Als Elton John die na sluitingstijd nog platen mag diggen in zijn favoriete platenzaak. Als Prince die 24 uur per dag een taxi met draaiende motor klaar heeft staan voor als hij naar de kapper wil. Zo ongeveer voelt het om op deze stralende pre-lentedag aan te komen bij museum Voorlinden in Wassenaar. Musea zijn dicht, maar bij de ingang staat een privégids klaar. Museum Voorlinden, je weet wel, het meest instagrammable museum van Nederland. Het zwembad, de badgast-reuzen, allerlei vervreemdende sculpturen en collage’s, voorwerpen uit hun context gerukt. Dat is waar het prachtige pand op het landgoed om bekend staat. En daar staat hij dan, met een paar sneakers aan zijn voeten die hier zo ingelijst aan de muur zouden kunnen, en een verwelkomende grijns: Willie Wartaal.
Hij ziet er goed uit, Willie Wartaal, en als je naar zijn nieuwe album - zijn tweede soloplaat in amper een jaar - luistert verrast dat misschien wel. Als in: hij rapt hongerig over het snelle leven out there (dat er nu niet is), over de verleidingen en verlokkingen on the road. Over geen geld hebben en hoe kut dat kan zijn voor je relatie. Over uitgekeken zijn op iemand. Over de leegheid van sociale media. Maar de Willie Wartaal van vandaag is de Willie Wartaal die we kennen. Lekker in zijn vel, gulle lach.
De samenwerking met dit museum van verbeelding danken we aan zijn dochter Daia, vertelt hij. ‘Het begon allemaal met een paar replica’s van bekende kunstwerken die bij mijn schoonouders in huis hangen. Het Laatste Avondmaal, een Monet, en nog iets anders dat ik niet thuis kon brengen. Mijn dochter was helemaal gek van die Monet. Papa, wat is dat? Nou, dat is een Monet, dat is een beroemde schilder. Het impressionisme er nog in gegooid. Ze is vier maar je weet nooit.’ En toen het Kunstmuseum Den Haag een tentoonstelling wijdde aan Monet, was Willie Wartaal erbij, met zijn kleine. ‘Kijk, papa, een Monet’, riep ze. Alle witte mensen keken naar haar. Want ja, zwarte mensen zie je alleen in het museum als ze op schoolreisje zijn. Ze vond het zo sick, dit moesten we vaker doen. En zo belandden we ook hier.’
Terwijl Faberyayo en Vjèze Fur het ene na het andere soloproject lanceerden, was Willie Wartaal lange tijd onzeker over wat hij in zijn eentje klaarspeelde. Maar een jaar nadat het eerste schaap over de dam was, is er een tweede album. Hij vertelt erover in museum Voorlinden, dat speciaal voor Willie open gaat. Over vrouwen met okselhaar en de avondklok. En over de vraag: ben je nog steeds zo boos op oude mensen, Willie?
Museum Voorlinden was eigenlijk op zoek naar een tune voor een promotiefilmpje, maar uiteindelijk kwam het tot een slimmere vorm van samenwerking: Willie neemt al zijn video's op in het lege decor van het museum. 'Dit is het minst Instagrammable kunstwerk hier', zegt hij over een foto van een naakte vrouw. 'Want tepels en een heleboel okselhaar. Als je hier langs scrollt, denk je 'nee!'. Als je er voor staat denk je: waarom heb ik eigenlijk de neiging dat vies te vinden? Maar eh, wat vind je eigenlijk van het album?'
Nou, ik ben dus enigszins in verwarring over dat nieuwe album, Nieuwe Kunst. Alleen al over die track waarin hij zijn ‘vrouwtje’ bejubelt. Het nummer zit ingeklemd zit tussen twee geile vreemdgangersliedjes. Willie grijnst en zegt: ‘Ik vind het jammer om te zeggen, maar het meeste op het album is gewoon totaal verzonnen. Het liefst wil ik mensen natuurlijk een beetje in de waan laten. Soms zegt zelfs mijn vriendin: waarom zeg je dat, ik vind het niet leuk dat je dit in een track zet. Dan denk ik: yes, het voelt echt. Dat is precies wat ik wil bereiken: liedjes schrijven die mensen geloven.’
Willie legt zijn hand op een snorrende en zachtjes ademende nep-poes. ‘Soms begint een liedje bij iets dat in mijn eigen leven gebeurt, soms is het puur een situatie die ik om me heen zie. Bijvoorbeeld: een belangrijk thema in mijn hoofd is momenteel eenzaamheid. Dat begon zo: ik typte bij Google: ‘Waarom ben ik…’, en Google vulde automatisch aan: ‘… eenzaam’. Wow, is dat mijn algoritme, is dat het algoritme van de wereld? Sowieso heb ik al langer het gevoel dat mensen eenzaam zijn, ook voor corona. Je staat in contact met iedereen, je kunt met iedereen praten, maar uiteindelijk zijn mensen gewoon alleen. Of ik zelf eenzaam ben? Nee, helemaal niet. Ik wil gewoon nummers maken waarin mensen zich herkennen, of dat mensen denken: kanker, Wiwa gaat slecht, hij is eenzaam. Ik heb wel online gedaan alsóf ik eenzaam was en ben allerlei fora gaan lezen. Kijken hoe je er vanaf komt. Grappig trouwens: met De Jeugd zouden we deze vraag sowieso nooit beantwoorden. Dat is het hele ding, de magie. En journalisten willen het ook. In het begin waren we alleen maar aan het kloten, maar toen we op een gegeven moment écht gingen vertellen hoe ‘Watskeburt?!’ tot stand gekomen was, wilden mensen het niet horen.’
We wandelen langs de Chinese stoelen van Ai Weiwei en nemen even plaats in de Sky Space van James Turrell. Een nogal ‘hiphop’ kunstwerk: Kanye West maakte eens een clip in een soortgelijke installatie, Drake imiteerde het werk van de kunstenaar voor een van zijn videoclips. Voer voor een relletje, maar de Canadees kreeg een aai over zijn bol van de kunstenaar, die liet weten vereerd te zijn door de inspiratie. Sky Space is een licht-installatie waar je rustig in kunt plaatsnemen. Binnen in de vierkante ruimte zie je gekleurde, lichtgevende vlakken, die steeds veranderen. Het lijkt alsof je in een kamer bent, maar de kamer staat door een gat in het dak rechtstreeks in contact met de lucht. ’De kleuren reageren op het weer, ’s nachts op de maanstand, de sterren. We hebben hier de clip van ‘Voodoo Bitch’ opgenomen.’
Het beste nummer van het album heet ‘Gekke Schets’, en het toont een artiest in verval. Of beter nog: hoe het financiële verval impact heeft op de relaties thuis. Ook dit zou weer over Willie zelf kunnen gaan, en ook weer niet. De Jeugd dendert - even los van corona - nog altijd door, dus financieel hoeven we ons niet per se zorgen te maken. ‘Al is het makkelijke geld wel even verdwenen’, beaamt Willie. ‘Ik bedoel, eerlijk, optreden is zwaar hoor, en na een tour ben je echt wel kapot. Maar ach, je komt in de backstage, alles wat je graag wilt wordt gefixt. Je gaat het podium op, en dan doe je anderhalf uur waar je al heel lang goed in bent, en iedereen vindt je geweldig. Zo makkelijk ben ik nu niet geld aan het verdienen. Maar wat het ook is: je hoort rappers altijd alleen maar over dat ze geld hebben. Het kan dat je money hebt gemaakt in de rapgame, en dat is sick, maar wat ga je ermee doen?’
Natuurlijk deed Willie Wartaal aan het begin niets anders dan opscheppen en - zoals hij zelf zegt - ‘stunten’. Pas bij het derde Jeugd-album liet hij wat van zichzelf zien. Dat deed hij op ‘Sterrenstof’, een track waar hij in een paar zinnen, haast achteloos, compleet kwetsbaar was. Hij vertelde er dat zijn moeder drugs gebruikte, en hij als jonge jongen de shit zelf moest regelen in huis. ‘Ik dacht: wie ben ik eigenlijk, wat heb ik te vertellen? Ik wilde duidelijk wel iets vertellen. Maar ik wist ook: vanaf nu gaat iedereen het er voor altijd over hebben. En dat is inderdaad nog steeds zo. Zeg eens eerlijk: was jij van plan om erover te beginnen?’
Nou, eerlijk: nee. Maar dat dat kwam vooral omdat Willie Wartaal zich op dat vlak een jaar geleden al eens bloot gaf op 3voor12. Nu is het tijd voor een ander onderwerp, en dat is Willie’s flirt met de corona-sceptici. Een paar maanden geleden gaf hij een interview bij Café Weltschmerz, het medium dat naar eigen zeggen als enige kritische vragen durft te stellen over de coronacrisis. Willie was in dat interview boos, en niet bang om onsympathiek over te komen. Zo haalde hij uit naar de ouderen die we zogenaamd allemaal moeten beschermen, maar dan wel ten koste van onze eigen levens. Want, zo voelde het voor Willie Wartaal: mijn identiteit is me afgenomen.
‘Ik ben nog steeds zo boos hoor, ik denk er nog steeds zo over’, zegt hij. Hij is geen corona-ontkenner, zo blijkt, maar hij heeft vooral heel veel frustratie over de manier waarop het kabinet de crisis aanpakt. ‘Helemaal aan het begin hoorde ik Grapperhaus een keer zeggen: we gaan niet lukraak iedereen testen. Nou, dat moet je juist wel doen, zoveel mogelijk testen. En we mogen officieel geen mondkapjes dragen die echt helpen, maar een sok voor je mond binden mag wel. Het kabinetsbeleid is als een ontspoord Windows besturingssysteem. Het was al kut, maar je moet er wel mee door, en om het te repareren gooien we er update na update tegenaan. Ondertussen smijten ze met miljarden omdat Nederland massaal failliet gaat. Met minder money had je tests en goede maskers kunnen maken.’
Halverwege het jaar kwam Willie met de track ‘Partij Voor De Schapen’, waarin hij - vooral in de videoclip - flirtte met complottheorieën. Maar bij de #Ikdoenietmeermee actie bleef hij stil, en er staat ook geen feature van Willem Engel op zijn album (wel een van Jebroer trouwens). ‘Ik had inderdaad die track gemaakt, en de videoclip was nog wat dikker aangezet dan het liedje. Maar je merkt al snel dat mensen die in conspiracies geloven je dan als een van hen gaan zien. Het is goed dat je dit doet, man, zeggen ze dan. Zo kom je in allerlei appgroepen terecht’, verklaart hij. ‘Ik kan niet zeggen wat daar gezegd wordt, het zijn appgroepen man, je weet hoe dat gaat, groepsapps zijn lijp. Die actie zag ik aankomen ja. Ik heb gezegd: doe wat je moet doen, maar ik geloof hier niet in. Er zat geen plan achter. Maar ja, ik lees nog wel mee.’
We nemen een duik in het meest befaamde kunstwerk van Voorlinden, het zwembad waar iedereen een foto van wil maken. Willie gaat aan het trappetje hangen en begint intussen te fulmineren over de meest frustrerende maatregel van allemaal: de avondklok. ‘Ik leef ’s avonds, 100%. Muziek maken gaat beter als ik een beetje moe ben, en het allerbest als ik een nacht doorgehaald heb of om een andere reden slecht geslapen heb. Als je dan om elf uur ’s avonds de studio in gaat, ga je andere verbindingen maken.’ Het is dat wavey gevoel, inclusief de drang om ‘slecht te gaan’, die De Jeugd van Tegenwoordig altijd getekend heeft. ‘Ja man, je moet echt in die staat zien te komen om die eerste spark te krijgen. Als je om tien uur naar bed gaat en om zeven uur opstaat, ben je gewoon te helder.’
Dat bedoelt Willie Wartaal met het afnemen van zijn identiteit. De mogelijkheid om weg te gaan, om het randje op te zoeken, om te ontregelen. Dat is amper te combineren met een gezinsleven, tenzij je daadwerkelijk de ruimte creëert om weg te gaan. ‘Ik hou van mijn gezin, ik wil met niemand liever in een huis wonen, maar soms word ik ook gewoon gek van ze. Ik wil gewoon weg, zijn wie ik ook ben. Ik ben niet alleen vader, ik ben ook een focking rockster, opdonderen! Het hele gevoel dat je van de overheid naar buiten mag, dat is toch lijp. Dat je geen alcohol mag kopen na acht uur, dat kan alleen een autistische politicus bedenken die zelf geen sociaal leven heeft. Ik snap dat er een lijp virus over de wereld gat, ik weet niet hoe erg het is, ik heb geen idee. Beter speculeer je daar gewoon niet over. Maar dit is geen antwoord, man.’
En dus heeft Willie Wartaal nu al visioenen over de eerste Jeugd-show na corona. Want dat De Jeugd Van Tegenwoordig nog bestaat na de crisis, dat staat voor Willie Wartaal vast. ‘Oh man’, zegt hij met vuur in zijn ogen. ‘Iedereen komt natuurlijk vroeg piekend binnen. De Jeugd opent. Opbouwen? Nee man, meteen ‘De Formule’ erin! Ik denk dat iedereen gaat huilen, man!’