Drie dagen lang, op elf podia door en rond het centrum van Den Haag. En dan ook nog volgeboekt met stuk voor stuk concerten die nog uren na galmen in je hoofd. Rewire is uitgegroeid tot een van de meest toonaangevende festivals als het gaat om vooruitstrevende muziek, waarin bruggen geslagen worden tussen, ja, tussen wat eigenlijk niet.

Ik ga omvallen! Even grijp je verschrikt de schouder van de jongen naast je. Maar die is al net zo gedesoriënteerd door het beeldenbombardement van Lanark Artefax als jij. De naam van de Schotse producer lag de afgelopen maanden op ieders lippen als het over smaakmakers en ontdekkingen ging. Björk is fan.

Logisch dat Lanark Artefax met zijn fonkelnieuwe audiovisuele show op Rewire staat. Het Haagse muziek- en kunstenfestival ontwikkelde zich in acht jaar tijd tot een potloodstipje in de agenda tot een groot uitroepteken bij liefhebbers van avontuur en vernieuwing. Een festival dat je in één adem kunt noemen met het Utrechtse Le Guess Who? en Sonic Acts, maar dat ook raakvlakken heeft met Dekmantel en STRP. Vooral omdat ze het nachtprogramma zo verrekte serieus nemen. Met op zaterdag publieksmagneten als Nina Kraviz, Avalon Emerson en James Holden en (op vrijdag) de het nagenoeg complete New Yorkse Discwoman-collectief.

Wie door het dikke programmaboekje bladert, telt meer vrouwen- dan mannennamen. In de hele discussie rond een ’50/50 quotum op festivals’ staat Rewire beslist aan de goede kant van de streep. “Ach, met een quotum zijn we helemaal niet mee bezig”, lacht festivaldirecteur Bronne Keesmaat zaterdagmiddag nuchter. “TVeeel artiesten die we goed vinden nou eenmaal vrouw. Dus boeken we ze.”​

Koelcel

Rewire begon ooit in een afgedankte kerk in het energiekwartier, een Haagse woonwijk waar de huisjes als gestolde klonten rond de elektriciteitsfabriek liggen. Aanvankelijk vond Rewire plaats in november. Maar eind maart is er minder concurrentie op de festivalmarkt, waardoor het evenement sinds 2015 in het voorjaar wordt gehouden en doorgroeide naar drie dagen. Behalve optredens en dj-sets kun je ook naar lezingen en workshops. Zaterdag leert een schare kinderen dat je geluid uit fruit kunt halen door er stroomdraden in te steken.

Hoewel de centrale festivallocatie tegenwoordig het Paard van Troje is, nam Rewire gelukkig nooit afscheid van de elektriciteitsfabriek. Een indrukwekkend betonnen gebouw met een Berghain-achtige uitstraling. Maar wel midden in een woonwijk. Dus nachtelijke cluboptredens zijn er uit den boze. Het gewapende beton van de elektriciteitsfabriek fungeert als een soort koelcel. Wie een uur op de plastic stoeltjes onder de groenstalen binten zit, voelt de uitdovende winter via de broekspijpen naar boven kruipen. Ook al is het buiten 20 graden.

Het is de perfecte plek om de soundtrack van Stranger Things te zien, uitgevoerd door de componisten zelf: Kyle Dixon en Michael Stein. Boven het podium bungelt nog een grote haak aan een roestige ketting. Paniekerige zoeklampen strijken langs afgebladderd verf. Net voordat het hele podium vol rook wordt gepompt zie je de twee muzikanten wat onhandig klungelen. Waar zet je bijvoorbeeld je biertje neer, tussen al die opgestapelde synths? En hoe moet je eigenlijk beginnen aan een show vol muziek die eigenlijk ondergeschikt was aan een verhaal? Terwijl ze al spelen zijn ze nog koortsachtig aan het overleggen. 

Maar als dan na amper tien minuten de inmiddels iconische openingstune door de kille hal klinkt, valt alles op zijn plek. Opeens hoor je hoeveel ruimte er in de soundtrack zit. Alsof de twee in hun werk doolhoven van dreunende synthesizers schetsen, waar melodieën hun weg naar buiten zoeken. Bij vlagen is het net als de serie beklemmend goed, maar het mist nog net wat scherpte om een uur lang de spanning vast te houden. Dat doet het strijkensemble van het Koninklijk Conservatorium, dat als openingsconcert werk uit voert van de jonge New Yorkse componist Tristan Perch. Met wetenschappelijke precisie vlechten de tien violen zich rond voorprogrammeerde 1-bits speakertjes die bungelen aan wat standaarden. Repetitief golft het van links naar rechts, totdat je de geluiden niet meer kan onderscheiden en het gevoel van tijd langzaam wegebt. 'Ik heb geen idee hoe lang het nou duurde', mompelt een festivalbezoeker beschaamd. 'Het kan tien minuten zijn geweest, maar net zo goed een uur.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Je voelt de uitdovende winter via de broekspijpen naar boven kruipen

 

 

Tristan Perich @ Rewire

Tristan Perich @ Rewire

Tristan Perich @ Rewire

Oud & Nieuw

Rewire programmeert niet alleen scherp aan de wind maar voelt ook de behoefte om het oude met het nieuwe te verbinden. Zo zijn dit jaar zowel Laurie Anderson (70) als de Tristan Perich (36) artist in residence. Hun werk wordt meerdere dagen opgevoerd, er zijn interviewsessies en in galerij The Grey Space kun je verwonderd luisteren naar de 1-bit- composities van Perich terwijl een robotpen traag maar gestaag zijn gestileerde tekeningen op de witte muren kriebelt.

Uit de kelder van dezelfde galerie komen zaterdagavond diepe baslijnen langs de trap omhoog. Een teken dat de liveset van Nadia Struiwigh begonnen is. De Rotterdamse producer werkte de afgelopen jaren in de luwte aan een oeuvre waarin melodie en pluizige ritmes overheersten maar heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. Haar nieuwe werk is traag als een nachtelijke goederentrein, met doffe kicks en slepende synths die de benauwde ruimte compleet vullen. In plaats van een laptop gebruikt ze een zestal aan elkaar geknoopte kastjes met een Doepfer-filter als intermediair.
Het resultaat klinkt fascinerend en imposant en doet nog het meeste denken aan Monolake voordat die de kunst ontdekte en dingen met ballonnen en laserstralen ging doen. Na afloop is Struiwigh net zo beduusd en overdonderd als het juichende publiek dat voor haar staat. De doorbraak lonkt.
 

Mykki Blanco @ Rewire

Geen Sophie, wel Blanco

Die scherpe keuzes en behoefte aan verbinding zorgt er eveneens voor dat artiesten zelf ook ronddwalen. Tot diep in de nacht. Net nadat Mykki Blanco, als invaller voor de pijnlijk gecancelde Sophie, de grote zaal heeft afgebroken, staat hij al samen met zijn Amsterdamse gelegenheids-dj Lyzza vooraan in de kleine zaal om te zien hoe de verschillende artiesten van het feministische Discwoman-collectief de kleine zaal over nemen. Ze zijn net te laat om mee te maken hoe de Tunesische Deena Abdelwahed indruk maakt. Door de nerveuze ritmes van footwork te combineren met Noord-Afrikaanse melodieën. Helemaal als ze zichzelf grijnzend samplet en daar weer met een vervreemdende midi-autotune overheen zingt, stijgt het op. Ze laat zien dat dance nog lang niet uit geëvalueerd is. Hetzelfde geldt voor Duitse Ziur, die wonderlijk logisch door elkaar geschudde techno mengt met live grunts en piepkleine metalsamples.

Waar Floating Points in de grote zaal net te vaak zichzelf verliest in richtingloos gepiel en het publiek vergeet, dwingt Discwoman-aanvoerder Volvox zichzelf in de kleine zaal om scherp te blijven. Ze schakelt alleen maar op met niets ontziende techno waar ratelende hi-hats de boventoon voeren. Een uur lang trekt ze de kleine zaal meer en meer naar binnen, totdat alles in het Paard stilvalt en er een brandalarm loeit. Het doodstille kwartier is te lang om het erna nog weer op te laten bloeien, hoe hard Volvox ook gas geeft.

Tekst gaat door onder de foto.

Mykki Blanco op Rewire 2018

Faka op Rewire 2018

Grijze jazzcats

Misschien wel het grootste succes van Rewire, is dat het programma ongelooflijk divers is en alle kanten op gaat en het publiek er moeiteloos in mee gaat. De techno-kids in latex shirts die fistpumpend vooraan staan bij Discwoman, kom je ook tegen The Thing, met saxofonist Matt Gustafson. En de grijze jazzcats die daar staan komen later toch ook weer nieuwsgierig kijken bij de beukende technoset van Karen Gwyer. Geen wonder dat er een rij staat bij The Thing, want zelden zie je een jazztrio zo veel geweld de zaal in pompen. Terwijl het gevoel voor melodie geen moment verloren gaat. Het zweet druipt zo’n beetje van de muren. Energie die je eerder verwacht bij een deathmetalband die punk besluit te maken. Een groter verschil met wat er in de Lutherse Kerk gebeurd, is niet denkbaar. Zo is daar is een concert voor orgel, waarbij de nadruk ligt op tergend weinig noten. Op vrijdagavond maakt het Poolse duo Zimpel/Ziolek er zittend onder de kroonluchters een betoverende combinatie van free jazz, electronica en engelachtig Engelse folk. Dat klinkt op papier als een kitscherig combinatie, maar als je het hoort begrijp je meteen waarom James Holden overal verkondigt dat zij het beste album van 2017 maakten.

Die Holden stond in 2014 al eens op Rewire. Was zijn optreden rond het Inheritors-album destijds een tikje rommelig, op zaterdagavond trekt de Brit de zaken recht met een strakke show. Mensen willen niet een half uur wachten tot alle knoppen goed staan”, blikte James Holden ‘s middags terug tijdens een publieke interviewsessie in Korzo. En zo zat zijn band er al bij de eerste noten er al vol op, kreeg prijsnummer ‘Renata’ een steviger kickdrum en is het grimmige ‘Gone Feral’ nu voorzien van blinkend koperwerk. Samen met de freaky surfpop van Panda Bear eerder die avond levert James Holden de meest overtuigende show in de grote zaal van het Paard.

Tekst gaat door onder de foto's en links.

Karen Gwywer op Rewire 2018

Pruiken

In een festival waar serieus en high brow de norm lijkt (zelden zoveel coltruien gezien), helpt het als je af en toe kunt glimlachen om een act. Al is het maar vanwege verwarring en ongeloof. Faka doet zaterdagnacht vele monden openvallen. “Staan er nu twee mannelijke vrouwen of twee vrouwelijke mannen op het podium?” vraagt iemand aan niemand in het bijzonder. Het Zuid-Afrikaanse queerduo speelt in hun clips en op het podium met gender en vooroordelen. Vanavond prikt hun borsthaar uit loeistrakke speelpakjes en dragen ze netkousen en pruiken. ‘African spiritualism’, noemen ze het zelf. Veertig minuten laat de beat op zich wachten terwijl Fela Gucci en Desire Marea al vogue-end onafgebroken met hun heupen draaien en als leeuwen loeren op de aanval. Onderwijl enkele woorden eindeloos herhalend, als ware het mantra’s. De ontlading komt als de kick van ‘Isende Lendlela’ inzet. Voor dit soort ontregelende optredens kom je naar Den Haag.

Maar goed: Lanark Artefax dus. De Schot Calum MacRae tekent voor de meestbesproken Rewire-show. Ontregelend, loeihard en oogverblindend. Aanvankelijk zie je alleen dat metershoge verticale videoscherm. Omringd door een tiental stroboscopen, sommigen op lantaarnpalen gestoken. Alsof je in het decor van Blade Runner bent beland. Pas drie nummers onderweg ontwaar je de artiest zelf, die verstopt staat achter een semitransparante wand. Door de rook, het rode licht en de vele strobes verandert de kleine zaal in een futuristische kathedraal. En dan is in je hoofd ineens van alles mogelijk. Voeg daarbij de Aphex Twin-achtige bulderbeats en de neonkleurige keyboardvegen en het is game-set-match voor de Schotse beatbuiger. Net als eigenlijk het hele festival deze editie.​