Het leven geeft; het leven neemt: verlies van dierbaren, lichamelijke en/of geestelijke aftakeling en een buitenwereld vol chaos en vervreemding. Gelukkig is er muziek waarin je kunt schuilen. Muziek die jouw ellende begrijpt, die balanceert tussen donker en licht, vrees en hoop. Welkom in de Church of Ra, een verbond van Amenra met een aantal collegamuzikanten en beeldend kunstenaars (voornamelijk uit België). Deze kerk staat aan de zelfkant en is gebouwd op diepgewortelde emoties. Tegelijkertijd is het een rondtrekkend oord van schoonheid en troost. Geen wonder dus, dat vaandeldragers Amenra sinds hun debuut (Mass I, 2003) een aanzienlijke schare volgelingen bijeen hebben gespeeld. Amenra was 'overal' (Roadburn, Lowlands, op tournee met het machtige Neurosis in de VS en zo'n beetje ieder achterafzaaltje in Europa); hoog tijd voor een Leidse vuurdoop.
We schrijven het derde oktoberweekeinde van 2018. Leiden is een bedevaartsoord voor liefhebbers van spirituele, duistere, maar hier en daar ook verlichtende muziek. Buiten vallen voorzichtig de eerste herfstbladeren; binnen zijn we getuige van een unieke muziekmarathon. De Belgische sludge-doomgrootheid Amenra slaat beleg op onze sleutelstad. Op hun kruistocht brengen de Belgen een aantal impressionante acts mee (Jozef van Wissem, Hemelbestormer en Soul Grip). De lokale helden Toner Low schuiven aan voor hun enige show dit jaar in Leiden. Gebr. de Nobel en de Leidse Schouwburg zij geprezen: zelden krijgt Leiden het zo fijn voor de kiezen.
Vrijdag 19 oktober, Leidse Schouwburg
Jozef van Wissem: brandalarm breekt ban
Jozef van Wissem leek op voorhand geknipt voor de opening van de liturgie. Hij maakt niet per sé deel uit van de Kerk van Ra, maar 's mans verrichtingen op de luit hebben wél die karakteristieke vibe. Als je Jim Jarmusch' 'Only Lovers Left Alive' hebt gezien, dan is de soundtrack je ongetwijfeld bijgebleven. Daarop schittert Van Wissem samen met SQURL en anderen zo fél dat je ervan kunt genieten ook zonder de visuele ondersteuning van de (briljante) vampiers Tom Hiddleston en Tilda Swinton. Vanavond doet hij het moederziel alleen. En dat is werken, zowel voor Van Wissem als voor het publiek. De minimalistische, repeterende composities lijken een beetje in de verf te blijven zitten. Wanneer het brandalarm halverwege gewelddadig een pauze afdwingt, breekt het beetje ban dat was opgebouwd. Graag in de herkansing! En dan met band?
Amenra: komt hard binnen
De plechtige mis vanavond is voor de hogepriesters zelf: Amenra. Zoals altijd bij hun akoestische set, zitten de heren en dame op koorstoelen, in een kring, naar elkaar gericht, op een donker podium. Zonder aankondiging, oogcontact of andere interactie met het hooggeëerd publiek wordt het epische 'Aorte' ingezet. Oudgelovigen krijgen kippenvel bij de kenmerkende oerriff; de nog te bekeren nieuwkomers voelen de spanning die in de lucht hangt. Amenra is een bijna-religieuze ervaring: mystiek en toch aards, krachtig en breekbaar, onheilspellend en tegelijkertijd troostrijk, soms verstild en dan weer een hartenkreet (al beperkt Colin van Eeckhout zich tot ingehouden, 'schone vocalen'; de typerende schreeuw moet tot morgen wachten). Wie zich ervoor opent, wordt meegenomen op een reis naar binnen.
Een aantal hoogtepunten uit de Amenra catalogus passeert de revue, waarbij opvalt dat het nieuwe evangelie ('Mass VI', nummers als 'Diaken' en 'A solitary reign') niet onderdoet voor het oude testament ('Razoreater', 'Nowena'). En ook de vaste covers ('Het dorp' en Tool's 'Parabol') worden fraai gearrangeerd en beheerst gebracht. De trance strekt zich geleidelijk uit van het podium tot een groot deel van de zaal. Ook tussen de nummers blijft het stil. Amenra valt niet van het eigen geloof: Ook vanavond blijven experimenten in de speelwijze en verrassingen op de setlist uit. Dat valt te begrijpen: Amenra zijn perfectionisten; zonder muur van geluid is de band best kwetsbaar.
In menig opzicht komen de akoestische uitvoeringen harder binnen dan wanneer Amenra op volle oorlogssterkte speelt. Een (vrijwel) muisstil publiek, een band die supergeconcentreerd en afgestemd zijn goede werken doet. Het decor is even onwennig als prachtig: Het gebeurt niet vaak dat chique Leidse Schouwburg wordt bevolkt door metalheads-in-vol-ornaat. Maar hier en daar ontwaar je ook regulier 'theaterpubliek'. Ook zij hebben genoten, zeker en vast.
Zaterdag 20 oktober, Gebr. de Nobel
Hemelbestormer: geen aardschok
Daags erna is het aan Hemelbestormer om in Gebr. de Nobel de toon te zetten voor het tweede luik. Het wordt beduidend drukker dan in de Schouwburg. De kleine zaal staat ruim voor aanvang al vol. Hemelbestormer doet wat we van ze mogen verwachten: dikke riffs, met veel herhaling, redelijk subtiel uitgesponnen tot... ehhh... nummers. Stevige baslagen, ijle leads, hier en daar een goed getimede breakdown. Postrock, kortom. Wel met een 'hook' en een 'bite', gelukkig. Ook zonder zang weten de Belgische Limburgers de Nobelgangers aan zich te binden. Best knap, aangezien we door de 'sfeerverlichting' (lees: pikkedonkerte) de band nauwelijks kunnen zien en Hemelbestormer ook geen contact maakt met ons. Kennelijk is het veroveren van het hiernamaals niet al te moeilijk: alles kleurt netjes binnen de lijnen; het materiaal ontbeert variatie (bijvoorbeeld in tempo). Een aardschok brengen de vier heren dan ook niet teweeg.
Toner Low: pleidooi voor de zwaartekracht
Snel door naar de Grote Zaal voor Toner Low. Twintig jaar jong (ietsje ouder dan Amenra dus) heeft dit Leidse doomstonersludge trio genoeg massa om een tempel op zijn grondvesten te doen schudden. Drummer Jack, gitarist en af-en-toe-zanger Daan, en bassist Miranda vallen bijna in het niet bij de gigantische projectie van hennepbladen die over elkaar heen schuiven (naar wij mogen aannemen een verwijzing naar de hoes van het album Toner Low III). Maar zij staan er wel degelijk. En hoe! Met keurig verholen spelplezier, zoals dat in het genre nu eenmaal hoort, worden we van ons à propos gebracht. Logge, slepende riffs worden ogenschijnlijk moeiteloos aaneengeregen tot een slopend pleidooi voor zowel de zwaartekracht alsook de middelen om daaraan te ontsnappen.
Soul Grip: intrigeert
De volgende tussenstop van de processie door 071 heet Soul Grip. Misdienaartjes in de Kerk van Ra, want nog heel jong, vergeleken met de andere acts. En ook onstuimiger: De Ghentenaren spelen een bijzondere mengelmoes van (post-)hardcore en black metal. Drie versnellingen hoger dus dan Hemelbestormer en Toner Low, en ook wel wat 'vuiger' dan Consouling Sounds labelgenoten Amenra. Mooi om te zien dat zij alles geven, zonder reserve. Het repertoire is net iets te complex om in één keer te 'pakken', maar het intrigeert. Soul Grip gaan we in de gaten houden!
Amenra: fel, dynamisch en strak
Stuiterend zoeken we de Grote Zaal weer op voor de hoogmis. En we zijn niet alleen: Gebr. de Nobel is tot de nok gevuld met 'Kerkgangers' vol verwachting. Zelfs als je weet wat er komen gaat, voel je toch die spanning... Colin van Eeckhout leidt het ritueel in, zittend op zijn podium, met (uiteraard) de rug naar het publiek. Het bekende 'klak, klak' (metaal op metaal) weerklinkt en we zijn vertrokken ('Boden'). De band valt in en het lijdt geen twijfel: dit wordt menens. Fel, dynamisch, strak; Amenra is bezield én in vorm.
Gitaristen Mathieu Vandekerckhove (ook van Church of Ra-project Syndrome) en Lennart Bossu (eveneens Oathbreaker) weten gas- en rempedalen feilloos te vinden, ondersteund door gelegenheidsbassist Tim De Gieter (Levy Seynaeve toert momenteel met zijn fenomenale black metal band Wiegedood, als voorprogramma van niets of niemand minder dan Yob). Drummer Bjorn Lebon speelt, zoals dat zo mooi heet, 'in dienst van de nummers': trefzekere, spaarzaam gedoseerde klappen. Van Eeckhout geeft alles: 'slamwiegend' op de kadans van de riffs bezweert hij zijn duivels: fluisteren, schreeuwen en alles daartussenin. Het laat niemand onberoerd.
Op de setlist ook vanavond geen frivoliteiten. Al klinken sommige nummers, het geliefde 'Dodenakker' bijvoorbeeld, anders dan anders. Zwaarder, meer gehaast en... routineus? Sowieso dringt zich de vraag op: Wanneer gaat het Boek Amenra dicht? Zo'n slopend toerschema... Al die projecten ernaast... De laatste langspeler 'Mass VI' lijkt moeilijk te overtreffen. En Amenra is te integer om het spel op het volgende niveau, voor 'het grote publiek' te gaan spelen.
Hoe dan ook, Leiden heeft iets heel, heel bijzonders ervaren afgelopen weekeinde. Gelooft, hoopt en hebt lief!
Dank aan het zeer gewaardeerde Vlaams-Nederlandse webzine Zware Metalen voor de foto-accreditatie voor Jozef van Wissem en Amenra in de Leidse Schouwburg!