grap die je vooral niet serieus moest nemen, drie gasten die beweerden elkaar bij een Idols-auditie tegen het lijf te zijn gelopen. Zeventien jaar na de release concludeert Gotu Jim: ‘Valt hier nog wat aan toe te voegen?’ Abel: ‘Changed my life, denk ik wel.’ Bob Uit Zuid: ‘Een classic. Ik zong dit mee toen ik 10 was.’ Le Motat: ‘Een van de beste tracks toen we in groep 7 met onze eerste LG openschuif-mobieltjes illegale lime-wire downloads naar elkaar konden bluetoothen.’ Jeanne Rouwendaal: ‘Ik had nog nooit zoiets gehoord als Watskeburt en zing het tot de dag van vandaag woord voor woord mee. De teksten, de muziek en de visie van de Jeugd is je altijd een stap voor.’

4. Donald Jones – Ik zou je het liefste in een doosje willen doen

Hommeles was in 1959 de allereerste echte Nederlandse tv-serie. Annie M.G. Schmidt schreef de serie, Cor Lemaire maakte de muziek erbij (en speelde de nummers live in de uitzendingen met een kamerkwartet), en dit liedje (gezongen door Donald Jones) staat ook dik zestig jaar later nog fier overeind, vinden onder andere Spinvis, Janne Schra en Linde Schöne. ‘Annie M.G. Schmidt blijft voor mij de allerbeste schrijver die Nederland gekend heeft’, aldus Merol, en dit is ‘het beste liefdesliedje ooit gemaakt.’

5. Boudewijn de Groot - Testament

Een heel epistel schreef Dave von Raven (The Kik) over ‘Testament’, en beter hadden wij het niet kunnen verwoorden. ‘Boudewijn de Groot en Lennaert Nijgh waren beiden 21 toen ze dit meesterwerk schreven. In het lied verdelen ze de erfenis van hun jeugd onder de erfgenamen. Na 22 jaar vonden ze het tijd om hier afscheid van te nemen. Geen geld of goed, maar mooie idealen en onvervulde wensen, alsook het adres van de kroeg waar teveel werd gedronken. Sommigen krijgen niets, zoals de leraar; deze heeft zijn gelijk immers reeds gekregen en dat is al meer dan genoeg. Het enige fysieke voorwerp dat wordt nagelaten is voor de ouders; het fotoboek met de plaatjes “die zo vals getuigen van een blijde jeugd”. Geen opvoeding is namelijk perfect. Toch is de goede herinnering aan zijn algehele jeugd aan het slot het enige dat hij zelf houdt, een prachtig gegeven omdat een goed begin van het leven al vaak het halve werk is. De berustende melancholie van de tekst van Lennaert wordt uitstekend ondersteund door de repeterende, bijna “Bachiaanse” muziek van Boudewijn. Een ijzersterk en zeer oorspronkelijk Nederlands lied van ongekende schoonheid en kwaliteit, dat staat vast.’

6. Ramses Shaffy - Laat Me

Voor de Frans-Italiaanse acteur en chansonnier Serge Reggiani was ‘Ma Dernière Volonté’ een kliekje, slechts een voetnoot in zijn oeuvre over de angst om dood te gaan. Maar in de vertaling van Herman Pieter de Boer werd dat in 1978 ‘Laat Me’ voor Ramses Shaffy, een onbevreesd nummer vol levenslust. Hoewel de tekst opbeurend is, vertolkt Shaffy het nummer veel trager, slepender en dramatischer dan Reggiani dat deed. Diggy Dex: ‘Elke schrijver had deze willen schrijven. De “Non, Je Regrette Rien” van de lage landen.’

7. Spinvis - Smalfilm

Naast De Jeugd Van Tegenwoordig drukte geen Nederlandse artiest zo’n nadrukkelijke stempel op de jaren nul en tien: met zijn cryptische, soms lastig te doorgronden liedjes inspireerde hij een hele generatie aan (alternatieve) songwriters om in het Nederlands te gaan zingen. Voor Spinvis was Nederlandstalige pop jarenlang de wereld van de Acda’s en de Munniks en Van Dik Hout’s, zangers die hapklare teksten serveerden die je al na een luisterbeurt kunt verteren. Of anders Bløf, met poëzie voor in je vriendenboekje. De nummers van Spinvis? Daar kun je jarenlang op kauwen voordat de betekenis zich aan je prijsgeeft. Jeanne Rouwendaal: ‘Met de jaren ben ik het meer gaan begrijpen en daardoor nóg meer gaan waarderen. “Ik ken een raadsel over eenzaamheid en het gaat als volgt: het doet pijn en telt voor twee.” Briljant.’

8. Doe Maar - Is Dit Alles

Begin jaren tachtig was Doe Maar eigenhandig verantwoordelijk voor de oerknal van de Nederpop: opeens was daar de collectieve hysterie van tienerjongens en vooral ook -meisjes rondom een groep begin-dertigers die Nederlandstalige reggae-popliedjes speelden. Grappig eigenlijk dat Hennie Vrienten op ‘Is Dit Alles’ juist zingt over problemen waar geen tiener zich in kan herkennen. ‘We komen niets te kort, we hebben alles: een kind, een huis, een auto en elkaar.’ En toch vraagt hij zich treurig af: ‘Is dit alles?’ Diggy Dex: ‘De beste Nederlandstalige band aller tijden voor mij, en dit nummer is eenzame klasse. Op zo'n gemakkelijke manier een herkenbaar gevoel voor iedereen kunnen pakken. Het trombonestuk is ook tijdloos.’

9. Eefje de Visser - Bitterzoet

Voor het album Bitterzoet won Eefje de Visser zo’n beetje elke prijs die er maar te winnen viel, ook het titelnummer wordt door haar collegae geroemd: de muziek is magistraal, maar ook in haar teksten is ze steeds trefzekerder. Babs: ‘Tekstueel gezien vind ik dit nummer megamooi. Het is erg beeldend, ze gebruikt steeds dezelfde sterke vergelijkingen maar met telkens een net andere betekenis, het is enorm sfeervol en je kan meedrijven op het het ritme van de woorden.’ Eva van Manen: ‘Ik vind het hele album een magische trip. Je wilt mee verdwijnen in de Belgische nachten en clubs (alsjeblieft! laat het weer snel open gaan!) er zit een soort koele onoverwinnelijkheid in die ik heel sexy vind.’

10. The Opposites - Sukkel voor de Liefde

Alcazar had zijn ‘Crying At The Discoteque’, De Jeugd Van Tegenwoordig ging ‘Huilend Naar De Club’ en The Opposites is koning van de discotheek met een gebroken hart in deze ultieme sad party banger. sor: ‘Willem en Big2 zijn grondleggers, deze nieuwe sound was inspirerend voor mij.’

11. Raymond van het Groenewoud - Twee Meisjes

Een paar jaar op rij verkozen tot het allerbeste Belgische lied ooit gemaakt, een simpel liedje over twee meisjes die modebladen lezen en dromen van een prins. Waarom  het zo goed is? ‘Omdat dit een halve Nederlander is, die in Brussel blijven plakken is’, aldus Zwangere Guy. Roosbeef: ‘Dit is een classic. Er gebeurt weinig in de tekst, maar precies genoeg. De melodie versterkt de eenvoud. Het is een ontroerend beeld over twee meisjes die op het strand liggen.’

12. Amazing Stroopwafels - Oude Maasweg

Inmiddels is–ie wel weer wat weggezakt, maar een paar jaar lang stond ‘Oude Maasweg’ in de hoogste regionen van de Top 2000 (het hoogtepunt: nummer 16 in 2007!), en dat terwijl het nóóit een hit is geweest. Vooral bij Rotterdammers heeft het zich met weerhaken in het hart verankerd. Bijvoorbeeld bij ras-Rotterdammer Dave von Raven. ‘Wanneer Nederlandse artiesten in het Engels zingen, lijkt het vaak alsof je luistert naar een acteerprestatie’, zegt hij. ‘Naast het vaak steevast waar te nemen Hollandse accent, gaat het ook vaker dan eens over dingen waar je als Nederlander vrijwel nooit mee te maken krijgt. “The valleys, the mountains”, bijvoorbeeld.’ Het merkwaardige is dus dat Amazing Stroopwafels eerst ‘Manhattan Island Serenade’ van Leon Russel spelen – in het Engels! Pas na de gitaarsolo wordt Nederlandstalige zang ingezet ‘die je eigenlijk direct naar de strot grijpt’. aldus Von Raven. ‘Alle info die we daarvoor in het Engels gehad hebben wordt ongedaan gemaakt of toch tenminste op een manier verteld die we als Hollanders wél dondersgoed begrijpen. Bij het horen van de eerste woorden in de moerstaal voelt het meteen als thuiskomen. Kort gezegd laten de Amazing Stroopwafels horen dat Nederlands een prachtige taal is om in te zingen en het, mits goed gedaan, dichterbij kan komen dan welke Engelse tekst dan ook.’

13. Andre Manuel - Kraaien

Hoe ziet de ideale begrafenis eruit? Plechtig, in de kerk, stilletjes rouwend en luisterend naar de dominee? Of toch in de kroeg, met de kist op de bar, een joint die rondgaat en iedereen bezopen? In het geval van de Tom Waits van Twente (want dat is Andre Manuel toch een beetje) toch dat laatste. Daarover zingen hij en zijn ketterse fanfare in ‘Kraaien’. Ferry (De Kift): ‘In dit nummer komen veel dingen samen die maken dat muziek me raakt. Hele goede tekst; beeldend, serieus maar tovert toch een ontroerde lach tevoorschijn, poëzie van de straat, muziek die de tekst perfect verklankt. Mogen ze op mijn begrafenis draaien.’ Roosbeef: ‘Ik vind zijn stem zo prachtig mooi. Het maakt me niet uit wat hij zingt, ik geloof ALLES.’

14. De Jeugd Van Tegenwoordig - Niet Als Jouw

Arme Vjeze Fur, zijn hart ligt in duigen op deze emotune van De Machine. Hij ligt alweer met een ander in bed, maar ‘het voelt niet als jou’. Bob Uit Zuid: ‘Dit was de eerste keer dat ik besefte dat je heel eerlijk kan rappen over iets gevoeligs. Het mocht en kon. Door de Jeugd.’ Merol: ‘Het is moeilijk kiezen uit hun geweldige repertoire, maar dit nummer steekt er stiekem toch bovenuit. De titel alleen al is pure kunst, ik wou dat ik het had verzonnen.’

15. Ramses Shaffy - Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder

Nog eens Shaffy, in 1999 door Parool uitgeroepen tot het allermooiste Nederlandstalige lied van de 20ste eeuw. Het is een nummer voor de mensen die eenzaam en ongelukkig zijn, gekweld worden door slapeloze nachten, en de boodschap is: we zijn allemaal samen.

16. Opgezwolle - Hoedenplank

Wie laat Flamman en Abraxas nou rijmen op Gamma en de Praxis? Wie laat woorden als wieberen, piepertjes en swiebertje rollen over een beat, alsof dat vanzelfsprekend is? Rico en Sticks natuurlijk. De productie door Delic is ook zo monsterlijk dik dat hij anderhalf decennium na dato nog altijd je subwoofers kan doen exploderen.

17. De Jeugd van Tegenwoordig - Dromen van Karton

Deze deep cut en albumafsluiter van “Ja, Natúúrlijk!” is een lieveling van o.a. Véras en Milo van Goldband, een nummer van bijna 10 (!) minuten met een hele lange synthsolo van Bas Bron. Het is ook een van de favoriete tracks van Willie Wartaal zelf. Hij rapt over ‘Jantje’, een vriend die superslecht gaat (en een jaar later was overleden). ‘Ik ben blij dat ik het nummer heb kunnen maken, ook al heeft het niks uitgemaakt.’

18. Ramses Shaffy - Sammy

Het is nog altijd een mysterie wie de ‘Sammy’ uit Shaffy’s grote doorbraak nou eigenlijk is. Liesbeth List (die altijd veel samenwerkte met Shaffy) beweerde stellig dat het over John Rosinga gaat, een goede vriend met wie Shaffy eens LSD deed. Rosinga hield er een ontzettende bad trip aan over. Of gaat het toch over Bernhard Kats (1933), zoon van een joodse huisarts die tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdook? Kats zat bij Shaffy op de middelbare school, en vertelde aan de Tubantia: ‘Hij vertelde dat ie een liedje aan mij had gewijd. Ik liep meestal met gebogen hoofd naar school.’ Wat de waarheid ook is, het nummer resoneert nog altijd bij mensen die wel een opsteker kunnen gebruiken.

19. Rika Jansen - Amsterdam Huilt (Waar Het Eens Heeft Gelachen)

Lange tijd was Rika Jansen vooral bekend als Zwarte Riek, de Jordaanprinses, een vrolijke vertolker van het levenslied in navolging van Johnny Jordaan en Tante Leen. Onder haar eigen naam maakte ze met haar partner Kees Manders dit diepdroevige nummer over het gat dat in de stad werd geslagen met de deportatie van de Amsterdamse Joden in de Tweede Wereldoorlog. Hang Youth-frontman Abel en Sophie Straat zijn het eens: dit is een van de mooiste Nederlandse liedjes ooit gemaakt. Velen hebben het nummer na Jansen nog vertolkt, maar wat ze zelf zei: ‘Je kunt het pas echt uit je hart doen als je de oorlog hebt meegemaakt.’ Zelf vond ze het nummer bijna té beladen. ‘Kees had Amsterdam Huilt al geschreven voordat ik het kon zingen. Het ging gewoon niet, weet je wel? We hebben het ook uit de jukeboxen laten halen. Dat vonden we niet gepast.’

20. De Jeugd van Tegenwoordig - Sterrenstof

Er is veel te zeggen over ‘Sterrenstof’. Ten eerste over dat woord, inter-me-galactisch. Niet internagelactisch, zoals lang werd gedacht. Vjeze had gewoon een extra lettergreep nodig om het woord intergalactisch lekker op de muziek te kunnen leggen. Ten tweede over de verse van Willie Wartaal, waarin hij voor het eerst rapt over zijn verslaafde moeder (na het mooie interview in de Volkskrant Magazine snapte iedereen opeens: ok, De Jeugd van Tegenwoordig is óók bloedserieus). Ten derde: er schijnt een sample van James Brown in te zitten! Ten vierde: Toppop-held Ad Visser had ook nog een verse ingezongen voor ‘Sterrenstof’. Ja, echt. Ten vijfde: wat is het een verdomd catchy, vrolijk melodietje (Bas Bron was net vader geworden, zat op een roze wolk en kon alleen nog maar vrolijke muziek maken).

‘Nou, ik moet je eerlijk zeggen, het is een beetje een rommeltje, het nummer’, zei Vjeze Fur toen het nummer door de luisteraars van 3FM werd verkozen tot de nummer 1 in de top 999 van deze eeuw. ‘Ollie had iets heel persoonlijks, Pepijn had iets over billen, ik had deels iets over billen, maar ik wilde ook wat dieper gaan, dus ik dacht ik moet wat zeggen over die billen. Ik wilde iets over oneindigheid in een bil schrijven. Dat die billen voor eeuwig in de sterren staan, zoiets.’

21. Doe Maar - De Bom

Anno 1982 was heel Nederland in rep en roer: om de overhand te krijgen in de Koude Oorlog, wilde Amerika 48 Tomahawk-kruisraketten met kernkoppen in Woensdrecht plaatsen. En daarmee kon ons koude kikkerlandje opeens ook een doelwit worden voor de Sovjet-Unie. Beangstigende gedachte: hoe mooi je leven ook is, hoe chique je pak, hoe talrijk je diploma’s en hoe groot je woordenschat ook… als de bom valt je dadelijk onder het puin. Die angst spreekt uit dit liedje van Doe Maar. Clean Pete: ‘Scherpe maatschappijkritiek was zelden zo dansbaar.’ Een jaar later leidde dit tot de allergrootste demonstratie die Nederland ooit gekend heeft: dik een half miljoen mensen trok naar Den Haag om te protesteren tegen kernwapens.

22. Fresku - Twijfel

Natuurlijk is Fresku niet de eerste Nederlandse rapper die zijn kwetsbare kanten liet zien, maar hij was wel degene die er zijn grote kracht van maakte: zó eerlijk, zó rauw en zó onbevreesd om zijn eigen pijn en verdriet op tafel te gooien. O.a. Boaz van Goldband, Tycho Poort en Eva van Manen roemen hem erom. Van Manen: ‘Als je wilt leren over eerlijk en vanuit je hart schrijven, luister dan naar dit nummer.’

23. Tom Pintens - In Charleroi

In 2008 werd Charleroi door lezers van de Volkskrant verkozen tot de allerlelijkste stad ter wereld. Nadat de staal- en kolenindustrie in elkaar stortte, raakte het stadje totaal in verval. Oh ja, en ook politiek deugde van alles niet in de Waalse stad. Het komt allemaal voorbij in dit bitterzoete liedje van Tom Pintens – die wordt ondersteund door Roosbeef. Misschien wel het allermooiste Nederlandstalige liedje ooit gemaakt, vindt Aafke Romeijn. Of tenminste ‘het mooiste liedje over de lelijkste stad’, aldus Aysha de Groot (Meis).

 

24. Willeke Alberti - Samen Zijn

De arme weesjongen Danny ligt in het ziekenhuis en raakt daar razendgoed bevriend met… een knuffel-robot. Dat is de strekking van de Nederlandse serie Pompy de Robodoll. En je raadt het al, dit is de titelsong: een oprechte tranentrekker over vriendschap. Mierzoet natuurlijk, maar Sophie Straat, Koen van De Witte Kunst en Stippenlift zijn het eens: precies zoet genoeg.

25. De Speeldoos - Iemand Dood

Wat een cool project was De Speeldoos van Torre Florim (De Staat) en Roos Rebergen (Roosbeef): ze zetten de gedichten van mensen met een verstandelijke beperking op muziek, en in al z’n eenvoud is dit een ijzersterk nummer. ‘Niks aan de hand. Mijn opa is ook verbrand. Het hoort een beetje bij de familieband. Het is al vaker gebeurd. Iemand dood, iemand dood.’ Jeanne Rouwendaal: ‘Dit is zo’n bijzonder, mooi en te gek project. Ik hoop dat ze nog eens terugkomen.’

26. Eefje de Visser - Ongeveer

De albumopener van de Visser’s tweede plaat Het Is was voor haarzelf ook een sleutelliedje. Een weg naar een nieuwe sound: meer lucht, minder woorden, zo omschreef ze het zelf. Dat klopt: ‘Ongeveer’ is een klein wolkje van betekenis, dat voorbij drijft voordat je het hebt kunnen vastgrijpen. Daarmee is het een van de mooiste liedjes uit haar impactvolle oeuvre. Je hoort die invloed bij artiesten als Meetsysteem, Elias Mazian, puntjudith, Le Motat en Goldband’s eigen Milo, die het tot één van hun favoriete liedjes verkozen. Le Motat: ‘Bij de eerste akkoorden voel je al dat het een goed nummer is. Gelijk word je de magie van Eefje ingezogen, en betoverd.’

27. Hauser Orkater - Zie de mannen vallen

Theatergezelschap Hauser Orkater verzorgde in de jaren zeventig een storm in de theaterwereld, met hun absurdistische, komische en toch diepzinnige spel. Zie De Mannen Vallen was hun meest opzienbarende productie, en de openingstrack van die voorstelling staat bij een zekere generatie in het geheugen gebeiteld. Ferry Heijne (De Kift): ‘Een gezelschap waarvan de invloed nog immer doorklinkt. Fantastische video bij het nummer. Toch eens aan ze vragen of we met De Kift dat dansje mogen dansen.’ En Spinvis zette het op nummer één: ‘Beste tekst, beste muziek. En de messcherpe choreografie… Zie Youtube, dat maakt het af.’

28. Jiggy Djé - Regen Op Warm Asfalt

Jiggy Djé wist het toen hij ‘Regen Op Warm Asfalt’ schreef: dit is een classic in the making. Natuurlijk helpt die onwijs ontspannen beat, met een sample van regen dat tegen het wegdek tikt, en die loop van Herman van Veen’s vioolspel in ‘Bloesem’. Toch is het vooral Jiggy’s tekst die het nummer zo sterk maakt, een onvervalste liefdesbrief aan het rappen zelf. Geen wonder dat een type als Ares het als één van zijn favoriete Nederlandse tracks aller tijden ziet. Evenals de bedachtzame indie-rapper Tycho Poort: ‘Iedereen kent de geur van regen op warm asfalt. Iedereen zou ook dit nummer moeten kennen. De techniek, de diepte, de nostalgie. Jammer dat Jiggy geen muziek meer maakt.’

30. WIES - Soms Is Het Te Laat

Opeens waren ze daar: WIES, een kleinkunstige Nederpopband, die met hun debuutsingle meteen een dikke doorbraak wist te forceren. Gek is dat niet. ‘Soms Is Het Te Laat’ is niet alleen een onwijze oorwurm met een jengelende synthlijn, het is ook een poëtische ode aan de middelbare school, toen alles nog een beetje simpeler was, en je je alleen nog maar zorgen hoefde te maken over je eerste zoen, je eerste huisfeestje. Véras: ‘Volwassen worden blijft lastig, tijd staat niet stil. Maar dit wonderschone nummer brengt mij terug naar vroeger. Melancholisch maar vol energie krijg ik zin om te zoenen met al mijn exen.’

31. Bløf - Omarm

De sentimentele nummers van Bløf staan in het Nederlandse canon van de popmuziek. Niet ten minste ‘Omarm’, het kopstemliedje dat ontzettend aan de traanbuizen trekt. Volgens Ronnie Flex is het één van de beste Nederlandstalige nummers allertijden. Vijftien jaar nadat het uitkwam blies hij het zelfs opnieuw leven in als ‘Omarm Me’, een versie waarop Bløf-zanger Paskal Jakobsen gewoon weer meedeed. Als dat geen evergreen is. Tycho Poort: ‘Als we het hebben over de beste Nederlandstalige nummer kan deze track niet ontbreken. Iedereen die in een festivaltent of op een plein dit nummer live heeft gezien heeft de omarming gevoelt. Dat refrein!!! Die tekst!! Die stem!!’

32. Extince - Viervoeters

De godfather van de Nederlandstalige hiphop, die mag natuurlijk niet ontbreken in deze lijst. ‘Viervoeters’ verscheen in ’98 als singletje bij TopNotch. Het is een stoomcursus in knap slap lullen: Extince pakt de tram, komt z’n ex tegen op straat en gaat met d’r naar huis, maar het geniale van deze track zit ‘m in zijn rijmschema’s en woordvondsten. Diggy Dex: ‘Misschien wel de blauwdruk voor de Nederlandstalige hiphop, op een album dat nog steeds moeiteloos mee kan in deze tijd.’ Abel: iedereen denkt altijd dat ik def p vet vond maar kben stiekem een extince man. technisch en inhoudelijk is hij een kklijp genie. als je die rijmschemas gaat uitzoeken moet je de stelling van pythagoras toepassen en shit.’

33. Hang Youth - JE HAAT GEEN MAANDAG, JE HAAT KAPITALISME

Korter en kernachtiger krijg je het niet, hè? In een andere dimensie is het kapitalistische alter ego van Abel van Gijlswijk een gehaaide marketeer die de ene na de andere reclameslogan bedenkt voor multinationals, in de onze is hij de grote oproerkraaier van de protestgeneratie. En op ‘JE HAAT GEEN MAANDAG, JE HAAT KAPITALISME’ legt hij op de meest gevatte wijze het hele probleem van het kapitalisme bloot. In zeven zinnen, doe dat hem maar na. De band steekt die boodschap in een grungerockjasje, de ultieme nihilistische gitaarstijl der nihilistische gitaarstijlen. Had het harder ‘WE ZIJN ALLEMAAL SLAVEN VAN HET SYSTEEM’ kunnen schreeuwen? Nou, nee dus.

34. Brood en Vrienten - Als Je Wint Heb Je Vrienden

Winnend duet van een winnend gelegenheidsduo. Of nou ja – het liedje komt volledig van de hand van Vrienten, die het liedje graag als duet wilde brengen, en hij koos Herman Brood juist als zijn duetpartner uit omdat diens carrière op dat moment juist niet meer aan de winnende hand was. Daarover vertelde Vrienten later in een interview: ‘Hij was net in Amerika geweest, de band was uit elkaar. Ik had altijd al een groot zwak voor hem en dacht: “Eigenlijk moet ik dit met hem zingen, want hij weet precies waar het over gaat. Hij heeft het van twee kanten gezien”.’

36. Lil Saint - T.O.G.D. (Trap Of Ga Dood)

Tussen al veteranen en klinkende hiphop- en popnamen is underground rapper Lil Saint een opvallende verschijning in dit toplijstje. Gotu Jim: ‘Chicago drill, maar dan op zijn Nederlands. Beste vertolking van een Amerikaanse hiphopscene naar het Nederlands.’

36. Armand - Blommenkinders

Nederlands’ meest invloedrijke protestzanger. Begonnen als een Bob Dylan achtige protestzanger veranderde Armand in de loop van de jaren zestig in een hippie-achtig figuur, compleet met flower-power boodschap (en de bijbehorende drugsproblemen). Aan die flower power-beweging ontleent 'Blommenkinders' de naam ook, eveneens de pacifistische boodschap van het liedje. Qua sound is het nummer bovendien duidelijk geïnspireerd door de psychedelische popmuziek van de Beatles. NONCHELANGE: ‘Dit is het favoriete nummer van mijn moeder. Ik vind het zelf ook zeer bijzonder, het resoneert nog steeds in deze tijden.’

37. Boudewijn de Groot - Als De Rook Om Je Hoofd Verdwenen Is

Zou dit liedje gaan over stoppen met blowen?  Of gewoon over een ultiem moment van helderheid ervaren? Het zijn beiden geen gekke verklaringen. Boudewijn de Groot was aan het einde van de jaren zestig (toen dit liedje voor het eerst verscheen, in ’72 kwam er nog een iets psychedelischer uitvoering) immers een behoorlijke blowkikker, en zo bezien klinkt het liedje verdacht veel alsof het is geschreven door iemand die iets teveel wiet rookt en daardoor de dag nogal afgevlakt meemaakt. ‘Valt 't je op dat de zon feller schijnt / Als de rook om je hoofd is verdwenen?’ Maar goed, dat tweede kan dus ook nog gewoon.

38. Flinke Namen - Wolken

Het voelt als een leven geleden dat Sef, Glen Faria (toen MC Fit), The Flexican en Murth The Man-O-Script een jonge, frisse hiphopgroep waren. Grappig eigenlijk: in 2009 was ‘Als Zij Langs Loopt’ de grootste hit van het langverwachte debuut van Flinke Namen, maar luister naar ‘Wolken’ en je begrijpt waarom juist die track is bekleven. Tycho Poort: ‘Een iconische beat van The Flexican, waarop de zweverige filosofische teksten van de boys van Flinke Namen perfect tot hun recht komen. Een en al vibe.’ 

39. Wende - Vrij Me

Liefhebben en geliefd worden, het kan een mens helen, maar als je dat plat uitschrijft klinkt het als een levensles waar een lifestylecoach 90 euro per uur voor rekent. Daarom is ‘Vrij Me’ zo sterk: precies die boodschap brengt het op zo’n poëtische manier dat het totaal niet cliché klinkt. Wende Snijders werkt wel vaker met schrijvers en dichters, en dat is in dit geval niet anders: de tekst komt oorspronkelijk uit een dichtbundel van Dimitri Verhulst, de Belgische schrijver die de klassieker De Helaasheid der Dingen pende. Merol: ‘Nog iemand die altijd recht mijn hart in zit. Ze is altijd één met het nummer dat ze zingt. Dat is overgave. De titel is een vondst en de uitwerking zo gelaagd. Een kunstwerkje.’

40. Lucky Fonz III - Ik Heb Een Meisje

Van het briljante ‘Linde Met Een E’ tot aan het onlangs verschenen ‘Kwantumwetenschapper’, één van zijn mooiste liedjes ooit: het zijn de vaak grappige, soms existentiële, maar altijd rake testen die van Lucky Fonz III een nationale trots maken. ‘Ik Heb Een Meisje’ is een liefdesliedje dat alleen een pure goedzak als Otto Wichers kan schrijven: humoristisch, lief, en poëtisch zonder moeilijkdoenerij. Eva van Manen: ‘Ik zit altijd ademloos te kijken wanneer hij met zoveel liefde, humor en poëzie live speelt.’ Clean Pete: Eigenlijk willen we Lucky Fonz' hele oeuvre nomineren, want tot op de dag van vandaag weet hij te verrassen met zijn teksten. We kozen 'Ik heb een meisje' omdat het zijn hit is, maar net zo lief horen we hem zingen over gedeprimeerde mossels.'

41. Herman van Veen - Hilversum 3

Lekker recalcitrant: een top 10 pophit scoren, met een liedje dat zich afzet tegen popmuziek. Theatermaker Herman van Veen deed het in ‘84 met ‘Hilversum 3’, een hertaling van een hit uit Beieren, maar dan met een tekst over Hilversum 3 (het voormalige 3FM). Die zender begon vijftig jaar geleden popmuziek uit te zenden. Op ‘Hilversum 3’ zingt Van Veen daarover met een  ‘vroeger-was-alles-beter’-bril: ‘Vroeger werd gezongen en gefloten in de straat / had de slagersjongen nog een opera paraat’. Maar die hit zal hij niet vervelend hebben gevonden.  

42. Het Goede Doel - België (Is er Leven Op Pluto...)

In principe is Nederpopklassieker ‘België (Is Er Leven Op Pluto…)’ een muzikale Belgenmop, gebaseerd op de ironie dat een Nederlander of all places het liefst in België zou willen wonen. Die ironie ontging de Belgen een beetje: Het Goede Doel scoorde er zelfs een dikkere hit mee dan in Nederland. Het ontstaansverhaal van het liedje is ook een tikkeltje bizar. Zo vertelde zanger Henk Westbroek in een interview uit 2019: ‘Ik zat op een dag de Donald Duck te lezen, een verhaaltje over de hond Pluto. Die zat op een plaatje achter zijn oren te krabben, want honden hebben weleens vlooien. Is er leven op Pluto dus!’

43. Jules de Corte - Als Je Overmorgen Oud Bent

Och, Jules de Corte, een ondergewaardeerde held van het Nederlands cabaret. Ze noemden hem ook wel de Ray Charles van de lage landen, niet ten minste omdat de Corte naast begenadigd pianist en componist óók nog eens blind was. Maar goed, dat hoeft muzikaal talent natuurlijk niet in de weg te zitten. ‘Als Je Overmorgen Oud Bent’ is een van de evergreens die hij pende, over de broosheid over het leven, maar vooral over de angst om moederziel alleen de ouderdom in te gaan. Clean Pete: ‘De pianobegeleiding en melodie kunnen zich meten met het mooiste lied van Schubert. En dan schreef Jules de Corte ook nog eens zijn eigen teksten…’

44. Opgezwolle - Gekkenhuis

De Zwolse hiphopgroep staat niet met één maar twee tracks van hetzelfde album in deze toplijst, en daarmee heb je meteen een mooie weerspiegeling van de twee kanten van de iconische rapformatie. Het rijmen-om-het-rijmen, de woordkunst, de lyriek, maar ook, zoals je op 'Gekkenhuis' hoort: het maatschappij-kritische. Vooral Sticks heeft er altijd al een handje van gehad om boven op de berg te gaan staan, en als een profeet van de waarheid zijn visie op de wereld te delen, en 'Gekkenhuis' is dat op de piek van Opgezwolle. Iconische track, een accordion op de beat, en een geweldig feature van Jawat!.

45. Sef - De Leven

De woordkunst van Sef’s ‘De Leven’ zit in de simpelste stijlkeuze. ‘Dit is het leven’? Had zwaar geklonken. Verander ‘het’ door ‘de’, en je hebt een ultiem carpe diem-anthem, die de boodschap ‘van dag tot dag leven’ extra hard laat aankomen. Onlangs blies S10 het liedje nieuw leven in met Joep Beving. Abel: ‘Pas toen die versie uitkwam begreep ik dat Sef alleen met z’n stem, swag en een uptempo stampbeat een emotie weet over te brengen, waar de meesten dramatische piano’s en een snik in de stem voor zouden kiezen.’

46. Feis - Loslaten

Iedere track van Feis heeft natuurlijk een andere betekenis gekregen sinds de Rotterdamse rapper overleed in de eerste nacht van 2019, maar 'Loslaten'? Tja, die track heeft nu toch echt een extra dimensie gegeven. Niet alleen zoals hij de volgende bars rapt: 'Ik ga niet liegen dat ik hem niet mis, maar het is wat het is, het beste is waarschijnlijk om hem los te laten', maar ook vooral omdat je 'Loslaten' opzet en beseft hoe goed Feis eigenlijk ook alweer was, als rapper die écht een verhaal kon vertellen.

47. Idaly - Die Berg

Idaly verscheen natuurlijk al met twee features op New Wave, en ontpopte zich in de jaren daarna tot een heuse feature-prins, maar ook daarvóór was er al een stapeltje muziek van de piepjonge TopNotch-telg verschenen. Toen cult-hitje ‘Die Berg’ in 2014 uitkwam, voelde de frisse sound van die track als een belofte van wat nog komen zou. Idaly beziet de maatschappij vanuit eenzame hoogte. Meetsysteem:  ‘Dat misten we toen in Nederland. Een supereerlijkheid. Een stem die we nog niet hadden gehoord.’

48. Kadanz - In Het Donker

Utrecht, in de jaren tachtig de hoofdstad van de Nederpop, met bands als Het Goede Doel en Klein Orkest. Op dezelfde compilaties als die grote haaien stond de Utrechtse popgroep Kadanz, een voormalig cabaret-gezelschap dat uitgesproken maatschappij-kritische voorstellingen maakte over 'de integratie van homoseksuelen' (zo lijken de jaren tachtig opeens een stuk verder, niet?). Over de jaren heen liet de band seksualiteit als thema een beetje los. ‘In Het Donker’ is een van hun grootste hits, een wonderlijk Nederpop-pareltje dat klinkt als een eighties-tijdscapsule. 

49. Ronnie Flex - Plek Als Dit

Natuurlijk mag de vaandeldrager van New Wave niet ontbreken. En tja, je kunt een hele hoop afdingen op welke Ronnie Flex-track nou precies in zo’n lijstje terecht moet komen, maar ‘Plek Als Dit’ is nu eenmaal peak-Ronnie. Hopeloos romantisch, mega oprecht, tegelijkertijd totaal niet cheesy, en met een poppy beat van Boaz van de Beatz die de meeste producers het nakijken geven. Oh, en zwijmelend rappen over in het huwelijksbootje stappen en samen kindjes maken, wie doet het zoals Ronnie?

50. Froukje - Ik Wil Dansen

Op het eerste gehoor een vrolijk popliedje over de drang om te dansen. Luister je beter, dan hoor je iets anders: een liedje over vluchtgedrag, dansen om het malen en tobben te verstoppen. In 2021 werd het liedje het wapenschild van de massale Unmute Us-protesten voor het nachtleven. Da’s een stukje geschiedenis dat voor altijd aan dit liedje zal kleven, en daarnaast won Froukje er ook nog eens de Song van het Jaar 2021 mee. WIES: ‘Froukje verdient een benoemenswaardige plek in deze toplijst. Ze is van de nieuwe generatie steengoede Nederlandstalige muziek.’ Vic Willems: ‘Het spannendste, leukste en coolste wat er de afgelopen jaren is uitgekomen.’