Rina Mushonga: 'Het moet niet te comfortabel worden' Rina Mushonga: 'Het moet niet te comfortabel worden'

‘Ik ben verliefd op deze wijk!’, kirt Rina Mushonga vrolijk. Ze hoeft haar raam maar uit te turen om zichzelf eraan te herinneren waarom ze naar het Londense stadsdeel Peckham is verhuisd: hipsters en kunstenaars lopen kriskras langs de Afghaanse groentewinkels en slagerijen, er is een grote Afrikaanse community en de straten zijn duizendmaal kleurrijker dan die van Amsterdam. ‘Ik voelde me meteen thuis, en herken hier zoveel uit mijn jeugd in Zimbabwe’, zegt ze, terwijl haar jonge dochtertje op de achtergrond staat te jengelen om eten en aandacht.

Indirect is haar verhuizing van grote invloed op de uitstekende tweede plaat In A Galaxy van de Nederlands-Zimbabwaanse artiest. Openingsnummer ‘Pipe Dreamz’ klinkt alsof de zangeres van Beach House hand in hand met Paul Simon richting de hitlijsten huppelt, het titelnummer is een intieme Blood Orangesque R&B-jam met een dub reggae-bas, ‘4qrtrs’ is een vrolijke afropop-ode aan Peckham. Ja, je mag de muziek van Rina Mushonga best indiepop noemen, maar ze schuwt ook de enorme gebaren van de jaren tachtig niet. Phil Collins, Kate Bush, Peter Gabriel, dat werk. ‘De grootse rock van Bruce Springsteen, de stadionpop, die heb ik in mijn hoofd als ik ga schrijven.’

‘Krèèèèng!’ Ter illustratie doet ze het geluid van een galmende elektrische gitaar na. ‘“Hier gaan we dan”, dat gevoel. Dat vind ik ook zo goed aan Christine and the Queens, het is flamboyant en schaamteloos. In Nederland worstelde ik daar nogal mee. “Doe maar rustig”, werd me gezegd. Nou, daar had ik dus niet zo’n behoefte meer aan.’

Toen ze nog in Amsterdam woonde, bracht ze debuutalbum The Wild, The Wilderness uit, geproduceerd door de drummer van Ben Howard. Best een goede plaat, maar achteraf was ze er toch niet zo blij mee. ‘Het voelde teveel alsof ik compromissen aan het sluiten was, er waren heel veel mensen met een mening bij betrokken. We hebben best veel gespeeld, maar toch kwam het in Nederland voor mijn gevoel gewoon niet van de grond. Dan probeer je van alles, maar als dat niet werkt? Als niets in de smaak valt? Dat was een van de redenen voor me om met mijn partner naar Londen te verhuizen. Ik had het gevoel dat ik hier meer kans zou hebben.’

Rina Mushonga is het wel gewend dat in haar leven telkens weer keihard op de resetknop wordt gedrukt. Haar vader komt uit Zimbabwe, haar moeder is Nederlands,  de twee ontmoetten elkaar in Botswana. ‘Al reizende hebben ze elkaar leren kennen, dat zette meteen de toon voor de rest van hun leven. Ze zijn getrouwd, hij kreeg een scholarship in Delhi en daar werd ik geboren.’ Daarna pingpongde ze van Zimbabwe naar Londen, vervolgens ging ze weer in Engeland studeren en trok naar Amsterdam voor de muziek. ‘Iedere vijf jaar van mijn leven heb ik ergens anders doorgebracht. Als kind vond ik dat niet altijd leuk, en natuurlijk heeft me dat gevormd. Ik ben avontuurlijker, misschien ook rusteloos, ik voel me zowel overal en nergens thuis.’

Haar muziekcarrière begon ze in het Book Café in Harare, de hoofdstad van Zimbabwe. ‘Dat is een live muziekclub met een klein boekenwinkeltje, op het dak van een winkelcentrum met een zeil als dak. Wanneer het regende, sijpelde het water door de spleten naar binnen. Dan moesten we de apparatuur opschuiven, zodat we niet geëlektrocuteerd werden! Iedere donderdagavond gingen we met vrienden liedjes uittesten op elkaar en een beetje jammen. Er werd jazz gespeeld, folk, maar ook veel traditionele muziek. Een vriendin van me speelde op mbira, zo’n traditionele vingerpiano, en gebruikte dat juist om popliedjes te zingen. Ik heb daar zoveel opgestoken van meer ervaren muzikanten.’

Book Café was niet alleen een spil in het culturele leven van Harare, maar ook een belangrijk platform voor vrijheid van meningsuiting. ‘Toen de politiek bergafwaarts ging en het economisch minder werd in Zimbabwe, werd de Book Café vrij activistisch. Het was een meeting point voor activisten die tegen Mugabe waren en wilden opstaan tegen het regime. Ze kwamen er samen om vrij ideeën uit te wisselen en te bespreken hoe de democratie kon worden verbeterd. Heel heftig: de politie viel er vaak binnen, mensen werden opgepakt en je zag dat het steeds moeilijker werd om dingen in het openbaar te zeggen zonder consequenties.’

Geëngageerde songs als ‘Narcisc0’ en ‘Glory’ had ze in die omgeving misschien niet zo snel durven schrijven. De tweede is geïnspireerd op het extreemrechtse geweld in Charlottesville, de eerste gaat over zowel #MeToo als de Zwarte Pieten-discussie. ‘Ik zag in Amsterdam hoe het racisme om me heen begon op te waaien, en hoe gekwetst witte mensen kunnen reageren: “Hoe durf je me racist te noemen?” Het hele narratief ging opeens dáárover, mensen van kleur moesten oppassen dat witte mensen zich niet gekwetst zouden voelen. Ik vond dat zo’n belachelijke situatie, en het heeft te maken met een groter probleem. Je wordt steeds weer in de reden gevallen wanneer je uitlegt waarom iets pijn doet, waarom iets anders moet, waarom je je narratief wil claimen.’ ‘It’s not about you’, bijt ze in ‘Narcisc0’ nijdig van zich af.

Of er minder van zulke problemen in Peckham zijn? ‘Nou ja, Engeland heeft ook een verschrikkelijk koloniaal verleden, maar er wordt meer over gesproken dan in Nederland. Er wordt hier vooral verbaasd gereageerd wanneer ik vertelde hoe lelijk en racistisch Nederland kan zijn, omdat Nederland zich juist voordoet als liberaal, vrij, “iedereen is welkom”. Ik schrok daar zelf ook heel erg van, dat is een van de redenen dat ik naar Londen wilde verhuizen: Amsterdam is een geweldige stad, maar het is wel net een dorp, heel homogeen en wit. Ik merkte dat ik bijna altijd de enige persoon van kleur was in een theater of kroeg, daar was ik wel klaar mee. Hier in Peckham hoor ik vaker een andere taal in de bus dan Engels, dat vond ik heel fijn.’

Oh ja, en in Peckham zag ze ook regelmatig Florence Welch rondscharrelen. Vaak zat ze in dezelfde culturele broedplaats koffie te drinken. ‘Hier is vast een muziekstudio in de buurt’, dacht Mushonga. Via een Google-speurtocht kwam ze zo op het pad van Brett Shaw, inderdaad de man die het gros van de laatste Florence and the Machine-plaat meeschreef en produceerde. ‘Op zijn website stond dat hij aanstormende muzikanten korting wilde geven. Nou, dat wilde ik wel, hoor.’ Van het een kwam het ander, en opeens nam Mushonga haar album op in dezelfde studio als Florence and the Machine en Foals.

De plaat verscheen afgelopen vrijdag, en al diezelfde ochtend kreeg ze een appje van een vriend: ‘Je hebt een 8 gescoord op Pitchfork!’ Ook The Independent publiceerde een lyrische recensie, in maart volgen de eerste shows. De sprong in het diepe en de verhuizing naar Londen: ze hadden niet beter kunnen uitpakken. ‘Toen mijn partner en ik naar Londen verhuisden, moesten we helemaal opnieuw beginnen. We hadden het goed in Amsterdam, het was comfortabel, maar ik vind het belangrijk om elke paar jaar een beetje in die comfort zone te porren. Niet dat je moet lijden, maar je moet jezelf blijven uitdagen. Dat probeer ik ook in mijn muziek te doen.’