Op het eiland dat Ares heeft gecreëerd – verder buiten de mainstream hiphopwereld – is hij de koning. Met zijn alternatieve tegengeluid speelt de rapper uit Oosterhout op Lowlands en Appelsap. Over de hypercommerciële eenheidsworst, matige geluidskwaliteit van streamingdienst Spotify en zijn muzikale nachtmerries.

Rens Ottema (23) alias Ares had laatst nogal een gekke nachtmerrie. ‘Ik zat met Kanye West en Boef in een studio onder de grond, en de CIA wilde ons eruit halen. Zij hadden een sessie. Ik was erbij om het misschien te mixen, ik was de engineer. Toen ik hoorde dat de CIA boven de grond was, waarschuwde ik Kanye en Boef. We gingen ons verstoppen… en toen werd ik wakker.’

Wat dat zou betekenen? ‘Nou ja, Kanye West praatte Brabants, dat was het sickst. Hij vroeg in het Brabants of ik de microfoon wilde aandoen. In al mijn dromen klinkt iedereen alsof–ie uit Brabant komt, dan weet je dat je te lang hier woont.’ Ares begint te schateren. We zitten inderdaad in Tilburg, in zijn nieuwe studio op een bedrijventerreintje waar even verderop ook schimmigere zaken schijnen te gebeuren. Naast hem zit Dennis Westerhout – producer Skiba –, al sinds jongs af aan zijn vaste muzikale sparringpartner en tour-dj. Af en toe vult hij Rens aan, vaker knikt hij instemmend.

Nog even over die nachtmerrie. Die heeft natuurlijk alles te maken met de paranoia die Rens in periodes ervaart. Soms wordt hij al paranoïde als hij weer een nacht op YouTube rondspookt. ‘Dan kijk ik een TedTalk waarin wordt gezegd dat robots binnen tien jaar alles overnemen, en ga ik daar de hele tijd shit over lezen. Nog zoiets: een mattie van me stuurt altijd dingen over Illuminati door. Hij gelooft er heilig in. Als ik daar te diep in ben gedoken, moet ik er echt een paar dagen met niemand over praten. Dan gaat dat gevoel van paranoia wel weer weg…’

Dat gevoel sijpelt ook in de muziek van Ares wel door. Op zijn nieuwe single ‘Solo’ rapt hij hoe hij zichzelf afsluit van anderen en zich verstopt achter de gordijnen, op zijn cryptische en sterke laatste album Alice komt telkens wantrouwen van anderen terug, terwijl hij down the rabbit hole duikt in een zoektocht naar zichzelf. Ares zit op een eiland. Letterlijk – Oosterhout en Tilburg zijn mijlenver verwijderd van de hiphop-communities van Nederland – en figuurlijk. H‘We werken heel veel met een vaste kring’, legt hij uit. ‘Als we met anderen werken, worden we soms genakt. Daardoor ga je je afsluiten, ga je in je eigen realiteit zitten. Misschien gaan we daar soms ook te ver in door.’

CV Ares

2012: eerste EP Dichterbij en bereikt de finale van The Next MC
2013: brengt single ‘Regenboog’ uit en tekent bij Top Notch
2014: debuutalbum Roadtrip met features Big2 en Lange Frans
2015: track op New Wave, mixtape ? en EP Alleen in de O
2016: EP Beter niet dood
2017: Prins
2018: Alice en single ‘Allemaal Safe’ met Lijpe

Ares produceert veel van zijn beats zelf, en maakt soms ook voor andere artiesten producties.

Tegen de stormachtige hiphop-golven in

Geef Rens eens ongelijk in dat wantrouwen. De weg die hij heeft gelopen om hier te komen, liep dwars door de meest stormachtige periode van hiphop in Nederland. In 2012 deed hij mee met 101Barz-talentenjacht The Next MC (hij werd tweede, na D-Double). Een jaar later werd hij op zeventienjarige leeftijd getekend bij Top Notch. In het komische persbericht toentertijd werd gevlagd met het feit dat–ie uit Oosterhout komt, net als Extince achttien jaar eerder. ‘Als je jong bent, en komt bij zo’n label terecht?’, zegt hij nu, ‘dan gebeuren er dingen die je je niet kunt voorstellen als je uit een klein plaatsje in Noord-Brabant komt. Dan raak je een beetje verward en verdwaald van je doel. Dat omschrijf ik op Alice, de dwaaltocht naar het punt waar ik nu ben. Wat ik daar heb meegemaakt en hoe ik daaruit ben gekomen, dat was een hele goede les. Ik moest hem echt van begin tot eind helemaal zo meemaken, dat was voorbestemd.’

Zijn eerste album Roadtrip (2014) werd nog uitgebracht op cd. ‘Op cd! Dat kun je je toch niet meer voorstellen?’ Toen Top Notch een jaar later een stel rappers en producers naar Schiermonnikoog stuurde om New Wave op te nemen, veranderde alles voor hiphop in Nederland. Die nieuwe golf aan rappers groeide uit tot dé popsterren van Nederland. Niet cd-verkoop of downloads op iTunes, maar streamingdienst Spotify werd de graadmeter van succes. Tussen Ronnie Flex, Frenna, Lil Kleine en Jack $hirak zou je het bijna vergeten, maar ook Ares staat op New Wave. Hij heeft welgeteld 8 bars. ‘Ik wist niet eens dat er een album werd gemaakt op Schiermonnikoog, ik was op het eiland omdat ik al te lang geen muziek had gemaakt en Lijpe daar kwam. Ik wilde wat beats voor hem maken.’ Met Lijpe maakt hij nog altijd veel muziek, maar verder voelde Ares zich bepaald niet thuis op Schiermonnikoog. Hij wilde dan ook niet meesurfen op het succes van de plaat en ging niet mee naar de shows.

Kees de Koning en Ares in 2013

Ares zat wel middenin die storm, in die explosie van streamingcijfers, en kon zijn succes voor het eerst meten aan anderen. ‘Pas toen New Wave uitkwam, gingen we ook eens checken hoeveel onze eigen muziek werd gestreamed. We wisten daarvoor niet eens dat dat kon. Maar we konden eigenlijk niks met die informatie. Wat boeit het eigenlijk? Als we maar genoeg mensen zien bij onze shows. En als we niet genoeg mensen zien bij onze shows? Dan moeten we harder werken!’

Alternatieve hiphop sneeuwt onder op Spotify

In eerste instantie was New Wave een geweldige voedingsbodem voor creativiteit in de Nederlandse hiphopwereld: iedereen die van hiphop hield en rapper wilde worden, zag dat dat opeens een realistische optie was. Maar als jonge artiest kun je door de streamingcijfers gek laten maken, ziet Ares. Iedere beginnende rapper wil immers hoog in de Woordenschat-playlist terecht komen, want dan pak je streams. Dus ga je muziek maken die klinkt zoals de tracks die bovenaan die playlist staan. Tel daarbij op dat luisteraars uiteindelijk vaak willen horen wat ze verwachten, en een populaire playlist is gebaat bij een zo laag mogelijke skiprate. Voor je het weet klinkt alle populaire Nederlandse hiphop als een hypercommerciële eenheidsworst, en wordt muzikale vernieuwing alleen maar steeds moeilijker. ‘New Wave was het eerste moment dat men dat ging beseffen: met streaming kun je gouden platen krijgen! Dat was een sick besef. Maar dat besef zijn we nu al lang voorbij, het is twee keer zo snel gegaan als mensen denken. Je kunt nu best wel veel streams halen met helemaal niks. Letterlijk niks! Je kunt naar een website gaan om een beat compleet te kopen, je hoeft alleen de pitch en tempo te veranderen, daaroverheen op te nemen in autotune en je tekent een melodietje in het programma. Dat kost je misschien een halfuurtje, en je hebt een track. Als je het mij laat mixen, klinkt het fucking goed, anders klinkt het gewoon oké. Ik vind het een sicke ontwikkeling hoor, maar tegelijkertijd iets té sick. Het is zo makkelijk om nu een hit te maken, entertainmentmensen gaan ermee aan de haal. De muziekindustrie is te commercieel geworden, denk ik, en dat heeft streamen wel mogelijk gemaakt.’

In die hoek komt inmiddels op wekelijkse basis zoveel hiphop uit, dat alternatieve rappers al gauw ondersneeuwen. ‘Ik praat niet alleen over mezelf, ik red me wel, maar hoop dat alle onafhankelijke artiesten zien dat er ook voor hen een plek is. Dat zij misschien wel belangrijker zijn dan al die succesvolle artiesten. Die boodschap wil ik vertegenwoordigen. Ik heb al een paar keer contact gezocht met Spotify om daarover te praten. Ik hoop dat dat gebeurt voordat mijn nieuwe album uitkomt.’ Hij giechelt. ‘Ik weiger om een album uit te brengen als ik met Spotify nog geen gesprek heb gehad. Dan ga ik iets anders bedenken, man. Misschien wel mijn eigen dienst. Gewoon zelf iets bouwen. We hebben een tijdje nagedacht over onze muziek gewoon niet meer op Spotify zetten. Maar dat kan gewoon niet, de meeste mensen luisteren via Spotify, dus je hebt ze nodig.’

Al sinds hij in 2017 weg is gegaan bij Top Notch, probeert hij een afspraak te maken bij het Spotify-kantoor in Amsterdam. Dit najaar lijkt het er eindelijk van te komen. Allereerst wil hij er gaan knokken voor de onafhankelijke artiesten, maar er zijn nog wel wat meer dingen die hij wil aankaarten. De geluidskwaliteit, bijvoorbeeld. ‘De meest commerciële muziek staat altijd het hardst. Wat mensen de loudness war noemen, de geluidsgolf is een baksteen geworden. Daarom heeft Spotify de functie “normaliseren” ingevoerd: alles onder de -14 decibel zetten ze harder, alles erboven zetten ze zachter. Die shit is fucked up, man. Het maakt het voor ons moeilijker om de muziek dynamisch te houden en uploaden. Daardoor kan niemand mijn muziek horen op de manier zoals ik het heb bedoeld. Dat is toch scheef? Daarom zijn liveshows voor mij nog steeds het sickst, het is voor mij dé oplossing voor die frustraties. Dan klinkt de muziek het best. Dan hoor je het stereobeeld, hoe de muziek door een ruimte beweegt en dat de piano bijvoorbeeld veel wijder is gemixt dan een ander instrument. Daarom kijk ik niet naar streamingcijfers, ik wil dat mensen het live beseffen.’

Weg bij Top Notch

Dat vertrek bij Top Notch – overigens in goed overleg en zonder slaande deuren – was een grote stap voor Ares. ‘Ik heb daar tegen mijn eigen wil in dingen gedaan omdat anderen tegen me zeiden dat het goed voor me zou zijn, dat het me shit zou gaan opleveren. Ik luisterde naar de mensen van het label zonder er zelf over na te denken. Wij wilden graag een album uitbrengen en hebben nooit nagedacht over singles voor de radio. Bij Top Notch ging het daar wel over, er zijn tracks als single uitgekomen die wij eigenlijk niet op het album wilden hebben. Het is niet dat ik het iemand verwijt, het is uiteindelijk mijn keuze geweest om ze erop te zetten. Nu begrijp ik dat veel beter, maar in die tijd was ik gewoon boos. Ik had veel woede over mijn situatie bij het label, ik vond het moeilijk om te accepteren en gaf anderen daarvan de schuld. Ik had beter de schuld bij mezelf kunnen leggen. Ik besef nu: je hebt niets aan negativiteit. Als je woedend bent, ga je domme dingen doen. Ik ben blij dat ik het een plaats heb gegeven, daardoor kan ik helderder nadenken. De nieuwe muziek die ik ga maken, die wordt helderder en puurder. Dat is belangrijk, denk ik.’

Grappig genoeg is Ares sinds hij solo is gegaan en zijn muziek steeds alternatiever klinkt, alleen maar steeds succesvoller geworden. De zalen worden groter, de festivalboekingen blijven komen, hij staat op Lowlands en Appelsap. In de niche die hij heeft gecreëerd – verder buiten de mainstream hiphop wereld – is hij de koning. Hoe dat zou komen? Hij zoekt het antwoord in zijn eigen lyrics: ‘Ik maskeer mijn imperfecties niet meer, ze mogen het zien.’ Rens: ‘Er zijn in deze tijd heel veel mensen die net buiten alles vallen. Ik weet hoe dat is, ik heb mijn leven lang het gevoel gehad dat mensen me niet echt begrepen. Tuurlijk, dat is geen populaire boodschap, het is nooit populair om kwetsbaar te zijn.’ Maar kennelijk raakt Ares daarin een snaar. ‘Ik zie dat we fans hebben die naar álle shows komen. Mensen kunnen connecten met mijn muziek. Maar het is niet dat ik heel populair wil worden, daar zou ik me niet gelukkig bij voelen. Het zou mijn missie alleen maar verstoren.’

Rens herinnert zich nog een muzikale nachtmerrie, eentje die hij over de afgelopen paar jaar al vijf keer heeft gehad. ‘We zijn op Terschelling of Vlieland, in ieder geval op een Waddeneiland, en moeten optreden. De zee is al hoger dan het podium. Als ik begin te spelen gaan de mensen fluiten. Ik hoor de muziek niet meer, de zee gaat omhoog en elke keer weer moet ik ontsnappen aan de golven. Ik ben de laatste op het podium, ik sta nog met een microfoon in mijn hand en wil de autotunekast eigenlijk nog redden. Ik zie de mensen al wegrennen en word bijna achtergelaten… en dan word ik wakker. Ik ben nog nooit verdronken in die droom.’

Een waddeneiland? Verpletterd worden door hoge golven? Het is gemakkelijk om hier een metafoor voor de hiphop-explosie rond New Wave in te zien, maar zo ziet Ares dat zelf toch niet. ‘Ik heb het er met mijn vriendin over gehad. Misschien wil ik niet alleen worden achtergelaten, misschien dat ik me nu daarom zo graag wil verbinden met anderen. Mijn nieuwe album moet puur positief worden. Als ik mezelf erop betrap dat iets in een verse een negatieve lading kan hebben, dan schrijf ik het opnieuw en neem ik het opnieuw op. Ik wil een positieve energie gaan creëren.’

Ares speelt 10 augustus op Appelsap en zaterdag 17 augustus om 17.10 in de X-Ray op Lowlands.