Vincent Patty (Top Notch): 'Een rapper moet ongefilterd kunnen rappen wat hij wil' Vincent Patty (Top Notch): 'Een rapper moet ongefilterd kunnen rappen wat hij wil'

Of hij zichzelf nog wel eens artiest voelt? Ja, soms. Soms voelt hij nog wel iets prikkelen. Soms wil hij toch even laten zien dat hij ook op het hoogste niveau heeft meegedaan. Maar in alle eerlijkheid komt het er steeds minder van. De laatste keer dat Vincent Patty alias Jiggy Djé zich echt serieus als artiest liet zien was met Great Minds, het project met Sticks en Winne. Dan praten we 2013, in hiphoptermen twee generaties geleden. Misschien wel drie. Een nieuw solo-album dat Het Grote Plaatje zou moeten heten, groeide uit tot de Detox van de Lage Landen. Maar geef hem eens ongelijk. Vincent Patty had al zijn handen vol met zijn eigen label Noah’s Ark, en vervolgens vroeg de oervader van de Nederlandse hiphop, Kees de Koning, hem de dagelijkse leiding over Top Notch over te nemen. ‘Ergens in de zomer van 2017 vroeg hij mij het te overwegen.’

'Ik heb het overlegd met de kern van Noah's Ark. Pim Lauwerier, Kraantje Pappie, Murda, Jonna Fraser, Terilekst, Hef', zegt Patty. 'Ik heb ze gezegd: ik ga het zelf beslissen, maar ik wil wel weten of ik jullie zegen heb. Voor mij was het ook geen optie om Noah's Ark op te heffen. Het is een mooi merk, met een sterk YouTubekanaal, een legacy. En we zijn een hecht gezelschap. Murda heeft een Noah's Ark-tattoo, Kraantje heeft er een, dat is serieuze toewijding die onder je huid zit.'

Toch was de samensmelting uiteindelijk wel logisch, want ook al kun je met het Top Notch-roster onmogelijk een overzichtelijke appgroep starten, de spirit van het label is wel min of meer hetzelfde. Het zijn geen kleine schoenen om te vullen, want Kees de Koning maakte in 25 jaar tijd Top Notch tot een bedrijf dat synoniem is aan Nederlandse hiphop. Oneindig vaak viel zijn naam in hiphoptracks, in alle kranten en tijdschriften verschenen profielen over hem. En ergens steekt het Vincent Patty wel een beetje dat die grote verhalen nooit over hem verschenen. Niet toen hij met Noah’s Ark de meest geduchte concurrent van Top Notch was, een speels omhoog punchende uitdager. Ook niet nu hij aan het roer staat van het meest succesvolle label van de laatste jaren. Top Notch / Noahs Ark is een hitfabriek geworden van Motown-achtige proporties, met een efficiëntie en aanpassingsvermogen die in deze coronatijd heel goed van pas komen. 

‘Eigenlijk ben je constant cases aan het bouwen. Ok, dit is gebeurd, het probleem moet worden opgelost, maar je moet er ook van leren. De eerste vijftien jaar Top Notch en de eerste vijf jaar Noah’s Ark bleef het bij het oplossen van problemen, het kostte kneiterveel tijd om het systeem zo in te richten dat het werkt, met de juiste samenstelling van creatieven en projectmanagers. Je hebt artiesten waarvan alles dat ze doen high profile is, of het nou een album is, een tussendoor-release of een feature. Frenna bijvoorbeeld. Als hij op maandag iets bedenkt, kan het niet zo zijn dat wij niet mee kunnen in zijn ambities. En je moet er ook klaar voor zijn dat je acteur Bilal Wahib tekent en dat die na twee maanden een superster is. Daar moet je team voor hebben.’

'Je zou misschien denken dat onze artiesten niet makkelijk de grens over kunnen, maar we hebben steeds meer in de melk te brokkelen. Zo is ‘Drank & Drugs’ op dit moment viraal aan het gaan op TikTok in... Amerika en Australië. We hebben dat eerder gezien met ‘Traag’ van Bizzey.' Er worden verbanden gelegd met Engelse en Franse artiesten en songwriters, en begin dit jaar scoorde Murda, een veteraan uit de Noah’s Ark stal, ineens een supergrote hit in zijn tweede vaderland Turkije. Meer dan 70 miljoen streams pakte hij, met Turkse raps. 'In een land waar Spotify nog niet zo heel groot is, maar waar wel heel veel mensen wonen. Hij domineert daar echt. Ik denk dat de taalbarrière steeds minder van belang wordt. Veel Nederlandse rappers gebruiken Engels en andere talen die hier gesproken worden. Het is niet meer alleen die botte Nederlandse taal, het wordt geraffineerder, gepolijster. Voor het buitenland gaat het steeds exotischer klinken.’

Vincent Patty is altijd een jongen met een grote mond geweest. Arrogant? Dat durft hij best over zichzelf te zeggen. Maar hij had het op de een of andere manier nodig. ‘Eerst was het Opgezwolle, toen werd het Kees. Die rivaliteit voelde ik echt. Er is niets beter voor het ontwikkelen van je vaardigheden dan het opzoeken van je nemesis. Nu zit ik zelf op het grote schip. Er is niet echt iemand die het gevecht met mij persoonlijk zoekt, maar Top Notch is wel nog altijd de naam to beat. Zeker in deze tijd waarin mensen zeggen: wat is het bestaansrecht van een label? Kunnen artiesten het niet gewoon zelf? Het antwoord daarop is: ja, dat kan. Dus dan moet je als bedrijf nadenken: wat zijn wij dan?’

‘Wij’ zijn een geoliede machine die inmiddels een heel andere rol heeft dan het klassieke platenlabel. Top Notch is een creatief bedrijf dat heeft geleerd snel te schakelen en niet bang te zijn voor verrassingen. Neem nou dit jaar, een jaar dat voor iedereen in de hele wereld in het teken staat van veranderde plannen. Voor Top Notch is dat niet anders. Toch werd het een enorm succesjaar. New Wave was een voorbode, maar vanaf 2016 werd het echt waanzin. Zoveel releases, zoveel hits achter elkaar. Op een gegeven moment grapten we wel eens: we gaan nog over de kop door al die gouden platen. Dan werd een release goud, maar we zeiden: beter wachten we nog even twee weken, dan is hij platina. Maar ook dit jaar gaat alles snel, en komen er dingen op je af die je niet in een jaarplan kunt vastleggen, zoals de Black Lives Matters-beweging of zo’n Abusers-account op Instagram.’

Over dat pijnlijke Abusers_nl account, waarop een aantal rappers beschuldigd werd van seksueel wangedrag, later meer. Nu eerst die antiracismebeweging, die min of meer om de hoek van het Top Notch-kantoor begon. Medewerkers van het bedrijf verzamelden op kantoor om naar de demonstratie op de Dam te gaan, diverse artiesten lieten hun stem horen. En ook na afloop gebeurde er veel. Bizzey en Frenna namen allebei een track op met Akwasi. En in de studio van Top Notch nam diezelfde Akwasi een speciale Veel Osso-podcast op, met onder meer rappers als Typhoon, Winne en Yung Nnelg. ‘Je zou denken dat je dan veel bijval krijgt van onze achterban, maar dat is niet zo. In de commentsectie gebeurde precies wat er in alle chats gebeurt, het is niet anders dan op Nu.nl. Het is blijkbaar een superdiep probleem.’

Een probleem waarover ook Vincent Patty – zelf van Molukse afkomst – de laatste weken veel gedacht en gepraat heeft. Hij voelt zich geen slachtoffer van racisme, hij heeft niet het gevoel dat mensen hem persoonlijk dwarsbomen, maar de ondermijnende kracht van institutioneel racisme kent hij wel degelijk. ‘Een van de belangrijkste conclusies die ik voor mezelf getrokken heb de afgelopen periode, is dat het dodelijk vermoeiend is je altijd te moeten afvragen of kleur een rol speelt. Dat mensen mij niet vragen voor een profiel in de krant terwijl er al een heleboel over Kees gemaakt zijn, heeft dat met kleur te maken? Elke keer vraag je je af: hoe denkt die ander over mij? Een witte, heteroseksuele man hoeft daar nooit over na te denken. Niet bij zijn vakantiekeuze, niet bij zijn sollicitatie, niet als hij lang moet wachten bij de bank of als hij in een mooie auto wil rijden. Als je altijd het gevoel hebt dat je 1-0 achter staat, ga je ook een grote mond opzetten. Constant de aanval zoeken als er een incident is. Ik heb geleerd dat ik soms eerst moet nadenken voordat ik ergens op reageer. Ik ben rustiger geworden.’

Op de vloer is Top Notch een schoolvoorbeeld van een divers bedrijf. Dat klinkt misschien logisch voor een bedrijf dat in hiphopcultuur handelt, maar ook in de muziekindustrie zie je vaak op sleutelposities alsnog witte mensen zitten. Het gaat hand in hand met een van de geheimen van de Top Notch / Noah’s Ark-formule, het bedrijf zet steeds meer artiesten op sleutelposities achter de schermen. Rapper Hef is A&R-manager, Yousef Gnaoui (Sef) regisseerde als artdirector een aantal clips, Mo Fouradi zit in het team, en de Head of A&R van het bedrijf – David van Dijk – is de helft van producersduo Project Money. ‘Kees van der Hoeven, de CEO van Universal Nederland, zei een keer tegen me: "Het is een soort Nashville, wat jullie aan het bouwen zijn." Daar is het heel gewoon, dat songwriters en producers ook de labelkant doen. "Oh ja?", dacht ik. Dat vind ik wel mooi, Nashville.’

Het past ook bij een van de basisbeginselen van de hiphop: ondernemerschap. ‘De jongste rappers hebben het al over ondernemen. In de industrie, op straat, elke vorm van ondernemerschap. Welke zanger of zangeres ken je die zingt over vastgoed? In rap is dat standaard. Je legt uit wat je doet, wat je langetermijnplan is, waar je vandaag gekomen bent, welke lessen je geleerd hebt. Ik denk dat vanaf het moment dat hiphop de dominante jeugdcultuur geworden is echt iets veranderd is in Nederland. Ik vind echt dat de meest relevante rappers voor de langere termijn degenen zijn die laten zien dat ze een stap kunnen maken qua persoonlijke ontwikkeling. Henkie T is een hele nieuwe wave aan het neerzetten met zijn label, hij is relevanter dan ooit. Frenna en Josylvio idem. De meer traditionele media hebben er nog geen notie van genomen hoe belangrijk zij zijn in de jongerencultuur. En op een dag is jongerencultuur ouderencultuur.’

Maar goed, dat Abusers_nl-account dus. Een week of drie geleden popten op Instagram twee accounts op waar jonge vrouwen anoniem verhalen deelden over seksuele intimidatie, grensoverschrijdend gedrag en zelfs verkrachtingen. Tientallen verhalen waren het, en veel daarvan gingen over rappers. De grootste sterren van Top Notch werden niet genoemd, maar de scene als geheel kwam er wel degelijk door in verlegenheid. Hoe Patty naar die accounts kijkt? ‘Ik ga hier geen antwoord op kunnen geven waar mensen blij van worden’, waarschuwt hij. ‘Dit is een heel oud probleem, much like institutioneel racisme. Een diepgeworteld probleem waar we als samenleving mee aan de gang moeten. Het gaat superveel tijd en toewijding kosten om het een beetje de goede kant op te sturen, maar ik ben klaar om dat te doen. Maar we moeten ook rust en kalmte bewaren en ons afvragen: wat kunnen we ermee?’

Dat is natuurlijk de hamvraag. Een van de rappers die genoemd werd – MaxiMilli – kwam met een uitgebreide en gebalanceerde verklaring. Hij ging daarbij in op zijn eigen verantwoordelijkheid – hij kon zich het specifieke geval niet herinneren maar herkende zijn gedrag en maakte excuses. Maar hij ging ook in op een bredere context: de machocultuur van de hiphop. ‘Er is een groot probleem in deze (hiphop macho-)cultuur, want al dit verdriet en deze pijn komt niet uit de lucht vallen. Onze scene had een wake up nodig en die verbreed je door jezelf en je naasten duidelijk aan te spreken.’ Pim Lauwerier – Patty’s long time compagnon in Noah’s Ark – zei in de podcast FunX Base: ‘Het meest problematische vind ik dus hoe normaal het is en hoe vaak het voorkomt. En hoe ik denk: ja, verbaast me niks, van die persoon komt het ook niet als donderslag bij heldere hemel. Dat is belangrijk. Je hebt vaak wel het idee of een vage wetenschap dat het gebeurt, maar om concrete verhalen te lezen over wat er daadwerkelijk is gebeurd…’

Maar op die specifieke focus op hiphopcultuur wil Vincent Patty eigenlijk niet ingaan. Hij wijst van de hand dat sommige rappers door de manier waarop ze over vrouwen praten impact hebben op het publiek. Een voorbeeld daarvan is de obsessie van sommige rappers met het schaken van de vriendin van hun rivaal (check bijvoorbeeld deze gigahit van Kevin), alsof het een kroon is die je af kunt pakken. ‘Ik vind het zo verwonderlijk dat dertig jaar na het ontstaan van de hiphop in Nederland nog steeds verwarring bestaat over de boodschap van rappers. Over drill ook: die jongens of meiden hebben het over wat ze meemaken, ze verzinnen het niet bij elkaar. Het is onderdeel van hun leven. Als je dat wilt stoppen, moet je iets veranderen in de maatschappij. Ik empathiseer met de slachtoffers en weet dat wij van invloed kunnen zijn op een ontwikkeling. Daar ben ik heel specifiek in, dus schrijf dat ook zo op. Dat kunnen wij, en dat ambiëren we ook.’

Het is een veelgenoemd argument ter verdediging van rappers, met name als ze rappen over criminaliteit op straat. Het klassieke voorbeeld is natuurlijk N.W.A. en hun ‘Fuck tha Police’. Riepen ze daarmee op tot geweld tegen het gezag, of gaven ze uitdrukking aan onvrede die leefde in de buurt waarin ze leefden en opgroeiden? Toch vooral dat laatste. Maar er is wel degelijk iets van wederkerigheid aan de hiphopcultuur. Ontwikkelingen in de maatschappij beïnvloeden waar hiphop over gaat – dat laat het Top Notch jaar 2020 als geen ander zien – maar het is wel degelijk ook andersom. ‘Ik ambieer dat dit onderdeel wordt van onze legacy. Als wij werkelijk zoveel invloed hebben als mensen ons toedichten, dan is Nederland in for a ride. Want wij hebben wel goede bedoelingen.’ Waar die verantwoordelijkheid volgens Patty in elk geval niet ligt is dat een A&R-manager met een rode pen door de teksten van een artiest gaat, om aan te strepen welke line mogelijk niet door de beugel kan. ‘Als je dat zegt, beweer je dat er kunst is die niet kan, dat vind ik een bold statement. Een rapper moet ongefilterd kunnen rappen wat hij wil. Waar de grens ligt? Wij werken liever niet met vreselijke mensen. Als we er achter komen dat iemand vreselijk is, tekenen we diegene niet.’

Het is een geraffineerd probleem, want vaak gaat het niet om hele liedjes, maar om zinnetjes of zelfs bijzinnetjes in tracks. En hoe makkelijk het ook is om bij rappers die liedjes of zinnen aan te wijzen die mogelijk bijdragen aan een giftig klimaat in clubs en backstages, je kunt daar ook artiesten tegenover zetten die op een intelligente manier reflecteren op de wereld. Praten over 'de hiphopcultuur' alsof het één ding is, laat je dus al snel vastlopen. En hoe groot het vrouwenprobleem aan de artiestenkant ook is (heel groot!), Patty heeft dit jaar ook talentvolle vrouwen als S10 en Yade Lauren gebracht. ‘En Latifah vind ik een van de betere rappers van de laatste jaren’, zegt Vincent Patty, ‘Qua flow, delivery, verhaal. Waarom krijgt ze daar geen erkenning voor? Ik weet het niet, daar moeten we mee aan de slag’.

Laten we eindigen met een vrolijke noot, om nog maar eens te illusteren hoe flexibel je moet zijn als directeur van Top Notch. Ronnie Flex – de leukste twitterende artiest van Nederland – beklaagde zich twee weken geleden openlijk over een rechtenkwestie. Hij verdiende niet alleen credits voor de feature die hij deed op Lil Kleine’s track ‘Vandaan’, hij had er ook volop bij gezeten toen de beat getikt werd, zoals dat zo mooi heet. Vincent Patty bluste het openbare brandje in no time. ‘Haha, ik heb hem een voice app gestuurd: bro, je kunt me toch ook gewoon checken? Maar ik vind het prima, zet het maar op Twitter, we hebben niets te verbergen. Ik weet het niet, maar gelukkig kan ik iedereen bellen die relevant is: zijn manager Breghje, Jack $hirak, Lil Kleine en zijn manager Nathan. Ronnie zegt dit, klopt dat? Ja, klopt wel. Nou, dan regelen we dat.’

‘Ronnie is een goed voorbeeld van iemand die door hiphopcultuur geworden is wie hij is. Ongeremd, ongefilterd. Hij heeft het getrokken naar iets dat in het verlengde ligt van de Nederlandse cultuur. Ronnie heeft een voorkeur voor Holland, voor oranje, voor de verhalen van Anne Frank. En mensen waarderen het dat hij zo open en eerlijk is. Dat is hiphop.’