LAVALU voltooit Rise-trilogie met Earthbound LAVALU voltooit Rise-trilogie met Earthbound

Laten we beginnen met de Rise-trilogie die met het verschijnen van Earthbound is afgerond. Wist je vooraf dat het een trilogie zou gaan worden?
LAVALU: “Dit drieluik bedacht ik in een split second. De platen die ik voor de trilogie maakte waren telkens van een ander genre. Daardoor moest ik professioneel ook telkens opnieuw beginnen: andere zalen, andere programmeurs, een ander verhaal. Toen ik de combi van klassieke piano met pop-zang vond, voelde ik meteen aan dat daar een onuitputtelijke creatieve wereld achter schuilging.” Lachend: “Maar je weet niet wat je je op de hals haalt als je bedenkt om drie platen in vijf jaar te maken.”

Daar komt bij dat je deze platen meer dan voorheen in je eentje hebt gemaakt, zonder band.
LAVALU: “Dat geldt zeker voor de eerste twee. Vooral het solo touren was af en toe best pittig. Ik bedacht me laatst dat ik inmiddels al twintig jaar iets heb opgebouwd, want mijn eerste show deed ik in 2002. Toen ik onlangs als betaald artiest in het Concertgebouw het podium opstapte besefte ik weer wat ik bereikt heb in die tijd. Ik heb ook een aantal buitenlandse shows gedaan, onder meer in Athene. Maar ook dat was allemaal heel alleen. Ondanks de bekende bandperikelen, dat zijn soms min of meer huwelijken, is het fijn om vanaf het begin af aan samen iets op te bouwen. Dat realiseer ik me steeds beter.”

Nu tour je met een trio, met Roosmarijn Tuenter op altviool en Paul Rittel op cello. Is dat bandjesgevoel een beetje terug?
LAVALU: “Met Paul en Roosmarijn speel ik met twee klassiek geschoolde musici die net als ik jong begonnen zijn op hun instrument en ook de popmuziek goed kennen. Idealer kan het niet. Zij brengen alles op de tafel en we hebben een enorm goede klik. Het is ontzettend fijn om tegenwoordig op een podium op te kijken van mijn vleugel en hen te zien zitten.”

Met dit trio zie je ook de nabije toekomst voor je?
LAVALU: “Nee, eerst even pauze. Ik heb het gevoel dat ik weer even gezond moet worden, want ik ben onwaarschijnlijk over mijn eigen grenzen gegaan om te komen waar ik nu ben. En dat niet even, maar echt wel vijftien jaar. Daar moet ik even van bijkomen.”

Sta je anno 2022 als professioneel muzikant waar je wilt staan?
LAVALU: “Ik maak natuurlijk niche-muziek en een plaat uitbrengen is tegenwoordig een druppel op een gloeiende plaat leggen. Het is mogelijker dan ooit om je plek te vinden binnen een niche, maar het is onmogelijker dan ooit om dat breder uit te trekken vanwege de absurde overkill van het aanbod. Deze plaat gaat best wel over teleurstellingen en deels ook over de teleurstellingen professioneel. Toen ik twintig jaar geleden aan deze weg begon dacht ik dat ik nu heel ergens anders zou zijn dan waar ik ben. Ik dacht dat ik als een soort Nils Frahm of Agnes Obel de wereld over zou touren. Nu heb ik wel internationale shows gedaan – er is niet niks – maar die grotere droom heb ik niet behaald ondanks dat ik mezelf heel lang heb opgerekt. Dan ben ik wel eens jaloers op de bandjes die dat allemaal samen doen en kunnen delen.”

(tekst gaat verder onder de foto)

Had je in 2017 een beeld van wat de trilogie zou moeten worden en is het dat geworden? Solitary High begint serieus, krachtig en zelfbewust op eenzame hoogte, Midair lijkt wat speelser in de lucht te hangen en met Earthbound beland je met beide benen weer op de grond. Klopt dat een beetje?
LAVALU klikt met haar tong. “Ik had natuurlijk wel een beeld en een wens van wat het worden moest maar ik wist echt niet waar het heen zou gaan. Earthbound is ontstaan omdat ik jarenlang heb geprobeerd in een high te blijven. Ik heb met onder meer uitgaan, optreden en verliefd worden telkens geprobeerd de pijn te bezweren.” Met een lach: “Kijken of ik de pijn die het leven gewoon is te slim af kon zijn. Dat is dus niet gelukt en daarom heet de plaat Earthbound. An earthly life opposed to a heavenly one. Ik heb altijd geprobeerd die hemel aan te raken en weg te komen van de middellijn en het aardse gemodder. Earthbound is een ode aan het opgeven van die strijd. Ook als is het soms pijnlijk: hoe meer ik omarm waar ik echt ben, hoe eerlijker het wordt. Ik word er ook een stuk geaarder van. Dat plaatje in je hoofd van wat er allemaal mogelijk is kan echter hardnekkig zijn. Als je je teleurstellingen omarmt zit daar ook een soort bevrijding in. De nummers zijn geschreven vanuit de overgang van het weg willen van die pijn naar het omarmen. Dat lukt me echt nog niet altijd, maar de momenten dat het me lukt voel ik me voor het eerst wel een soort van volwassen mens.”

Zit langdurig geluk vaak in het midden en juist niet in de extremen?
LAVALU: “Dat klopt, met de tien komt ook vaak de nul. Het nummer ‘Middleground’ gaat daarover: the middle ground, softly she beckons. Die gaat natuurlijk niet roepen ‘hier moet je wezen’.” Lachend: “Dat is een hele zachte stem die zegt ‘misschien is er hier toch iets meer te halen dan je doorhebt, Woltring’.

Wat gaat het feit dat je die enorm grote, misschien zelf obsessieve, ambitie doorhebt doen met de muziek die je gaat maken?
LAVALU: “Ik denk niet dat mijn muziek erdoor gaat veranderen maar dat ik er een gelukkiger mens van word. Hoewel, deze plaat is alweer anders. Ik heb mezelf opnieuw uitgevonden en moet nu eerst maar weer eens zin krijgen om muziek te maken. Even pas op de plaats. Het is ook wel even lekker om niet vooruit te hoeven denken. En ook al zal het kaal en kut voelen: ik kijk er ook wel naar uit dat ik het allemaal even niet meer weet.”

Vanuit welke stemmingen ontstaan jouw teksten vooral?
LAVALU met een lach: “Vanuit teleurstelling! Ik schrijf vooral vanuit melancholie en niet vanuit vrolijkheid. Hoewel het commercieel gezien wellicht een stuk interessanter zou zijn denk ik zelden als ik super blij ben: zo, laat ik nu eens een liedje schrijven. Ik voel vaak iets van binnen dat niet goed zit terwijl ik het nog geen naam kan geven. Bij dit hele drieluik zing ik het vaak eerder dan dat ik het bedacht heb. Ik heb weleens teksten zien staan waarbij ik dacht: ‘oh, shit. Vind ik dit? Wil ik dit? Then I’m in trouble!’ Je onderbewustzijn spreekt waar je hoofd vaak de dingen die je eng vindt tegenhoudt. Deze plaat is sterker dan voorheen uitstaan uit improvisatie. Niet dat het volledig autobiografisch is – uiteindelijk wordt het allemaal poëzie – maar veel kernen van nummers zijn wel heel persoonlijk.”

In hoeverre spelen fantasie en fictie een rol in je werk?
LAVALU: “Dat is een mengvorm bij mij. Iets komt er van uit iets persoonlijks uit en ik zie daar heel vaak beelden bij. Maar zo’n beeld hoeft niet realistisch te zijn. Ik ga dat beeld verder beschrijven. Het is dus zo dat fictie en metaforen samenkomt met iets dat ik in de kern wel zelf voel. Ik vind het ook leuk dat het tussen die twee polen heen en weer pingpongt.”

En haal je ideeën of inspiratie uit film, literatuur of andere kunsten?
LAVALU: “Niet zo zeer eigenlijk. Wel zag ik nadat de plaat klaar was twee films, The Power of the Dog en The Lost Daughter. Bij beide films dacht ik tijdens het kijken ‘wat is er nu anders aan deze film, er is iets mee’. Ze zijn allebei door een vrouw geregisseerd. Er worden verhalen tussen de regels door verteld met een subtiliteit die wij in film of muziek niet vaak te zien krijgen. Ik herken die toon in mijn eigen plaat. Omdat niemand buiten mijzelf er nog iets van heeft gevonden ben ik voor het eerst echt de regisseur van mijn eigen album. Ik noem dat maar de vrouwelijke hand. Dat is heel iets anders dan wanneer je platen van vrouwelijke artiesten in je kast hebt staan. De eindregie bepaalt namelijk door welke blik je kijkt of luistert. The male gaze is echt heel iets anders dan the female gaze. Er worden andere dingen naar boven getild. Ik vond het dapper dat ik mijzelf daarin vertrouwde.”

(tekst gaat verder onder de foto)

Hoe ben je tot het nieuwe geluid gekomen?
LAVALU: “Ik heb onwaarschijnlijk veel denkwerk in deze plaat gestopt om tot deze sound te komen. Over elk detail is nagedacht: welk nummer moet op welke piano worden opgenomen, wie mag er wel en niet in de ruimte zijn zodat ik ontspan, welke studio kiezen we, welke piano… Ik vind het bijvoorbeeld niet te doen om mijn eigen muziek in een opnamestudio tegen dat zwarte foam aan te zingen. En dan kijkt zo’n geluidstechnicus nog eens op zijn horloge omdat ie ook naar huis wil… Met zang hoor je echt alles, elk detail en elke spanning. Daarom ben ik op zoek gegaan naar de ideale omstandigheden om mijn stem zo ontspannen mogelijk te laten klinken als het maar kan. Ik heb geleerd om mijn eigen zang professioneel op te nemen en ben dat gaan doen op de plek waar ik het meest mezelf ben en het best ontspan. Dat werd onder een dekentje in de hoek van onze chaise longue met laptop en microfoon. Dat heb ik een maand lang gedaan. Ik zing relaxter en met meer klankkleuren. Echt met een ander geluid dan ik ooit heb gezongen.”

Welke componisten vormen de grootste inspiratiebron voor Earthbound?
LAVALU: “Absoluut Liszt en Brahms. Het grappige van het intro van ‘Dragonfly’ is dat mensen er meteen ‘I Can’t Make You Love Me’ van Bonnie Raitt in terug horen. Het is echter een introotje van Brahms waarbij ik na drie maten een afslag neem met een fis en zelf verder heb geschreven. De eerste twee maten van ‘Wide Open’ zijn weer van Liszt, Consolation no.3. Dat zijn deze keer ook de enige twee nummers die vanuit andere stukken zijn ontstaan, de rest is echt volledig van mijn hand.”

Een andere inspiratiebron is ongetwijfeld je dochter. Klopt het dat ze zelfs te horen is op de plaat?
LAVALU met een trotse blik: “Jazeker. Zij zingt op ‘Your Hand’. LAVALU zingt voor: ‘You will go a long way…’. Zij is by far mijn favoriete backing vocalist!”

(tekst gaat verder onder de foto)

Veel mensen waren in de laatste twee jaren grotendeels homebound. De coronaperiode is de opmaat geweest naar Earthbound. Hoe is die tijd voor jou geweest?
LAVALU: “Die periode is voor het grootste gedeelte best goed geweest. Het heeft tijd gegeven om de plaat goed en rustig op te bouwen. Het eerste jaar heb ik veel gewerkt aan de productie van Heimat, de plaat van Miriam Moczko. Doordat alles stil kwam te liggen hadden we daar veel meer tijd voor. Het resultaat was een veel mooiere plaat dan we voor mogelijk hadden gehouden. Daar ben ik enorm trots op.  Ook kreeg ik als componist nog best veel klussen voor theatervoorstellingen. Daarnaast deed ik wat coaching, af en toe een streamingoptreden of een liveshow als het even kon. De laatste loodjes van Earthbound vanaf eind januari waren het zwaarst. De planning liep in de zomer van 2021 onverwacht uit toen het mengpaneel in onze Duitse studio vol stof bleek te zitten nadat deze ruim een jaar niet gebruikt was. Dat is ook de reden dat de plaat nog niet op vinyl te krijgen is, die levertijd zit tegenwoordig namelijk op zes tot negen maanden. Gelukkig konden de cd’tjes wel snel gedrukt worden Het laat weer zien dat er zoveel buiten je macht ligt. Dat is ook een thema van de plaat. Je kunt wel denken dat de wereld maakbaar is, maar ik ben er ondertussen van overtuigd dat we dit (houdt duim en wijsvinger een centimeter van elkaar) in de melk te brokkelen hebben. Verder ben je echt overgeleverd aan het universum.”

Is het gebonden zijn aan de aarde iets beperkends of iets verrijkends?
LAVALU: “In essentie is het verrijkend omdat het de realiteit is. De armoede zit in het ontkennen van die realiteit. Als ik besluit enkel de hoogten en de laagten toe te laten wordt het leven heel erg dun, los van het feit dat dat ook niet kan. De kunst van het leven is denk ik toch om het volledige spectrum te omarmen, leed net zo goed als geluk. Het een is alleen wat makkelijker en daarom vechten we zo hard met z’n allen. Het verbaast me achteraf hoe lang ik heb gedacht dat het geluk lag in de grote zalen, de grote successen. De coronatijd heeft me wel geholpen om te beseffen dat ik achter iets aanren dat niet haalbaar is. Dat hoeft niet erg te zijn, maar ik moest wel door diepe, diepe teleurstellingen heen. En dat moet ik nog steeds. Als het gebeurt dan gebeurt het, maar ik moet gewoon mooie dingen blijven maken. Ik vind het interessant dat je twintig jaar lang met oogkleppen op achter zo’n wortel aan kunt lopen…”

Wat zegt het nummer ‘Truce’, wapenstilstand, als afsluiter van de plaat en de trilogie?
LAVALU: “Ik denk dat deze tekst het meest privé is, hij is ook vrij letterlijk. Het is een liedje gericht aan mijn angst. Ik kamp mijn hele leven al met anxiety (angst, bezorgdheid, red.). Als kind zag ik al vaak het worst case scenario voor me, bijvoorbeeld dat de brug waar ik overheen liep zou instorten. Het is een rare combi, want ik ben ook iemand met heel veel lef. Als ik iets wil dan ga ik ervoor. Voordat ik weet hoe ik moet zwemmen spring ik in het water en dan zie ik het wel. Zo ga ik met de dingen om. Aan de andere kant heb ik die enorme angsten waar ik moeilijk mee kan omgaan. Een heel leven lang heb ik meer dan pijn de angst proberen te bezweren. In dit liedje kijk ik de angst voor het eerst in de ogen in plaats van hem proberen te bezweren, want daar wordt ie alleen maar erger van. Je kan er beter een spotlight op zetten dan dat ie in je blinde hoek zit. De wapenstilstand zit er dus in dat ik eens even stop met vechten tegen bang zijn en de komende tijd bekijk waartoe dat leidt.”

LAVALU speelt op zaterdag 30 april 2022 in de Buitensociëteit in Zutphen en op zondag 1 mei 2022 in thuisbasis Musis Sacrum in Arnhem. Kijk voor kaarten op www.lavalu.nl