Crossing Border 2019 vindt net als vorig jaar plaats in en om het Theater aan het Spui. En net als vorig jaar ligt de nadruk van het festival meer op de literatuur dan op de muziek. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er niets muzikaals te genieten valt, al is het wat aantal acts betreft minder dan in voorgaande jaren. We hebben door de jaren heen mooie dingen ontdekt tijdens dit festival. Zal dat dit jaar weer zo zijn?
De vrijdag
Op de eerste muzikale dag staat o.a. Sinead O'Brien, Tyler Ramsey en Thurston Moore Group op het programma. Waar wij vooral naar op zoek gaan zijn optredens die je bij blijven, muzikale ontdekkingen. Zal de vrijdag starten met een knal of wordt het een rustige avond?
Om te beginnen reizen we af naar The Priest, de houten kerk voor de Nieuwe Kerk. Daar opent The Avonden het muziekprogramma van deze vrijdag. Vernoemd naar het boek van Gerard Reve speelt de band rond zanger Marc van der Holst Nederlandstalige indie. Volgens de Volkskrant maakte de band in 2018 met Wat een cirkel is het beste Nederlandstalige album van het jaar. Dat horen wij er op basis van het optreden niet direct in terug.
De liedjes zijn kort en simpel. Een paar akkoorden, een gitaar die daar melodietjes overheen speelt en het stemgeluid van Van der Holst dat soms doet denken aan Armand of Raymond van het Groenewoud. Als de gitarist de ruimte krijgt om even los te gaan, leeft het optreden op. Na een nummer of vijf blijkt het optreden pas een kwartier bezig en kijken we voorzichtig op ons blokkenschema naar wat de avond nog meer gaat brengen.
Dat is onder andere One True Pairing in The Raven, de grootste zaal van het festival. One True Pairing is het project van Thomas Fleming, bekend van wijlen Wild Beasts, en Fleming is boos. Waarom hij boos is, legt hij kort uit: hij komt uit het Verenigd Koninkrijk. Zijn boosheid uit hij met nummers die gedragen worden door synths en kille beats die verder worden ingevuld met zijn gitaar en diepe stem.
We wanen ons in de jaren 80 en begrijpen waarom Fleming zijn album heeft laten produceren door Ben Hillier die ook met Depeche Mode werkte. Tussen de nummers door blijkt Fleming toch redelijk goed gehumeurd en vertelt hij amusante verhalen, bijvoorbeeld over die keer dat hij zonder eten en portemonnee in Eindhoven belandde.
One True Pairing @Crossing Border
Coutious Clay @Crossing Border
Coutious Clay @Crossing Border
Wie zijn huiswerk heeft gedaan, komt bij het betreden van Heartbeat Hotel voor het optreden van Cautious Clay voor een verrassing te staan. Dit zou toch een moment worden waarop we kunnen dansen? De ruimte doet anders vermoeden, want met allemaal stoelen lijkt het erop dat er niet gedanst mag worden.
De talentvolle Clay verruilt net zo makkelijk de gitaar voor een dwarsfluit en trakteert ook nog op saxofoonsolo’s. Gepaard met een fijne r&b stem is dit de eerste noemenswaardige ontdekking van het festival. There, we’ve said it. We zijn uiteraard niet de eerste ontdekkers, onder zijn fans bevindt zich ook John Mayer. De twee raakten al gauw in contact (wat moeten we toch zonder social media) en zo ontstond het nummer ‘Swim Home’. De keuze van de zaal lijkt een gemiste kans, de charismatische en talentvolle Cautious kan namelijk makkelijk de hele zaal aan het dansen krijgen. Mits men niet gekluisterd was aan de stoel.
Sinead O' Brien @Crossing Border
Met Vic Willems gaan we op de gevoelige tour. Het is aan de jonge Nederlandse singer-songwriter om de mensen van de foyer in de Oasis te krijgen. De arme jongen lijkt al wat meegemaakt te hebben en stopt dat allemaal in gevoelige liedjes. Niet altijd even zuiver maar het enthousiasme van de jonge band maakt een hoop goed.
En dan is het tijd voor het hoogtepunt van de vrijdag. Dat vindt plaats in The Priest en wordt verzorgd door Sinead O’Brian. De Ierse dichteres en performer eist vanaf de eerste seconde van haar optreden de aandacht van het publiek op. Over repeterende grooves, voortgebracht door een gitarist en een drummer, vertelt O’Brian haar verhalen. O’Brian is fascinerend en mysterieus. De muzikale begeleiding is dynamisch, spannend en soms zelfs dansbaar. O’Brian noemt het een groot compliment als tijdens haar optreden gedanst wordt. Ze krijgt dan ook een hoop complimenten. Het enige nadeel: waar op het blokkenschema drie kwartier voor haar optreden is gereserveerd, neemt O’Brian na een half uur al afscheid. Dat had best langer mogen duren.
Vic Willems @Crossing Border
The Delines @Crossing Border
Na Cautious Clay, waar we wilden dansen en nauwelijks konden door de stoelen in de zaal en Sinead O’Brian, waar we konden dansen maar het optreden na een half uur al klaar was, is het tijd voor The Delines. Bij dit optreden kunnen de dansschoenen weer in de kast. Daartegenover staat wel tijdloze Americana. Zo tijdloos dat we niet heel veel verschil merken met het optreden dat de band vijf jaar geleden gaf op Crossing Border. De muziek is goed uitgevoerd, erg goed zelfs, maar zo ingetogen en weinig energiek dat het in The Raven niet landt. Een gemiste kans.
Bij binnenkomst in Heartbreak Hotel is Jungstötter nog volop aan het soundchecken. De geluidsman neemt rustig de tijd om alle instrumenten langs te gaan en de zaal wordt wat onrustig. Dat is echter vergeten als de band rond de Berlijnse zanger, pianist en gitarist Fabian Altstötter een kwartier na de beloofde aanvangstijd begint. Om te beginnen: van Jungstötter word je niet vrolijk. Altstötter heeft een diepe, bezwerende stem. De onheilspellende muziek doet denken aan het duisterdere werk van Nick Cave en zijn Bad Seeds. Als we onze ogen dicht doen, wanen we ons in een rokerig café in Berlijn. Het ontdekken van dit soort acts is waarvoor we naar Crossing Border komen.
Op naar het laatste optreden in The Priest. Wanneer de auteur klaar is met haar praatje, gaan de stoelen aan de kant voor de final act in de kerk. Met enkel de saxofoon wordt de set van Steam Down langzaam gestart maar er komt al snel een goede beat die veelbelovend klinkt. Mogen we gaan dansen? Ja hoor dat mag zeker. Wat volgt is een experimentele jamsessie met een exotisch tintje. De Londense groep heeft een positieve energie die zorgt voor meerdere glimlachjes bij het publiek. Een man in het publiek roept na het eerste nummer ‘Godsamme wat een geweld!’ en loopt daarna richting de uitgang. Met een glimlach op het gezicht weliswaar, maar net niet genoeg om te blijven hangen. Een jamsessie wordt vaak magisch als het publiek ook de juiste energie geeft. Helaas ontbreekt dat bij Steam Down waardoor het niet echt van de grond komt. Hoe verleidelijk het ook is, ook wij verkiezen een andere act en laten de dansjes even voor wat het is.
Steam Down @Crossing Border
Thurston Moore @Crossing Border
Dan Thurston Moore en zijn Group, de grootste naam van het muzikale programma van deze vrijdag. De Raven staat vol met verwachtingsvol publiek, want hier staat een heuse supergroep met leden die ervaring hebben opgedaan in onder andere Sonic Youth en My Bloody Valentine. Om maar met de deur in huis te vallen: op het podium wordt muzikale topsport bedreven, maar Moore maakt het zijn publiek niet makkelijk. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het optreden vrij ontoegankelijk is.
Er wordt in de 75 minuten niet gesproken, niet gepauzeerd en niet gezongen. Sterker nog: er wordt precies één nummer gespeeld: ‘Alice Moki Jane’ van het meest recente album Spirit Counsel. De band stelt muzikale collages samen die variëren van traag opbouwende atmosferische geluiden tot monsterlijke riffs tot minutenlange feedback. Thurston dirigeert met zijn lichaam de band. Hoewel op het podium op verschillende momenten een zekere spanning wordt opgewekt, zijn de momenten waarop die tot een bevrijdende climax komt spaarzaam. Voor het podium staat een aantal die hard fans los te gaan, maar voor de meer casual muziekliefhebber is dit optreden wellicht net een stapje te ver. De zaal eindigt dan ook leger dan deze aan het begin van het optreden was.
Thurston Moore @Crossing Border
De avond rustig afsluiten kan bij Tyler Ramsey in de Oasis. Met zijn gitaarspel weet hij de mensen uit de foyer in de Oasis te lokken. Hij begint solo met alleen de gitaar die hem begeleidt. Zijn gitaarspel is sterker dan zijn stem maar zodra de rest van de band hem vergezelt, valt dat weg en blijft er enkel goede muziek over. ‘Pretty damn mellow’, dat is Tylers beschrijving van het Crossing Border publiek en we hadden het niet beter kunnen zeggen. De voormalig leadgitarist van Band of Horses kiest vanavond voor een set die pas bij het rustige CB publiek. Wat overblijft is een rustige set met mooie muziek. Muziek waarbij Tyler Ramsey zijn gevoeligheid laat zien zonder soft te worden.
Tyler Ramsey @Crossing Border
De zaterdag
We moeten het eerlijk toegeven: we waren niet onverdeeld enthousiast over de eerste dag van Crossing Border. We zagen een aantal pareltjes (Sinead O’Brian, Jungstötter, Tyler Ramsey) maar ook acts waar we minder van onder de indruk waren. Vol goede moed begeven we ons op zaterdag opnieuw naar het Theater aan het Spui voor dag twee van het festival en, spoiler alert, aan het eind van de avond lopen we enorm tevreden weg.
Dat begint al met de eerste act in The Priest, Shana Cleveland. Met haar band La Luz maakt ze energieke surfmuziek maar solo gooit ze het over een hele andere boeg. Dromerige zang begeleidt met haar kraakheldere gitaar en de toetsen van haar enige metgezel op het podium maken vanaf het begin van het optreden indruk. Dat blijft ook zo, want de nummers zijn afwisselend genoeg. Dit is muziek om liggend met ogen dicht te ondergaan. In de houten kerk, waar het zeil door de wind van wappert, werkt het echter zeker ook.
Het is aan Melanie Charles om op zaterdagavond het programma in de Nieuwe Kerk te openen. Deze zaal wordt alleen op deze dag gebruikt en is nieuw voor Crossing Border. Charles komt a capella het podium op en maakt binnen enkele seconden al indruk met haar soulvolle stem. Het blijft echter niet bij a capella, deze dame heeft meer in haar mars. Begeleidt door drummer Ignabu volgt een experimentele set met jazz als grootste inspiratiebron. De dwarsfluit is een populair instrument deze editie, we zagen het vrijdag bij Cautious Clay en ook Melanie haalt de dwarsfluit tevoorschijn. Veelzijdige dame met een stem die prachtig is in het klein maar ook meer dan genoeg power heeft om je omver te blazen. Terwijl de set alle kanten uitgaat, eindigt ze zoals ze begon. Klein met enkel de dwarsfluit.
In The Raven gooit Dawes het over een andere boeg. De band is volgens de aankondiging een ‘big deal’ in de Verenigde Staten en kan Dave Grohl en wijlen Tom Petty tot zijn fans rekenen. Wij begrijpen waarom. Bij Dawes geen experimentele geluiden of aparte songstructuren, maar oerdegelijke countryrock die doet denken aan The Band of Alabama. In de zaal staan fans die alle teksten meezingen. Ondertussen speelt Dawes lekkere rockende nummers met gierende gitaar- en piano solo's en natuurlijk ook halverwege de set de prachtige ballad ‘A Little Bit of Everything’. Dawes is niet vernieuwend of origineel maar duidelijk heel erg goed in wat ze doen.
Wegens ziekte moest Kevin Morby helaas afzeggen. Zijn vervanger is in Den Haag wel bekend, maar voor het publiek van Crossing Border zou het zomaar een nieuwe ontdekking kunnen zijn. Camiel Meiresonne vult vanavond de leegte op die Kevin achterliet. Hij lijkt zich wat onwennig te voelen, zo zonder zijn muzikale vrienden van Son Mieux, maar zodra hij de gitaar oppakt, luistert het Heartbeat Hotel aandachtig. En terecht want ook de uitgeklede versies van de bekende Son Mieux hits doen het bijzonder goed. Voor de echte Morby fans, covert Camiel ook nog even ‘Beautiful Strangers’. Zo is hij er toch nog een beetje bij.
Een nieuw gezicht vinden we in de Nieuwe Kerk. Daar staat David Keenan namelijk met zijn gitaar. De jonge Ier werd ontdekt door een filmpje op Youtube waarin hij op verzoek van een taxichauffeur een lied zingt. Lang leve het internet, want ook dit optreden is er een dat bijblijft. Keenan heeft een rauwe stem en een hoop charisma, hij is oprecht en stopt al zijn gevoel in zijn muziek. Zijn accent maakt de teksten soms wat lastig te verstaan, en tekst is bij een singer songwriter toch wel key, maar of je hem nu verstaat of niet, je voelt de emotie die hij in de muziek stopt. En juist dat maakt David Keenan bijzonder en een om in de gaten te houden.
Billie Marten is een meisje dat gitaar speelt en met hoge stem zingt. De singer-songwriter wordt begeleid door een drummer. Daarnaast komt er nog ergens een bas vandaan. Tijdens de eerste paar nummers proberen we vooral uit te zoeken waar vandaan dat is, maar we komen er niet achter. De nummers liggen prima in het gehoor, maar na bijvoorbeeld Shana Cleveland en David Keenan die echt indruk maakten, blijft Billie Marten wat minder hangen.
In het kader van heel wat anders begeven we ons weer naar The Priest voor Kojaque, de Ierse rapper die eigenlijk Kevin Smith heet. Kojaque rapt en zingt over rauwe beats heen en maakt indruk. Hij weet zelfs de wat oudere Crossing Border bezoeker aan het bewegen te krijgen wat op zichzelf al een bijzonder beeld is. Geen teksten over dikke auto’s en vele euro’s, geen autotune, geen fratsen. Kojaque doet bij tijd en wijlen denken aan Atmosphere, een andere rapper die zijn uit het leven gegrepen verhalen vertelt over kille beats met kale instrumentatie.
Grenzen verleggen, dat doen we wel met de volgende act die in The Raven voor ons klaar staat. Emel Mathlouthi begroet ons in een mooi gewaad. Het optreden begint rustig met alleen de klanken van de Tunesische zangeres, maar wordt al snel aangesterkt met percussie en synthesizers. Het lied ‘Ya Tounes Ya Meskina’ heeft veel betekend voor haar thuisland Tunesië en ging zelfs de grens over. Sindsdien reist ze heel de wereld rond met haar muziek. Die muziek gaat niet over koetjes en kalfjes, een nummer in het repertoire gaat over de natuur en hoe zij zich tegen de apocalyps verzet. Dit gevecht is voor veel mensen in de zaal te heftig en wordt hét moment om elders op het festival vertier te zoeken.
Voor Soap & Skin is de Nieuwe Kerk afgeladen. Alle stoelen zijn bezet en mensen zoeken zelfs een plek op de koude vloer. Soap & Skin is het project van de Oostenrijkse Anja Plaschg. Vanavond wordt zij bijgestaan door Stargaze, een muzikaal collectief van verschillende klassiek geschoolde muzikanten gebaseerd in Berlijn. Wat vervolgens plaatsvindt in de kerk is moeilijk te beschrijven. Uiteraard is alles te beschrijven maar er zijn geen woorden die dit optreden recht doen. Wanneer Anja zich gedwongen voelt om een nummer abrupt te beëindigen omdat een instrument niet goed gestemd is, wordt dat haar al snel vergeven. Ze heeft immers al zoveel goed gedaan vanavond. De manier waarop ze zich verontschuldigt laat zien dat perfectionisme haar niet vreemd is. Iets wat ook duidelijk te merken is in de verschillende composities die voorbij komen.
Anja Plaschg creëert samen met Stargaze een sprookje, een experimenteel neo klassiek en soms wat duister sprookje. Maar wel een waarvan je niet wilt dat die eindigt. Soap&Skin + Stargaze is een beleving, een van dé hoogtepunten van Crossing Border 2019. Zeer terecht krijgt deze act dan ook een staande ovatie en krijgt het publiek zelfs nog een toegift. We still want more.
En terwijl Soap&Skin de Nieuwe Kerk betovert, doet Spencer Krug dat met Heartbeat Hotel. De Canadees is bekend van Wolf Parade en talloze andere bands waar hij bij betrokken is, maar vanavond doet hij het in zijn eentje met een piano. En hoe. Een groet voor het publiek, een slokje water en de magie kan beginnen. De begeleiding op de piano is effectief, soms zelfs kaal, maar het is zijn stem die het hem doet. Krug gaat volledig op in zijn optreden. Hij zit geen seconde stil en als hij een hand vrij heeft, lijkt hij zichzelf te dirigeren. Een schril contrast met hoe hij met zachte stem bijna verontschuldigend het publiek tussen nummers toespreekt. Bloedmooi.
Terug in de foyer sluit Michael Mayo het programma in de Oasis af. Dat is geen dankbare taak, want in The Raven is Kate Tempest bezig en dat is waar het meeste publiek is. Mayo gebruikt slechts een klein kastje en een microfoon. Laag na laag neemt hij met zijn stem partijen op en bouwt zo stap voor stap aan nummers. Het is knap, Mayo heeft een fantastische stem, maar de aandacht vasthouden lukt hem niet heel goed.
Ondertussen staat in The Priest een heuse rockband, met lange lange haren en alles. Het is de band van Briston Maroney die eigenlijk gewoon lekkere indierock maakt. Zo aan het eind van de avond is het optreden van de band, voor wie niet naar Kate Tempest is, een heerlijke afsluiter om nog even de laatste energie eruit te gooien. Toch is het niet alleen maar beuken. Briston Maroney maakt pakkende en slimme liedjes die soms zelfs best gevoelig zijn.
De zaterdagavond van Crossing Border staat bol van de indrukwekkende vrouwen en alsof we er daar nog niet genoeg van hebben gezien, is daar nog grote afsluiter Kate Tempest in The Raven. De Britse artiest combineert Spoken Word met hiphop. Ze begint met wat ouder materiaal maar wijdt een groot gedeelte van de show aan haar nieuwe werk van The Book of Traps and Lessons. Na een aantal nummers verzoekt Kate om de telefoons weg te stoppen, met al die schermen voor haar neus, lukt het haar niet om connectie te maken met het publiek. Met de kracht die Kate heeft, is het moeilijk om haar boodschap te negeren. Elk nummer en elke voordracht brengt Kate Tempest met een dosis overtuiging die ervoor zorgt dat je de zaal niet onberoerd verlaat.
Waar de vrijdag van Crossing Border ons niet erg is bijgebleven, maakt de zaterdag alles goed. De nieuwe locatie aan het Spui was vorig jaar nog wat onwennig maar deze editie is er meer dan genoeg aandacht gestoken in de muzikale programmering waardoor de balans tussen literatuur en muziek weer terug lijkt in het festival.
Nu we je toch even de aandacht hebben:
De redactie van 3voor12 Den Haag – hét online platform voor muziek uit Den Haag – breidt uit en is op zoek naar nieuw talent. Er is plek voor o.a (aspirant) journalisten, fotografen, interviewers, social media-redacteuren, planners, coördinatoren, filmers, radiomakers. Kortom: iedereen die vrijwillig een media-steentje bij wil dragen aan de Haagse muziekscene is welkom.
De eerste stappen van je (muziek-)journalistieke carrière zetten? Ervaring opdoen tijdens je studie? Altijd al willen schrijven voor een publiek? Op zoek naar een nieuwe uitdaging of hobby? Gewoon interesse? Stuur een mailtje naar vacature@3voor12denhaag.nl