Wat ons betreft zijn de filmconcerten elk jaar weer de hoogtepunten van het Leiden International Film Festival (LIFF). Het idee is simpel maar doeltreffend: het LIFF nodigt muzikanten uit om live een soundtrack te spelen bij een filmvertoning. Zo zagen we vorig jaar Eiko Ishibashi op betoverende wijze de film Gift begeleiden, en ook dit jaar stonden er meerdere interessante filmconcerten op het programma. De uitschieter was Mattias De Craene, bekend van onder andere Nordmann en MDCIII, die voor het vijftigjarige jubileum van The Holy Mountain een nieuwe soundtrack componeerde. Na de première in Gent vorige week, kreeg het publiek in Leiden als tweede de kans om deze unieke audiovisuele ervaring te ondergaan.
Of je het nou een onvergeeflijk exces van het hippietijdperk vindt, of een diepzinnig meesterwerk: de meesten zullen het eens zijn dat The Holy Mountain een vreemde film is. Het magnum opus van de Chileens-Franse regisseur Alejandro Jodorowsky uit 1973 is grotesk, metaforisch, surrealistisch, en met name bijzonder psychedelisch. Jodorowsky zei niet voor niets ooit: "Ik vraag van film wat de meeste mensen vragen van psychedelische drugs”. De film uit 1973 werd bekostigd door John Lennon en Yoko Ono, en deze luxe werd gebruikt om een paar van de meest iconische en oogstrelende sets uit de arthouse geschiedenis te maken. Niet verrassend heeft de film in originele staat een bijpassend eigenaardige soundtrack, gecomponeerd door Jodorowsky zelf in samenwerking met onder andere avant-garde jazzmuzikant Don Cherry.
Geen kleine schoenen om te vullen door De Craene, maar dat de Belg ambitieus is, is met één blik op het podium duidelijk. Ondanks dat hij vanavond in zijn eentje is, is hij omringd door genoeg instrumenten voor een klein orkest: trommels, tapemachines, toetsinstrumenten, percussie, een lapsteel-gitaar en een stuk of vijf blaasinstrumenten staan minutieus opgesteld op het podium voor het grote scherm. Vanaf het eerste moment boeit zijn performance, door een mechanisch uitvindsel dat steeds sneller een drumpatroon speelt. Zeker als De Craene een van zijn blaasinstrumenten in handen neemt, weet hij in combinatie met vooraf opgenomen audio en een lading effecten, op meesterlijke wijze een ambient soundscape te maken, met diepe texturen waarin je – ook zonder de psychedelische beelden van de film – helemaal kan verdwalen. Ook fijn: de subtiele performance van De Craene leidt niet af van de film, dankzij de goed uitgedachte opstelling en belichting van het podium.
[tekst gaat door onder foto]
Het is een opmerkelijk tafereel in de grote zaal van Trianon op de avond van 19 oktober: op het podium zien we een cirkel van opgespannen dierenhuiden, zoutlampen en een exotisch scala aan instrumenten, met in het midden Mattias De Craene als een soort sjamaan in kleermakerszit. De Belgische jazzmuzikant speelt vanavond als onderdeel van het LIFF zijn zelf-gecomponeerde soundtrack bij de jaren zeventig cultfilm ‘The Holy Mountain’. Het zou een psychedelische samensmelting van film en muziek worden die de aanwezige bioscoopgangers… niet snel zullen vergeten.
In vergelijking met de originele soundtrack van The Holy Mountain – een eclectische mix van stijlen uiteenlopend van Oosterse chants en percussie, tot meeslepende orkestmuziek en psychedelische rock – heeft de soundtrack van De Craene een minimalistische insteek. De muziek is spaarzaam, zwaar en traag. Dit past goed bij de langzame camerazooms van Jodorowsky, en de ambiance die De Craene creëert versterkt de iconische mise-en-scène zoals een goede soundtrack hoort te doen. Dit gaat bijna overal goed. Een van de sterke punten van The Holy Mountain is dat het, ondanks het zware symbolisme, zichzelf niet altijd even serieus neemt. Tijdens de meer bizarre scènes wordt dan ook hardop gelachen in de zaal. Dit zorgt af en toe voor een licht ongemakkelijk contrast met het podium, waarop De Craene gedurende de hele film onophoudelijk serieus is. Zeker in de expliciet komische scènes van de film, zoals die waarin een sterke man beweert horizontaal de heilige berg te hebben beklommen, had een beetje speelsheid de muziek niet misstaan.
“Mijn hoofd, mijn ziel - en dus ook mijn muziek - komen thuis bij deze film”, zegt De Craene in een interview, en deze diepe spirituele verbintenis met The Holy Mountain weet hij prachtig over te brengen op het publiek. Bijna twee uur lang houdt De Craene Trianon in vervoering, en als Jodorowsky aan het einde van zijn film de vierde muur doorbreekt en ons aanspoort om terug te keren naar het echte leven – “goodbye to the Holy Mountain, life awaits us” – doen we dat, maar wel met enige moeite. Want de sjamanistische trance waarin De Craene en Jodorowsky ons tezamen hebben gebracht, is er een die je niet snel van je afschudt.
De muziek die Mattias De Craene componeerde voor ‘The Holy Mountain' staat op het net verschenen album ‘The House Where I Dream’, beschikbaar via Bandcamp en de gebruikelijke streamingdiensten. De 4K restauratie van ‘The Holy Mountain’ is beschikbaar op Apple TV.
Dank aan het LIFF voor het gebruik van alle foto's.