A la carte met Vjeze Fur: ‘Ik heb de grootste lol met mezelf’ A la carte met Vjeze Fur: ‘Ik heb de grootste lol met mezelf’

‘Ik vind Dracula echt heel cool. Hij heeft een swaggertje. Hij heeft ook nog wel een beetje humor vaak. En ook al is hij dood gaat hij gewoon door. Hij heeft geen zelfreflectie. Of hij nou een lul is of niet, het maakt niet uit. Ik kan me er wel mee identificeren.’

Zit daar een diepere betekenis achter?
‘Nou… Mijn vader heeft een ernstige hersenbloeding gehad, een maand voordat we dat Lowlands-optreden hadden. Ik zit dus al best wel lang met een knoop in mijn maag. Ik wist ook wel dat die knoop daar vandaan kwam, maar ik had geen ruimte om er iets mee te doen, ik kon ook niet echt huilen, Wat heel gek is, omdat ik heel veel van hem hou. En de situatie was dusdanig dat het wel nodig was. Dus ik voelde me niet fijn toen we dit album gingen opnemen. Zo kwamen we bij een soort Dracula-achtig figuur: ook al voelt hij zich slecht of voelt hij niet, dan is hij toch met mooie esthetische dingen bezig, met schoonheid in de vorm van tuinieren. Plantjes planten in een dorre tuin, niet wetende of er iets uit gaat groeien.’

Hoe gaat het nu met je vader?
‘Niet heel goed. Hij moet verzorging krijgen, zit in een tehuis, we bezoeken hem enigszins regelmatig. We kunnen met hem praten, maar hij weet niet altijd welk jaar het is, waar hij is, hij weet niet altijd dát hij ziek is. Het is niet dat hij je niet herkent, gelukkig, hij wordt heel blij als hij me ziet, en de kleinkinderen. Maar ja, dat is de situatie. Mijn moeder is natuurlijk ook helemaal van de slag. Er hangt wel een soort duisternis in dit album. Het is geen heel depressief Radiohead-album geworden, het is ook niet dat het album er één op één over gaat. Maar het was wel de donkere wolk die er boven hing.’

Kijkt naar de kaart: ‘Je hebt wel goed je best gedaan!’

‘Ik heb kinderen, wat mij irriteert aan mijn kinderen… is dat ze snel op de kast te krijgen zijn, doordrammen, niet luisteren. Dan denk ik altijd: ah ja, dat komt omdat je zelf ook zo bent, en dat nemen ze over. Meteen uitgaan van kwade wil. Dat je soms boos wordt op mensen, maar dan blijkt het niet zoals je het in mijn hoofd had, en dat je in zo’n domme situatie terecht komt en denkt: oh, oké, het lag dus aan mij.’

Shit, dat heb ik ook van mijn vader overgenomen: ik word altijd boos op anderen als ik iets kwijt ben, of als ik mijn teen stoot.
‘Ja man, daar kunnen we elkaar de hand over schudden. De dichtstbijzijnde is de schuldige. Ik heb zelf dan geen reflectie maar de kinderen zorgen er wel voor.’

‘Hoog, hoog! All the way up. Laat me klinken als een Arabisch gebed. Ik vind het echt een heel leuk instrument. Ik merk wel dat het een tweescheiding brengt bij mensen. Het is nog steeds not done. Mensen categoriseren het heel erg in de hoek “urban”, domme platte muziek. Terwijl die mensen niet doorhebben dat ze zelf ook heel veel muziek met autotune luisteren, of Melodyne, of whatever.

‘Hiltje staat ook op het album, hij ging ook die autotune gebruiken, en ik stond naast hem in de studio zonder koptelefoon op. Dus ik hoorde hem zingen zonder effect. Het klonk letterlijk alsof hij doofstom was. Maar toen hoorde ik het terug mét autotune, en dacht ik: “Oh, dit is wel hard, man.” Het is ook altijd geklooi, vaak als je bij nieuwe producers komt, dan werkt het niet en willen ze het achteraf toevoegen. Nee, dat kan niet, ik wil horen wat ik doe.’

Jij gebruikt autotune zoals een gitarist een distortion-pedaaltje zou gebruiken. Je vraagt een gitarist ook niet om zijn hardrockriffs effe clean in te spelen.
‘Precies. Dus voor alle mensen die haten op autotune: jullie zijn nu eigenlijk gewoon Jimi Hendrix aan het haten die een effect over zijn gitaar gooit. Ik ga heel goed op autotune, ook op het podium.’

Dat zag ik ook wel toen je met De Jeugd in Ziggo Dome speelde. Het zag eruit alsof jullie flink hadden gerepeteerd.
‘Of we goed hebben gerepeteerd? Ehm… nee. We hebben wel de show doorgenomen, maar Bas weigert goed te repeteren. We hadden een repetitie in de Melkweg staan, toen zei hij na een uur: “Ja, dit was het wel weer.” We kennen die liedjes toch wel, zonder repetities omarm je de chaos van hoe zo’n show verloopt.’

Tegelijkertijd waren er in de Ziggo Dome allerlei showelementen en strakkere bruggetjes tussen liedjes.
‘Dat ging dus mis, die eerste show. Pepijn en ik moesten van het podium af, Ollie moest blijven staan, maar hij kwam achter ons aan. Bas heeft toen in “Broeder Ja” een intro van twee minuten gespeeld totdat Ollie klaar was met omkleden.’ Grinnikend: ‘En wat Bas dan ook weer Bas maakt: hij pakte ook gewoon de twee, drie minuten in het outro, dus dat nummer duurde tien minuten de eerste dag.’

‘Ja, op zich wel. Ik doe graag dingen in mijn eentje. En ook als ik met mensen ben, kan ik me heel snel in mijn eigen tijd en ruimte begeven. Ik kan me best makkelijk van shit afsluiten, vind het lekker om mezelf te horen denken. Spoken like a true moeder. Daar komt Tuinieren ook vandaan: een Dracula of mens-figuur die keihard probeert te relaxen, zich afzondert maar daar eigenlijk veel te druk mee bezig is.’

IK MOET ONTSPANNEN!!!!
‘Precies, zo voelde ik me ook. En over alleen-zijn: ik hou gewoon niet van groepen. Vooral met mannen, dat wordt heel snel dom en banaal, en aftroef-grapjes.’

Ik heb altijd het gevoel dat jullie met De Jeugd een ultiem mannengroepje zijn.
Ja, dat zijn we ook! Ik snap precies wat je bedoelt. Maar ik vind het heel leuk met ze. Ik heb het over grotere groepen mannen. Meestal als je zo'n groep ziet, maakt het veel teveel lawaai. Grom-geluiden: euhhhheuhhhheuhhhh. Het is gewoon dom om in een groep met mannen te zitten. Mannen laten het vaak ook niet zien als het slecht met ze gaat.’

‘Dingen maken. Als ik dat niet doe, dan ga ik over van alles piekeren, me druk houden met de verkeerde dingen. Het liefst word ik geleefd: gooi me af en toe in een studio. Zo ontsnap ik een beetje aan de zorgen. Maar de totale ontsnapping vind ik nogal moeilijk sinds ik niet meer drink. Dat was toch wel een manier om het denken stil te zetten, om even op vakantie van jezelf te gaan.’

Was dat een onderdeel van het exorbitant veel drinken?
‘Ik denk het wel. Mijn hoofd werkt heel associatief. Ik zie meteen scènes in mijn hoofd, ik moet meteen twee of drie stappen doordenken. Voor het creatieve proces werkt dat heel goed. Maar als er iets van buitenaf je para of angstig maakt, waar je over piekert, dan gaat het ook lang en ver door. Dan denk ik: “Oh shit, hier gaan we.” Het is zo’n dingetje wat ik nog niet onder controle heb. Dus als iemand mij de perfecte truc kan vertellen: graag.

‘In theorie is het: waarom zou ik me te veel druk maken met dingen die 95 procent zeker niet gaan gebeuren? Maak iets moois waar mensen blij van worden, door geraakt van worden en slinger dat de wereld in, instead of piekeren. Dat zou de theorie moeten zijn, in praktijk werkt mijn hoofd niet zo. Daar heb ik ook wel vrede mee.’

Je zingt op het album: ‘Op het spectrum scoor ik hoog.’ Wil je daar iets over zeggen?
Lachend: ‘Mijn vrouw Elza zei wel eens: “Er kan niet níéts met je zijn.” En ook [zet zeurderig stemmetje op]: “Jij zit ZEKER op het spectrum.” Toen hebben we ruzie gemaakt in de sauna. Een openbare sauna. We hebben ons omgekleed. Ruzie gemaakt. Zijn twee uur de andere kant op gegaan, en toen weer bij elkaar gekomen. Ik vond dat zij ongelijk had. Dat heb ik getest. Daar is iets uitgekomen wat ik niet ga bespreken.’

‘Over een heleboel dingen die we net besproken hebben. We zijn er al redelijk uit. Wil je een extra vraag stellen?’

Nou, wat is de reden dat dit solo-album er moest komen? Je had eerder wel wat projecten, zoals de Job & Fred Band en Coevorduh, maar niet solo.
‘Het is zo gelopen. Het stond bij mij ook niet hoog in de planning. Maar ik heb een nummer gemaakt met producer Strayed Saint. Toen liet hij nog wat liedjes horen, beats horen. Er was een goede muzikale klik: elke keer als hij iets opzette, kwam bij mij wel een melodie of een zin. Het klopt heel erg met de melodieën in mijn hoofd, I guess. Hij heeft weer een heel poeltje van andere artiesten die ik allemaal niet goed kende, die langskwamen. Heel leuk.’

En wanneer is het project geslaagd?
‘Dat is het al. Mensen gaan er goed op. Er is iets uit mij gekomen wat ik wou vertellen. Het is iets nieuws. Mensen voelen zich ook al wel gehoord. Of het een streamingsucces wordt, dat is een tweede. Ik zou liegen als me dat niet uit zou maken, ik ga er mijn best voor doen maar het is niet helemaal in mijn handen.’

Ga je er ook mee optreden?
‘Dat wil ik wel. Het is ook wel de bedoeling dat ik meer muziek ga maken onder deze naam. Ik denk dat het goed voor me is als ik niet de hele tijd verschillende projecten doe.’

‘Eehhhhhhmmm… Ik kan het erg goed vinden met mijzelf, dus ja, ik hou van mijzelf. Mensen die me echt kennen vinden me verlegen, misschien is dat ook zo, maar ik heb wel de grootste lol met mezelf. Ik vind het leuk om mezelf in situaties te brengen, domme dingen te doen en dan kijken wat eruit komt. En ik kan op de bank zitten lachen om iets wat ik schrijf, om een filmpje dat ik heb gemaakt. Dan vraagt Elza: “Wat is er?” Dan zeg ik: “Haha, moet je dit zien.”’