Misschien niet zo’n gekke vraag om mee te beginnen: hoe gaat het met je, Willem?
‘Haha, die vraag stellen velen. Het gaat heel goed met mij! Ik ben heel blij en trots dat het album uit is, en daarnaast gaat het ook gewoon in mijn eigen leven heel goed. Alles komt nu weer een beetje op z’n poten terecht.’
De avond voor zijn nieuwe album uitkomt, is Willem de Bruin te gast bij De Wereld Draait Door. Het is de eerste keer dat hij voor zo’n groot publiek over soloalbum Man In Nood praat, zijn eerste release sinds het einde van The Opposites. Het loodzware verhaal van die nieuwe plaat – vol depressie, paniek, geldproblemen en zelfs gedachten over zelfmoord – wordt aan de bekende rode tafel in acht minuten besproken. Matthijs van Nieuwkerk leest met gefronste wenkbrauwen een passage uit ‘Oorlog’ van een blaadje: ‘Verwarde staat, suïcidaal, door angstaanvallen naar de GGZ-poli / Weiger medicatie, mijn intuïtie zegt: zorg dat je deze depressie eigenhandig het hoofd biedt’. Van Nieuwkerk somt de pijnlijkste zinnen in Willems teksten nog eens voor hem op, en vraagt: ‘Hoe is dat mogelijk, terwijl je misschien een jaar daarvoor nog een heel Pinkpop aan je voeten hebt liggen?’
Je zat bij De Wereld Draait Door gisteravond. Dat is best heftig, zomaar even op live televisie praten over misschien wel de ergste jaren van je leven.
‘Dat ik daar zou zitten wist ik pas op de dag zelf, dus dat kwam een beetje onverwachts. Kijk, de gesprekken, ook dit gesprek, zullen gaan over de thema’s waar ik over praat op het album. Het is iets wat ik voor mezelf heel duidelijk een plek heb kunnen geven: waarom het er is, waarom het er is geweest, de dingen die er zijn gebeurd. En belangrijker nog: het gaat nu goed. De dingen waar ik over praat op het album zijn nu niet meer aan de gang. Ik heb het al opgeschreven, dus het is voor mij niet echt meer iets waar ik de binding van emotie zo sterk mee voel, of het gevoel heb dat ik er nog heel erg in zit. Het is eigenlijk iets wat ik gewoon heel helder kan vertellen.’
Dat verhaal begint ongeveer zo: tot 2013 zette Willem samen met Twan van Steenhoven als de megasuccesvolle hiphopformatie The Opposites nog de grootste festivalvelden van Nederland op de kop. Maar dat kwam ten einde – voor Willem onverwacht. Nee, er was geen ruzie, maar waar Willem nog wel verder wilde, zag Twan dat niet meer zitten. Willem probeerde om een soloplaat te maken met net zulke feestelijke hits als waar hij met Twan zo’n succes mee had gehad, maar ineens kwam hij terecht in een diep, zwart gat. De soloplaat die er uiteindelijk kwam, Man In Nood, is de fysieke manifestatie van dat gat. Geen vrolijke meezinghits, maar zware, naakte teksten over steeds dieper zinken, stuurloos, alleen, en zonder uitweg.
Je schrijft het op je album allemaal behoorlijk letterlijk op. Je verbloemt niks, we hoeven niet te gissen naar hoe je je gevoeld hebt.
‘Dat is denk ik de pen geweest, haha. Veel tracks hebben zichzelf geschreven; althans, zo voelt het. Het kwam er op dat moment ook op zo’n manier uit. Ik denk dat dat ook de weg is die ik bewandeld heb: ik werd zo letterlijk geconfronteerd met dingen. De enige manier om ermee om te gaan was om dat te facen, en het dan ook op die manier op te schrijven.’
‘Slapeloze Nachten’, ‘Sukkel Voor De Liefde’, ‘Dom, Lomp & Famous’, Pinkpop, Lowlands, de Popprijs: jarenlang waren The Opposites onoverwinnelijk. In het hele land lieten Willem en Twan een spoor van moshpits achter zich. Met dat succes nog vers in het achterhoofd is het eerste soloalbum van Willem sinds de breuk van het duo nogal een schok: Man In Nood is een aardedonkere plaat, waarop hij onomwonden vertelt over de mentale strijd die hij de afgelopen jaren heeft doorgemaakt. Een gesprek over diepe dalen, nieuwe hoofdstukken en medicatie als laatste redmiddel.
Willem
Willem de Bruin
Noordeinde, 1985
2004 formatie The Opposites met Twan van Steenhoven
2005 Engelstalige plaat Youngsters, platencontract bij Top Notch, tweede album De fik erin
2006 Rauwdauw mini-album
2007 Begin twintig album
2010 Succes/Ik ben Twan twee soloplaten, gepresenteerd als The Opposites-dubbelalbum
2013 Slapeloze Nachten album, hoofdpodium Pinkpop en Lowlands, The Opposites winnen de Popprijs
2018 speelfilmdebuut Catacombe
2018 Man in nood soloalbum
Tekst loopt door onder de video.
Heb je altijd al te maken gehad met dat soort gevoelens? Die strijd in je hoofd, zat die er vroeger ook al?
‘Ja, tuurlijk, tuurlijk. Ik kan nu heel goed zien dat er veel opgekropte emoties vanuit vroeger komen. Dat die emoties in een keer naar buiten kwamen, resulteerde in dat ik niet wist hoe ik daarmee om moest gaan. Dat resulteerde weer in depressie, en zo verder.’
Vaderschap komt ook vaak terug op je plaat. Je trekt paralellen tussen jezelf als vader, en je eigen relatie met je vader vroeger.
‘Dat komt heel erg in perspectief te staan op het moment dat je zelf vader wordt. Het gesprek dat ik aanging, de therapieën, gingen ook over vroeger. Dan ga je ineens kijken naar waar die woede en die gevoelens vandaan komen. Misschien zijn je ouders daar wel onderdeel van. En misschien ook de dingen die je vroeger dacht, waar je anders tegenaan kijkt nu je ouder bent.’
Wat voor rol speelde dat grote succes met The Opposites in die ontwikkeling? Was dat een manier om je van die gevoelens af te leiden?
‘Ik denk dat het gewoon erkenning was. Daar had ik sterk behoefte aan. Het gevoel van “ik hoor erbij”. Ik kom uit een dorp, waar voornamelijk hele lieve mensen wonen, maar ik had in mijn jeugd ook heel veel te maken met discriminatie. Dat heeft meer schade achtergelaten dan ik mijn hele leven eigenlijk gedacht heb. Het heeft toch grotendeels bepaald hoe ik naar mezelf keek. Het heeft mij ook de drang gegeven om succes te hebben. Om te kunnen laten zien: ik doe ertoe, ik kan dit.’
'Ik heb in mijn jeugd veel te maken gehad met discriminatie'
‘Als dat dan op een gegeven moment gebeurt, dan word je ook – of nou ja, dat staat niet vast, maar bij mij was dat wel zo – dan geloof je daar ook in. Dan ga je daar je identiteit aan linken. Achteraf zie ik pas, toen het verdween, dat ik daar veel te veel houvast aan nam. Dat ik daar veel te afhankelijk van was.’
‘Het idee dat jij ertoe doet, dat je bijna letterlijk op handen gedragen wordt – dat doet je ego gewoon heel goed. Het vult dat stukje leegte in jezelf waar je misschien nooit mee gedeald hebt. Dan voelt het in een keer allemaal compleet. Terwijl dat stukje dat nu vol voelt natuurlijk niet echt is. Die leegte moet je vullen vanuit jezelf, dat heeft niets te maken met hoe mensen naar je kijken en wat ze van je vinden.’
Werd je daarmee geconfronteerd, toen The Opposites wegviel?
‘Zeker. In een keer was het stil, na al die jaren waarin alles zo snel gaat. Dan wil je eigenlijk verder, maar op dat moment gaat het allemaal niet meer zo snel. Je lichaam staat stil, maar je geest rent nog door. Dat gaat niet samen.’
The Opposites op Pinkpop 2013
The Opposites op Pinkpop 2013
Heb je er ooit mee op willen houden? Je hebt je ook op acteerwerk gericht de afgelopen jaren. Was er ook een moment waarop je dacht: laat maar, die muziek?
‘Sterker nog, dat is bijna de reden dat dit album er überhaupt is. Ik had afgesproken met Yousef Gnaoui, Sef, dat is een vriend van mij. Het ging niet, het muziek maken, het ging allemaal niet meer. Eigenlijk lag het geraamte van dit album er al, maar dat zag ik zelf niet. Ik zei tegen Youssef: “Ik ga ermee kappen. Ik stop met muziek, het lukt niet.” Hij vroeg of hij de nummers die ik al had mocht horen. En toen zei hij: “Dit is gewoon een album.” Toen zag ik pas dat ik inderdaad een album had, maar niet het album waar ik dacht dat ik mee bezig was. Niet het album wat ik wilde schrijven. Toen besefte ik me eigenlijk dat ik in de verte zat te kijken terwijl het recht voor me lag.’
‘Dat is voor mij ook wel typisch voor de periode waar ik in heb gezeten. Dat dingen zo onzeker waren. Ik had zo niet de controle, niet duidelijk zicht op mezelf en de wereld.’
Hoe ben je daar weer uit gekomen?
‘Ik heb heel veel gesprekken gehad met heel veel verschillende therapeuten. Ik had voor mezelf op een gegeven moment het idee van “ik snap het wel, nu weet ik het wel”. En dat was ook de conclusie van de therapeuten en de psychiater: “Eigenlijk snap je wel waar het over gaat en waar het vandaan komt. Je bent niet gek. Je ziet alles heel erg in perspectief.”’
‘Het probleem was dat ik toch constant in die depressie bleef. Ik heb heel lang medicatie geweigerd omdat ik dacht “Ik wil dit niet, dit is niks voor mij, ik wil dit allemaal zelf oplossen.” Maar op een gegeven moment kwam ik wel tot de conclusie dat depressie een ziekte is. Niet zoiets van “ik voel me even depressief” of “ik denk even negatief”, nee, letterlijk een ziekte. En toen ik dat doorkreeg, ben ik begonnen met medicatie. Ik dacht: misschien kan medicatie toch een laatste redmiddel zijn.’
Die stap naar medicatie kan enorm beladen zijn.
‘Ik vertel het nu omdat ik toch bijna alles al heb verteld over mezelf, ook op het album, maar het is niet iets waar ik graag mee te koop loop. Ik voel er zelf ook nog wel schaamte over weet je, het is niet iets waar ik trots op ben of zo. Dat is ook de reden dat ik heel lang heb gewacht met die stap te zetten. Maar sindsdien gaat het eigenlijk heel goed. Binnenkort ga ik die medicatie afbouwen, en dan hopen dat dat goed gaat.’
'Misschien kan medicatie toch een laatste redmiddel zijn'
Tekst loopt door onder de video.
Door zichzelf te confronteren met zijn donkerste gedachten, maakte Willem van zichzelf een nieuwe man, en een totaal andere artiest. Pinkpop 2013 lijkt een heel leven geleden. En hoewel The Opposites als een van de eerste Nederlandse hiphopacts massale moshpits in het publiek veroorzaakten, zijn die tijden nu voorbij.
‘Ik ben natuurlijk al vanaf het moment dat ik begon te schrijven aan dit album al bezig met de vraag “hoe ga ik dit live doen?”. Hoe zorg ik ervoor dat mensen niet met de verwachting zitten van “Nou, wanneer komt die salto in het publiek?!” Want dat is deze muziek niet. Je wilt eigenlijk het gevoel creëren dat je er met z’n allen staat, dat je bijna zonder microfoon zou kunnen zingen. Dat alle aandacht even gaat naar het moment waar je met z’n allen in zit. Dus de uitdaging was om zoiets te creëren, een setting waarin je misschien wel lager dan het publiek staat, zo kwetsbaar.’
Bij de albumpresentatie van Man In Nood in Klaproos in Amsterdam Noord stond Willem volledig in het wit gekleed in zijn eentje op het podium, zijn silhouet fel verlicht door de grote LED-schermen achter hem. Onder zijn voeten lag een glimmende laag water, rook kroop langzaam langs zijn benen omhoog. Een stemmig concept, dat hij samen bedacht met Malvin Wix, ooit bekend als dj Mr. Wix, maar inmiddels bedenker van creatieve concepten voor artiesten – bijvoorbeeld de pop-up shop van Kanye West in Amsterdam. Het is een doordacht artistiek statement, en een duidelijke breuk met hoe we Willem al die jaren hebben gekend.
De albumpresentatie van Man In Nood
De albumpresentatie van Man In Nood
Was je nerveus?
‘Ja, zeker. Dat had ik eigenlijk niet verwacht. Ik dacht: als er iets is wat ik nog wel kan, is het een show geven. Het ging ook goed hoor, maar ik was wel heel erg gespannen van tevoren. Ik denk dat dat ook een beetje onwennigheid is, dat je daar in je eentje staat en dat je zelf alles moet dragen.’
Het is in deze setting bijna niet voor te stellen dat je bij een volgende tour ook nog oud materiaal gaat spelen.
‘Nee, zeker niet. En dat is niet omdat ik iets tegen het oude materiaal heb, hoor. Ik kijk met liefde terug, maar dat heb ik nu wel echt afgesloten. Kijk, ik zou de artiest van vandaag niet zijn als de vorige week er nooit was geweest, dus ik ben ook heel erg trots op alles wat we samen gedaan hebben. Maar het is voor mij wel belangrijk om dit vanaf nu op mezelf te richten, en met mezelf hiermee aan de slag te gaan. En ook om aan de mensen duidelijk te maken: dat stuk is afgesloten, dit is nu.’
Willems album Man In Nood is nu uit via Top Notch.