U? had dit jaar misschien wel het grootste programma tot nu toe. Het gratis dagprogramma van Le Guess Who? bestond uit zo’n 100 onderdelen die in meer dan tien Utrechtse wijken te bekijken waren. Het zwaartepunt daarvan lag op zaterdag en zondag, en dat zijn ook de dagen dat wij gingen kijken bij een aantal van de locaties.

Het grootste programma ‘tot nu toe’ behoeft misschien wat uitleg. In deze vorm bestaat U? immers pas sinds de LGW?-editie van 2021. Maar Le Guess Who? kende daarvoor al langer satellietprogramma’s zoals Le Mini Who? of Lombokfestival. De inhoudelijke regie daarvan lag destijds nog grotendeels bij Le Guess Who?. Nieuw is nu dat het programma voor U? samen met, of zelfs helemaal wordt gemaakt door Utrechters, lokale initiatieven, ondernemers, maatschappelijke instellingen en buurtcentra. Allemaal lokale partners leveren hun bijdrage aan het festival. U? zorgt voor de algehele coördinatie, het geluid, de afstemming over het tijdschema en verzorgt ook een deel van de promotie.

De oproep van U? om samen met hen iets te maken resulteerde in zo’n 100 programmaonderdelen in dertien Utrechtse wijken én in Bunnik. De wijken waren enigszins geclusterd per festivaldag. We bezochten op zaterdag en zondag een aantal muzikale bijdrages van de lokale initiatieven en legden die vast in tekst en beeld. Het weer was op beide dagen perfect. Voor het festival was dat fijn, maar in het grotere plaatje moeten we daar misschien niet heel blij mee zijn. Bij de optredens die we zagen viel op dat de acts goed waren afgestemd op de locaties, wat de sfeer van die optredens versterkte. Bij de meeste shows was het makkelijk binnenkomen, op af en toe een optreden in NAR of Studio Patrick na. Op de momenten dat je niet meer naar binnen kon was er op loopafstand gelukkig nog genoeg te zien.

U? trok ook een aantal van de buitenlandse Le Guess Who?-bezoekers naar de deelnemende locaties. Mooi om ook veel Utrechtse muzikanten in het publiek te zien. Een kort conclusie vooraf: het aanbod tijdens U? laat goed zien wat voor gedreven en creatieve Utrechters er zijn en hoe waardevol het is dat we deze partijen in onze stad hebben. U? is een volwaardig festival dat ondanks de bijdrages van veel verschillende partijen samenhang heeft. Net als grote broer Le Guess Who? is U? een plek voor nieuwe muzikale ontdekkingen.

De zaterdag van U? speelt zich grotendeels af in het Werkspoorkwartier, het Cartesiusgebied en Lombok. Dat zijn ook de wijken waar we vandaag een kijkje nemen.

The Village Branderij

“Is er iemand met een matje hier?!” Vraagt de rellende zanger van NO BRAINS aan een nog niet warm gedraaid publiek om half drie ’s middags, voordat ze hun lied ‘Certified Mullet’ eruit knallen. De speelse band uit Utrecht bewijst dat het nooit te vroeg is voor keiharde punk. Hun jeugdigheid en strakke drums zorgen voor een pikante energiekick, net als de cafeïne in de kop koffie van The Village Branderij die je naast het podium kunt halen. NO BRAINS laat zien hoe intiem punk kan zijn: rauw en rechtuit. Je krijgt het gevoel alsof je ze in de veiligheid van hun eigen garage ziet spelen. Natuurlijk hoort hier ook enige rommeligheid bij, maar door hun brutale nonchalance is dit makkelijk door de vingers te zien. Niet te veel nadenken. De band heeft plezier en dat werkt aanstekelijk. Dan blijkt dansen met hete koffie in de hand toch niet onmogelijk! (LSVH)

Het programma in The Village Branderij wordt afgesloten door de uit Antwerpen afkomstige Condor Gruppe. De negen muzikanten en hun instrumenten passen nauwelijks in de hal van de Branderij. De mix van soundtracks van Spaghettiwesterns, psychedelische muziek en af en toe wat repeterende kraut-achtige stukken zorgt voor een fijne trip zo aan het begin van de avond. De band zou niet misstaan in het avondprogramma van Le Guess Who? (ML)

Alle activiteiten op het terrein aan de Nijverheidsweg vormen bijna een minifestival op zichzelf. Behalve in de branderij van The Village is er ook programma in en naast De Nijverheid, in de Havenloods, in playground Vogelfrei en in NAR.

NAR

Het programma bij NAR staat in het teken van hiphop, of varianten daarop. Bij producer en vocalist Igor is het ramvol, daar hebben we dus alleen beeld van. De show van NONCHELANGE is door wat technische problemen helaas vertraagd, waardoor we die ook moeten skippen. Gelukkig kunnen we nog een flard van StropStrikkers meepakken, die net als een week eerder in dB’s laten horen dat het hiphopvuur nog steeds in hen brandt.

Classic Water @ Stadsklooster

In het betoverende stadsklooster vindt een wonder plaats waarbij mechaniek en muziek samenkomen. Classic Water speelt in alle rust hun bedwelmende golven aan kinetische indie rock. Er is geen haast. Geduldig leveren ze stukken die als wolken voorbij vliegen en zorgvuldig wisselen ze deze af met uitbarstingen van samenspel. De analoge kunst van Viktoryia Shydlouskaya Dijk lijkt een katalysator voor dit gevoel van sereniteit. Haar kunstwerken zijn afgedrukt op vier verschillende rollen van elk 25 meter, die via een motor uitspreiden tot een hypnotiserende reis aan zwart-witte illustraties. De groei van het sterrenstelsel aan tekeningen slokt je op, terwijl de muziek je geruststellend vergezeld in deze belevenis. Het is een unieke gewaarwording die niet afleidt, maar juist de muziek versterkt. Wanneer de doeken volledige zijn uitgerold, komt deze trance nog niet tot een einde. Classic Water weet de dromerigheid te bewaren en neemt je de rest van de show nog mee in een bespiegelende waan van verweven melodieën. (LSVH)

Heavyspitters @ Jimmy’s Gym

In boksschool Jimmy’s Gym worden (kick-)bokswedstrijden afgewisseld met een showcaseprogramma dat is samengesteld door Heavyspitters, het hiphop-event/platform van Ido Hoogendoorn. Naast shows van M-II, Jermaine Kool, Formula C en Ido zelf is er ook een show van de Utrechtse breakdance en hiphop groep UC Crew.

dB’s

Pas op met wat je zegt, want De Witte Kunst stuurt je zo de zaal uit! Deze bijdehante, maar amuserende Nederlandstalige act bestaat uit multi-instrumentalist Lyckle de Jong en zingende schrijver Koen van Bommel. Het synthpop duo weet zijn dwaasheid op intrigerende manier over te brengen in dB’s. De act is een onderdeel van Het Grote Gebeuren, gecureerd door Spinvis. Ze zijn flink gek, maar dat valt helemaal in het straatje van Spinvis, die zelf ook nog even een ongemakkelijk babbeltje met het tweetal maakt tijdens de introductie. De Witte Kunst verlangt naar verwarring. Tot in de kleinste details zetten ze je op het verkeerde been en brengen ze het publiek in ongemak. Koen danst eigenaardig rond in een outfit alsof hij net van kantoor komt, terwijl Lyckle naast hem in alle droogheid bizar goede 80s synth geluiden weet te fabriceren. En tussen alle grapjes door valt er ook best een tedere openhartigheid te vinden in de liedjes. Het woordenspel over identiteit, dromen en bangheid voor de wereld werkt confronterend en tegelijk heel bevrijdend. Zet je schaamte maar opzij! (LSVH)

Het buitenpodium van dB's is helemaal voor Klokpack6ix. Onder de naam Le Pack presenteren ze een vier uur durend programma met acts die aan het kunstcollectief zijn verbonden. Als we aankomen is de show al twee uur bezig, en het is erg gezellig. De DJ speelt via een Nintendo DS. Dat klinkt verrassend groovy. En dan toch ook weer niet. En dan weer wel. Het is een clusterfuck aan gebeurtenissen die zowel muzikaal als visueel niet uiteenlopender kan zijn. Een kwestie van ‘je moest erbij zijn’. Het hoogtepunt van Le Pack was Prijs met zijn prachtige kostuum en make up, die op Wees Maar Niet Bang rapt: “Ik ben een jongen met lippenstift, wees maar niet bang, ik ga je heus niet pijpen”. (CR)

Kaboutertje Putlucht @ Hof van Cartesius

In het hof van Cartesius is rond half zes Kaboutertje Putlucht begonnen. De driemans formatie uit Nijmegen met een gitarist, een toetsenist en Barry, die zijn eigen broodjeszaak runt. Bij Barry krijg je geen cappuccino havermelk, die moet je zelf maar maken. Ook hebben ze een hekel aan Henny Huisman. Kaboutertje Putlucht combineert van alles en nog wat. De hardere stijlen uit de dance, UK-georiënteerd of keiharde tekno worden zonder enige moeite gecombineerd met snoeiharde riffjes die hun oorsprong in de punk vinden. Het is een melige bedoeling en het gaat lekker los. (CR)

Daarna is het tijd om het programma te vervolgen bij Le Guess Who?. Op de fiets richting het centrum horen we nog een tijdje de tekno-beats van het vrije feest dat het Utrechtse sound system Proces Kabaal geeft in De Gang van het Hof van Cartesius.

Op zondag zijn de activiteiten wat meer verspreid over de verschillende wijken. Wij bezochten Transwijk / Merwede en de Binnenstad.

Tiny Room Records

De zondag begint al vroeg in Studio Patrick. In deze oefenruimte heeft het Utrechtse Tiny Room Records een programma samengesteld dat helemaal in het teken staat van postrock. Labelbaas en organisator Stefan Breuer vertelt aan de bezoekers dat ze vaker events in Studio Patrick organiseren, maar dat dit min of meer de eerste show na corona is. Thistle Sifter opent het programma en speelt nummers van het in het voorjaar verschenen debuutalbum, waarin Pete Barnes een verkeersongeval met een hersenschudding verwerkt in een combinatie van postrock en ambient. Later deze middag is de intieme ruimte afgeladen met bezoekers die de terugkeer van de legendarische Utrechtse postrockband We vs. Death willen zien. Het vijftal heeft eerder dit weekend al stevig geoefend voor hun reünieshow in dB’s en gebruikt deze show ook als try-out. Het is mooi om hun nummers voor het eerst in meer dan tien jaar weer te horen. (ML)

Westerkade - De Utrechtse Boekenbar en Koffie Leute

Op de Westerkade leveren De Utrechtse Boekenbar en Koffie Leute een bijdrage aan U? In de kelder van de Boekenbar presenteert Lucas Kloosterboer de soundtrack die hij speciaal voor U? maakte bij de dichtbundel Kraai (Crow) van Ted Hughes. We horen de gedichten van Hughes in het Nederlands en het Engels, terwijl Kloosterboer er met zijn trombone behoorlijk experimentele tonen overheen speelt. (ML)

Een koortsdroom van duistere synths, atmosferische gitaar en vreemdsoortig gezang waar je soms een beetje kippenvel van krijgt. Treasure of Grundo zet een cryptische sfeer neer in Koffie Leute. Yannick Tinbergen combineert new wave, synth pop, experimental én ambient in al zijn eigenaardigheid. Het vervreemdende karakter heeft een avant-gardistisch effect dat je mee laat golven in alle organische richtingen die de synthesizer je wijst. De naam van zijn act komt van de jaren tachtig-cartoon Teddy Ruxpin, en dat fictionele voel je wel. Het is haast alsof je naar een horror sci-fi kijkt, best benauwend. Maar die onverwachte wendingen zijn ook zeker intrigerend. Het gitaarspel werkt als een extra echo die stapelt op het mysterieuze geheel. Na dertig minuten zit je echt gevangen in de unieke sfeer van Treasure of Grundo en duurt het even voordat je die van je af kan zetten. (LSVH)

Celestial Spaces @ De Kromme Haring

‘Reverb is love, love is Reverb’, klinkt een mysterieuze stem uit de speakers van De Kromme Haring. Deze woorden blijken het startschot voor de ware ruimtereis die Moonwatch heet. De band is één van de acts op het door henzelf georganiseerde showcaseprogramma onder de naam Celestial Spaces. De knipperende cockpit van effectpedalen op de vloer wordt gestart, en het publiek wordt met een orkaankracht de kosmos in gelanceerd. Tegen een bewegend decor van wolken en roze bergen hypnotiseert Moonwatch de zaal met etherische, lang uitgesponnen dreampopjams. Even wordt de betovering doorbroken door een technisch probleempje: één van de achtergronddia’s is vermist. Na een tijdje zappen geeft zangeres Yvet Youssef het op. “Dan maar geen glinsters!”, lacht ze. Muzikaal wordt het gebrek aan glinsters ruimschoots gecompenseerd. Met de vele fonkelende, vervormde gitaarsluiers bewijzen de twee gitaristen dat je op je sokken ook prima kunt shoegazen. Ondanks de dikke brei aan soundscapes en - natuurlijk - reverb, vervalt het vijftal geen enkel moment in oeverloos gepingel, een gevaar dat bij dit genre nog wel eens op de loer kan liggen. Moonwatch weet de aandacht drie kwartier lang moeiteloos vast te houden. Na een allerlaatste machtige climax wordt het publiek keurig weer op aarde gezet en neemt de formatie het luide applaus in ontvangst. Als een goede piloot na een zachte landing. (SG)

Bar Bolsjewiek x 3voor12 Utrecht

Samen met Bar Bolsjewiek aan de Europalaan hebben we ook een eigen programma. De middag begint met een volle bak bij de afrobeat met psychedelische grooves van Cavolo Nero. QUANZA begeeft zich daarna op bekend terrein. Een thuiswedstrijd noemt hij het zelf, terwijl hij het welbekende U-gebaar maakt. Iets waar de Utrechtse producer en multi-instrumentalist duidelijk minder aan gewend is, is het zittende publiek. Bijna verontschuldigend kondigt hij aan het tempo iets te gaan opschroeven. Het is ook wel een vreemd contrast: de glitchy, duistere beats die QUANZA schokkend uit zijn mengpaneel perst, met de aan hun stoeltjes gekluisterde toeschouwers in Bar Bolsjewiek. In een broeierige nachtclub zou hij met deze songs waarschijnlijk op een extatische dansvloer kunnen rekenen. Gelukkig komt zijn rustigere, atmosferische materiaal beter uit de verf. Op de beste momenten klinken zijn staccato gitaarwerk en knisperende triphopbeats vol hakkelende percussie als Flying Lotus die de blues te pakken heeft. QUANZA toont zich aan zijn thuisstad een begaafd en veelzijdig muzikant. (SG)

Over begaafde en veelzijdige muzikanten gesproken: het Rotterdamse Brintex Collective kan ook een aardig nootje spelen. Met hun moderne jazz volgens Britse traditie laten ze het publiek alle hoeken van de Bolsjewiek zien. De lyrische saxofoonsolo’s blazen je bijna van je stoeltje, en de sissende, stuiptrekkende drums zijn af en toe onnavolgbaar. Je kunt er geen touw aan vastknopen, en tóch klinkt het lekker. Dat is de magie van jazz. En die magie heeft Brintex Collective duidelijk in de vingers. Met het gemak van veteranen speelt het vijftal hun stukken weg, terwijl ze in werkelijkheid waarschijnlijk angstaanjagend jong zijn. Naast het gebruikelijke spierballenwerk is er ook genoeg ruimte voor schoonheid. De terugkerende thema’s zijn hartverwarmend. Deze band gaan we vast nog op menig jazzfestival terugzien. (SG)

Aural Conduct showcase

In Vechtclub XL is een showcase-programma van het Utrechtse label Aural Conduct. Er spelen twee live-acts: Nijhof & Toonk, verantwoordelijk voor de eerste release op het label, en het uit Haarlem afkomstige trio Salutingrome. Van die laatste zien we slechts een klein stukje. Met alleen maar drums en gitaar speelt de band een mix van noise-rock, postpunk en blues. De muziek wordt versterkt door de energieke performance van zanger Zamity Mitelembe. Hier hadden we graag meer van willen zien. Rond de beide acts zijn er b2b dj-sets van labelbaas (en dj en programmeur) Luke Cohlen en Mary. (ML)

DUMS

Tijdens een show die de boeken ingaat als het eerste hiphopconcert ooit in DUMS, geven Tano Rivers en Stach een voorproefje van hun album dat begin komend jaar verschijnt.

Met zes songs etaleren ze hun atypische hiphopstijl vol samples, koortjes en introspectie. Bij twee van deze tracks wordt het duo bijgestaan door mentor en rapcoryfee Reazun. De mannen zitten er lekker in en schudden hun vernuftige songs met een charmante nonchalance uit hun mouw. Behendig rapt Tano Rivers zijn scherpzinnige teksten over de kenmerkende, gefragmenteerde beats van zijn jeugdvriend Stach, die zelf af en toe een refreintje meepikt. In een vloek en een zucht is de korte set alweer bijna voorbij. maar Tano heeft nog helemaal geen zin om het podium te verlaten en onderstreept zijn virtuositeit met een freestyle. Dit leidt tot enthousiasme bij het verlegen publiek in DUMS, dat zich tijdens de sexy uitsmijter ‘Mesmerized’ zelfs laat verleiden tot een voorzichtig dansje. Na het slotakkoord drukt Reazun het publiek nog even op het hart om deze jongens in de gaten te houden, want er komt heel mooi werk aan. Na het zien van deze show geloven we dat maar al te graag. (SG)

Nospray @ Beton T

Welkom bij de Bumble B. Boy show! Deze ritmische postpunk band gehost door het Rotterdamse label en concertorganisator Nospray bezorgt je de meest onstuimige dertig minuten van het U? dagprogramma. Gekleed in een imkerpak speelt de Australische Tom Harden zulke strakke chaos punk dat zijn eigen broek er van afzakt. In de ruimtelijke atmosfeer van Beton T weet de mislukte kinderentertainer het eclectische geheel om te zetten in een dansbare desorganisatie waarin zelfs het publiek niet veilig is. Als een bijenzwerm razen ze over het podium. Het is een eigenaardige bedoeling: de choreografieën, de geschminkte gezichten, de kostuums en de praatjes die tussendoor worden afgespeeld. Maar tussen alle opzettelijke onrust door, is het onmogelijk niet door de groove te worden aangestoken. Bumble B. Boy werkt naar hectische hoogtepunten toe, waarna je in vrije val weer terug belandt in een ritmische trans die wat weg heeft van Crack Cloud en Squid. Na vergeefse pogingen zijn act te redden van de chaos zien we Bumble B. Boy uiteindelijk in een ongemakkelijke stilte ingezakt op het podium (wat natuurlijk een deel van de act is). Ook hij is ten ondergegaan aan de ritmische wervelwind. (LSVH)

Na zonsondergang verschijnt er vanuit de schaduwen een gevaarte op het Beton T-terrein. Nospray presenteert met het Rotterdamse Kalaallit Nunaat, een netelige noisepunkband vol klaagzang, die zorgt voor een flink kabaal. Vanachter zijn drumstel stuwt David Pop teksten het publiek in, terwijl elk overgebleven stukje leegte wordt gevuld met snerpende gitaren en een grommend basgeluid. Tijdens het optreden zit je vast in een aaneenschakeling van gewelddadigheid waar je onmogelijk aan kunt ontsnappen. Het is een constante muur van vretende herrie. Ze houden een hypnotiserend donkere post punk herhaling aan, die soms klinkt als Unschooling of Beige Banquet. Door alle kilheid begin je de kou op het terrein wel te voelen en spring je toch maar even de zweterige moshpit in. Na dertig minuten van deze dreigende onheil is het tijd de stilte weer een plek proberen te geven. De drummer staat onverschillig op en steekt direct een sigaretje aan alsof er niks is gebeurd. (LSVH)

Gezien: U? 2022, zaterdag 12 en zondag 13 november 2022 @ verschillende wijken van Utrecht