Dat Crossing Border anders dan anders zou worden dit jaar, wisten we al langer. Het festival had een mooi concept ontwikkeld met een programma dat deels online, deels live te zien zou zijn. Toen de nieuwe coronamaatregelen in oktober tóch roet in het eten gooiden, wist de organisatie gelukkig razendsnel om te schakelen. En zo kon het dat we de aftrap van de 28ste editie van Crossing Border vanaf ons bankstel konden aanschouwen.
Het was natuurlijk wel even wennen, die nieuwste editie van Crossing Border. Waar we normaal gesproken al typend en dansend door de Haagse binnenstad rennen, op zoek naar 'het moment', vonden de muzikale hoogtepuntjes dit jaar 'gewoon' in ons thuiskantoor en op de bank plaats. Toch wist het Haagse festival dit jaar wederom te bewijzen waarom het alle steun uit Den Haag en daarbuiten dubbel en dwars verdient. Dat alles helemaal coronaproof, maar wel met een duidelijke ondertoon van melancholie.
Dinsdag
Keeley Forsyth
Na de literaire aftrap van het festival mag de Britse muzikant en zangeres Keeley Forsyth het muziekprogramma openen. Forsyth is nog een redelijk onbekend gezicht in de Nederlandse festivalscene, al zal de oplettende muziekliefhebber haar allicht in de 'goede oude tijd' hebben gespot op Eurosonic Noorderslag begin dit jaar. Volgens de chatbox betreft het een vooraf, speciaal voor Crossing Border opgenomen set. We zijn erg benieuwd hoe dit zich zal vertalen naar een interactief optreden en of de artieste, bekend om haar minimalistische werk, erin zal slagen de aandacht van haar digitale publiek vast te houden.
De show is opgenomen in een verder nagenoeg lege dansstudio, geheel in grijstinten. Een duistere setting die ons in zijn greep houdt tot het einde van de show. Welk gezicht er achter de klassieke, zuivere stem schuilt zal nog lang een mysterie blijven. Met één wang op tafel, haar gelaat verborgen achter haar donkere haar, zingt Forsyth met weemoed over navels, het bewustzijn en betere tijden, begeleid door weemoedige orgelklanken en vervagende video-overgangen. Later legt ze de microfoon voorzichtig neer en hangt ze eroverheen. Spelend met haar afstand en invalshoek creëert ze haar eigen geluidseffecten. En dan is dan toch het contact met het publiek– nouja, de camera– daar. Forsyth kijkt op, haar donkere ogen boren zich even dwars door ons beeldscherm heen. En dan verdwijnt ze weer in de duisternis.
Wellicht vinden velen Forsyth wat somber voor een festivalopening. Maar hoe weemoedig ook, de artieste weet te boeien. Ze bewijst bovendien dat krachtige, artistieke optredens als deze zich uitstekend lenen voor een festivalstream. Chapeau!
De dag des oordeels
Woensdag zal de Amerikaanse drummer, rapper en 'Backpack Jazz Producer' Kassa Overall de gemoederen iets verlichten met zijn jazz en hiphop. Op donderdag volgt een optreden van de Britse singer-songwriter Anna B Savage, die haar debuutalbum dit jaar nog uit zal brengen. De Londener maakt indrukwekkende, moderne folk vol emotie, overgebracht met haar diepe stem.
Tevens komt de gemeente donderdag met mooi nieuws voor de Haagse cultuurscene, Crossing Border incluis. Het Kunstenplan zal worden gewijzigd, waardoor vele veelbelovende festivals tóch hun kop boven water kunnen houden. Een zucht van verlichting gaat door Crossing Border. De 29ste editie, hopelijk een fysieke editie, gloort aan de horizon! Ook op de redactie van 3voor12 Den Haag een welkome aankondiging. Want als er één ding is waar Crossing Border goed in is, is het wel het vinden van relatief onbekende muzikale parels om ze vervolgens de spotlight in te trekken. We zijn dan ook erg benieuwd naar het programma van de komende dagen.
Tekst gaat verder onder de foto.
©
Remco Koers
Vrijdag
Broeder Dieleman
In 2018 stond Broeder Dieleman in het Heartbeat Hotel op Crossing Border. Toen was het al een intiem optreden, maar uiteraard niet zo intiem als een optreden via een livestream. In een nagenoeg lege studio neemt Broeder Dieleman plaats aan een kleine tafel met... koffie. Alle rock ‘n roll is er nu wel echt uit.
Met zijn banjo start hij met 'Gloria'. Hoewel zijn Zeeuwse accent het soms moeilijk maakt om de teksten te volgen, maakt zijn charismatische uitstraling dat meer dan goed. Net als het applaus, ontbreekt deze keer ook een band. Broeder Dieleman wordt ondersteund door zijn chauffeur die ook gitaar kan spelen (handig), Peter Slager, ook bekend van Bløf.
Een pandemie, global warming en een hectische verkiezing geeft genoeg stof voor het maken van muziek. Verdriet komt dan al snel om een hoekje kijken en ook Broeder Dieleman heeft deze emotie gebruikt als inspiratie voor zijn muziek. Zo zingt hij: wat doen we met het verdriet dat nooit meer overgaat? Daar heeft hij helaas niet het antwoord op, maar mooi is deze vertolking van ‘Wat doen we met het verdriet’ wel.
©
Remco Koers
Broeder Dieleman
Meindert Talma
De laatste artiest van de avond is Meindert Talma, die met band zijn laatste album, Domela Passie in het geheel laat horen. Domela Passie is een autobiografische plaat over het leven van de Nederlandse grondlegger van het socialisme, Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Door middel van verschillende nummers wordt het verhaal van Domela verteld. In een interview gaf Meindert al aan dat hij Nederlandse historie levend wil maken. Met een album gewijd aan de eerste sociaal-anarchist van Nederland, lukt dat aardig. Terwijl er nog een half uur op de planning staat, slaat de livestream uit. Na een aantal minuten is de stream weer live. Wat we in die tijd gemist hebben van het leven van Domela zullen we zelf moeten beluisteren op een van de bekende streamingsdiensten, mochten we een duistere bui hebben.
Het is een mooi optreden, niet per se een waar we tot het einde zouden blijven staan tijdens een normale (wat is normaal) festival-avond. Je hoopt bij de afsluiter op ieder festival dat het bruisend eindigt, zodat je met positieve energie weer naar huis gaat. Dat is met dit optreden van Meindert Talma lastig: één omdat we al thuis zitten, en twee omdat het een zwaar onderwerp is waarbij de muziek snel duister gekleurd wordt. Mooi, maar duister.
©
Remco Koers
Zaterdag
Het voordeel van de live edities van Crossing Border met parallelle programmering is dat je onderdelen over kan slaan. In ons geval betekent dat van de ene naar de andere muzikale act rollen. Dit keer niet, en omdat er ineens in het programma is geschoven moest uw verslaggever zich eerst door 30 minuten poëzie worstelen.
Robin Kester
Tegen drie uur is het dan toch tijd voor de eerste muzikale act van de dag die door presentator Jos Nargy wordt aangekondigd als “een hele leuke vrouw” met muziek “net zo dromerig als het wolkje melk in je koffie”.
Dromerig, dat is de muziek van Robin Kester zeker. Een golvend geluid uit de synthesizer verbindt de eerste drie nummers naadloos. Alleen op het scherm is te zien dat we van het kabbelende ‘Portals’ via ‘Day Is Done’ naar het energieke ‘Fries & Ice Cream’ zijn gedobberd. Maar dan doven de lichten ineens, is er even geen synth meer, wordt er wat gehannest met kabels en stemt de Utrechtse singer-songwriter nog snel haar knalrode Gretsch. Op het constant aanwezige bolletje met “live” in beeld na, is dit het eerste teken dat er sprake is van een liveoptreden.
De uitvoering door Kester en haar vierkoppige band is strak. En de dromerige nummers van het dit najaar uitgebrachte minialbum This Is Not a Democracy sluiten goed aan op de wat makkelijker in het gehoor liggende indie, met hier en daar een wat meer groovy nummer zoals afsluiter ‘Sweat and Fright’.
Je wilt meedeinen op muziek, de baslijnen in je botten voelen en je tijdens de set van een half uur langzaam door het publiek naar voren werken voor dat ene momentje oogcontact. Maar de realiteit is dat dit concert wordt bekeken op een bescheiden computerscherm, met geluid uit een speakertje dat niets is bij de installatie die normaal in The Raven staat. Het is te hopen dat haar geplande concert op 7 februari in Paard wel door kan gaan.
Ene Nancy typeert de muziek in de chat als “echt lekker chill”. Voor uw verslaggever zo chill dat de aandacht bij vlagen verschuift naar de afwas op het aanrecht en de centrifugerende wasmachine van de bovenburen. Aan het eind van de set is pijnlijk duidelijk: dit was geen echt concert. Na een kort “dankjewel” schakelt de stream zonder welverdiend applaus plots weg.
Manu van Kersbergen
Jarenlang is het op muzikaal vlak stil geweest rondom Manu van Kersbergen. Debuutalbum De Vloek Op De Overvloed stamt namelijk uit 2008. Vorig jaar was daar opeens ‘Skyline van Luchtkastelen’. Het leek een eenmalige uitvoering, totdat we dit jaar opeens de track Adembenemend tegen geïnstitutionaliseerd racisme voor de kiezen kregen. Wij waren daarom dus aangenaam verrast dat Manu van Kersbergen op het programma stond van Crossing Border. Al helemaal toen bleek dat het hier om een primeur ging. Een uur voor de show bleek namelijk dat Manu in het geheim aan tracks had gewerkt.
Manu opent met “Naar De maan En Terug”, een song die aanvankelijk lijkt te gaan over frietjes in de snackbar. Manu legt uit hoe een spontaan bezoek aan de snackbar overslaat in een sporadisch spelletje tikkertje. Tamelijk onschuldig.Tot de deur van de deur van de snackbar openklapt en niet hem, maar vrienden Marcel en Francis hardhandig worden aangesproken. Niet hier!
Door het dynamisch samenspel en de manier waarop het nieuwe werk in elkaar overvloeit lijkt het alsof dit al jaren is geoefend. Op en van het podium. De begeleidingsband, bestaande uit Thijs van Zutphen, Boudewijn Pleij en Aron Smit, volgt het gesproken woord van Manu namelijk op de letter. Bij kalme stukken horen we relaxte hiphop en bij dreiging is het chaotische jazz die de boventoon voert. Manu beweegt als rapper, spreekt als dichter en is bevlogen als Malcolm X.
Het moment wanneer de camera de wilde bewegingen van Manu probeert te volgen, wordt perfect de chaos van de muziek opvangen en aangevuld. Durven we te zeggen dat er zelfs synergie is ontstaan tussen de cameraploeg en Manu van Kersbergen? Wanneer Manu eindigt met ‘Skyline van Luchtkastelen’, wat eigenlijk een heel luchtig verhaal is over de belevingswereld van zijn dochter, maakt hij zich aan het einde goed kwaad. En terecht. “Eigenlijk hou ik niet van krachttermen, maar" ... "Fuck alle ideologieën gebaseerd op angst!” Even is het ontspannen karakter van de livestream weg.
©
Remco Koers
Robin Kester
Nana Adjoa
Het nieuwe album van Nana Adjoa heet Big Dreaming Ants en daar speelt ze met haar band een paar liedjes van in The Raven. Het is muziek om bij weg te dromen. Ingetogen maar met stuwende baslijnen. Een 'elektronisch randje' op zijn tijd, in de vorm van een sample of een drumbeat. En als het nummer erom vraagt een vlammende climax. Of een trombone die ergens gedurende het optreden uit het niets opduikt.
Nana speelt in haar eigen band gitaar maar velen zullen haar kennen als bassist, onder meer bij Sue The Night. Als songwriter blijkt ze, getuige haar album en dit optreden, ook het nodige in haar mars te hebben. En als zangeres, want wat een fijne stem. Nummers gaan over actuele onderwerpen, zoals 'Throw Stone' waarin Nana zingt over de ellende die mensen op internet over elkaar uitstorten. Of 'National Song' dat, de titel zegt het al een beetje, gaat over groeiend nationalisme.
Het optreden tijdens deze rare, of unieke, editie van Crossing Border duurt zes nummers en dat is eigenlijk te weinig. Nana Adjoa creëert, ondanks dat we thuis zitten, een intieme sfeer, bijna alsof we er echt bij waren. Het te snelle einde van het optreden voelt dan ook alsof we ruw wakker worden geschud.
©
Remco Koers
Conclusie
Crossing Border heeft deze editie laten zien hoe je anno 2020 moet roeien met de riemen die je hebt. De snelle omschakeling van 'hybride' naar online festival zal niet makkelijk zijn geweest, maar de organisatie heeft er een mooie editie van kunnen maken met een stream die eigenlijk verrassend goed werkte.
Maar waar Crossing Border voorheen kon verbazen met een groot aantal verrassende acts die vervolgens niet meer uit de playlists van de redactieleden verdwenen, blijven we nu met een relatief lege playlist achter. Het muzikale aanbod was (begrijpelijk) vrij beperkt, en wat er was, had eigenlijk bijna altijd een melancholisch randje. Passend bij de tijdgeest van 2020 en zeer origineel, dat dan weer wel.
We zijn blij dat er volgend jaar weer een (hopelijk fysieke) editie komt en hopen dat dit zonnige vooruitzicht de beat iets op kan voeren. Tot volgend jaar!