Idaly laat zichzelf eindelijk echt zien Idaly laat zichzelf eindelijk echt zien

Een jongetje was hij. Nou ja, ze waren allemaal jongens, maar hij was de jongste. Zeventien jaar was Idaly Faal toen hij mee ging naar een kamphuis op Schiermonnikoog om te chillen, om te gamen, om zoete likeur te sippen en om een instant classic op te nemen: New Wave. Ronnie Flex, Lil Kleine en Frenna waren de grote meneren van het project, Jonna Fraser haalde er zijn doorbraak uit, maar in de schaduw was hij er ook. Tegen de grote bek van Kleine en het charisma van Ronnie kon hij niet op, maar Idaly maakte zich niet druk. 'Na afloop waren er mensen die zeiden: je staat maar op twee tracks! Maar ik vond dat niet erg. Dat was wat moest gebeuren. Ik heb niet geprobeerd me er tussen te wringen.'

Het is een onderschat en essentieel talent in de huidige, hectische hiphopscene in Nederland: op het juiste moment op de juiste plek zijn, zonder dat je in de weg loopt. Je moet welkom zijn, mensen moeten met je willen hangen. En aan de carrière van Idaly te zien is ie daar waanzinnig goed in. Hij scoorde features bij zo'n beetje iedereen die er toe doet. Zijn geheim: rustig aan doen. 'Natuurlijk zijn er veel mensen die zich proberen op te dringen, die azen op hun kans. Maar dat moet niet de intentie zijn. Ik chill gewoon en kijk wat ik op kan steken.'

Zo begon het al toen Idaly twaalf, dertien was. Hij groeide op in IJburg en bezocht daar een buurthuis waar Adje een rapworkshop gaf. Adje hoorde wat in dat jonge ventje en nodigde hem uit een keer langs te komen in de studio van Reverse, ook op IJburg. Nogmaals: twaalf, dertien jaar was hij, en ineens zat hij op de eerste rij toen Reverse hits maakte met Dio en Willie Wartaal. Bokoesam, toen ook een upcoming rapper, hing er ook rond. 'Ze bleken allemaal in dezelfde straat te wonen, het waren een soort grote buurjongens van mij. Ik dacht: bij deze boys moet ik in de buurt blijven. Ik wil dit absorberen.'

IJburg, niet bepaald een no go zone, maar de belangrijkste nieuwbouwwijk van Amsterdam. Idaly groeit er sinds 2008 op met zijn moeder en drie broers, en dat is zo belangrijk voor hem dat hij de naam van de wijk op zijn pols heeft laten tatoeëren. Daar zit ook een treurig verhaal achter: de pa van Idaly overlijdt in 2007, en al jaren daarvoor maakt hij geen onderdeel meer uit van het gezin. 'Mijn vader leed aan schizofrenie', vertelt Idaly. 'Hij was niet in staat voor ons te zorgen, omdat hij allerlei waanideeën had. Hij woonde op zichzelf, en toen kreeg hij ook nog leverkanker. Daar is hij uiteindelijk aan overleden. De week voor hij overleed zijn we naar zijn huis gegaan. Dat is een van de weinige herinneringen die ik heb aan mijn vader. Hij is er niet meer, maar ik voel onbewust een sterke connectie. Ik geloof in het voortleven van energie. Ik heb er vaak met mijn moeder over gepraat. Ze zegt: voor dit gebeurde was hij de beste man die ik me kon wensen. Het is een loterij, iedereen kan in een psychose komen. Daar moet je altijd respectvol mee omgaan, zeker als iemand er niet meer is.'

Bang om zelf in zo'n heftige situatie terecht te komen is Idaly niet. Leven met angst, dat wil hij niet. Maar natuurlijk bepaalde dit zijn leven. Al was het maar dat hij extreem hecht is met zijn moeder, de vrouw die het gezin runde. ‘Ik heb superveel respect voor mijn moeder. Ik heb haar één belofte gemaakt: ik zou een diploma halen. Ik had een laag advies, VMBO kader. Na het derde jaar kon ik doorstromen naar het MBO, en daar heb ik mijn diploma detailhandel gehaald. Ik kan altijd nog in een winkel staan, maar dat was nooit echt de bedoeling. Een negen tot vijf baan past niet bij mij. Ik zei tegen mijn moeder: geloof me nou maar, er is geen scenario waar dit niet gaat werken.'

En het werkte. Niet zo snel als bij die andere New Wave jongens, maar het werkte. Idaly is productief, en hij specialiseert zich in clubtunes en slaapkamertracks, of grijze gebied daar tussenin. Heel vaak zingt of rapt hij over verleiding in de club over vrouwen die zich aanbieden, over goede bitches en vieze bitches. 'Een goede vrouw is goed in bed en goed hier boven', zegt Idaly. En die combi is er lang niet altijd, blijft uit de vele chicks die in zijn tracks rondvliegen als een soort aasgieren, loerend op een stukje van zijn faam. Niet bepaalt een vrolijk vrouwbeeld. ’Dat doen niet alleen vrouwen hoor', verdedigt hij. 'Het gebeurt heel snel dat mensen iets van je willen, of het nou hulp, geld of een gastenlijst gaat. Of ik goed ben met vrouwen? Ik mag niet klagen! Een echte liefde? Ja, twee heb ik er gehad. Met de tweede is het helaas net uitgegaan. Ik was echt heel erg verliefd op haar, maar ik heb het verpest. Ik wil liever niet ingaan op hoe het stuk gelopen is, maar een nummer op mijn nieuwe album gaat erover.’

** Tekst gaat verder onder de foto **

Het moet een crazy tijd geweest zijn, de afgelopen vijf jaar. Van club naar club, van festival naar festival, van benzinepomp naar benzinepomp. Overal adrenaline en verleiding. ’Vooral de roze koeken kon ik nooit laten liggen, haha. En ik kocht altijd te veel zakjes chips voor als ik nog honger zou krijgen. Het bracht altijd iets, op pad zijn. Meestal ging ik met mijn dj en tourmanager, soms met een back-up mc. En vaak ging er nog een auto met vrienden mee. Misschien komt dat nooit meer terug. Ik weet niet of dat erg is. Ja, het was natuurlijk wel gezellig.'

Het lijkt wel of hij er al een beetje afscheid van genomen heeft. Deze maand wordt Idaly 25. Nog steeds niet oud, maar ook niet meer jong. Dat geldt ook voor zijn publiek, dat nu wel eens wat anders wil dan tunes over in de club flashen met twintig flessen. En hij voelt dat de Nederlandse hiphop in een doodlopende weg beland was. 'Het werkte een tijdje, maar iedereen gebruikt dezelfde bubbling beat. En ik denk dat de tijd waarin we nu zitten, met corona en alles, ook iets veranderd heeft. Aan het begin van het jaar werd duidelijk: optreden gaat even niet meer gebeuren. De muziek moet dan ook anders worden. Mensen wil iets dat echt is, waar je wat van opsteekt. Ik merkte ook dat ik engagement miste. Iets waardoor je echt fan kon worden van Idaly. Mijn muziek liet dat niet toe. Sinds ik meer over mezelf vertel krijg ik hele andere reacties.'

Hij durft meer van zichzelf te laten zien. Niet dat Eerlijk per se een album vol zware trauma’s en serieuze kost is. Er staat bijvoorbeeld niet ineens een ode aan zijn vader op. Maar de producties (van o.a. Reverse, Spanker en Idaly zelf) zijn introverter. Dat betekent niet dat ze kwetsbaar of dunnetjes klinken, want - zo zegt Idaly - ‘muziek moet klinken als een hele dure auto.’ Serieuze onderwerpen aansnijden doet Idaly nog steeds tussen neus en lippen door, in een paar zinnen. Zo rapt hij in ‘Staande’:

‘Niet eens een gangster maar politie houdt een nigga staande
Weer een nigga in een Benz dus er lijkt iets gaande
Hij heeft dezelfde kleur als ik zeg 'm "Je moet je schamen"
Positief wat we beramen, straatshit was een fase

‘Daar kreeg ik veel reacties op. Het zijn dingen waar mensen met een donkere huidskleur doorheen gaan, zeker als je wat geld te besteden hebt. Het was een situatie die ik net had meegemaakt. Zoiets wil ik dan kwijt. De eerste track van dit album was ‘In De Kou’, ergens in december vorig jaar. Ik had een beat gemaakt, en die stuurde ik naar Hef. Ik zei: je moet hier is op doen man, deze past bij jou. Aan het eind van de avond zat ik in de studio en probeerde ik iets op die beat. Toen kwam het refrein en de verse eruit. Ik stuurde hem: sorry, ik heb er toch zelf een liedje mee gemaakt, spring er ook op! Het is een andere track dan mensen van me kennen, en ik wilde de waarde ervan niet onderuit halen door op andere tracks over heel andere dingen te praten.’

De clubs zijn dicht, de festivalweides blijven leeg, maar de studio blijft vol. Er is geen enkele reden om niet gewoon muziek te blijven maken, vindt Idaly. Maar zonder druk, blijft de formule. ‘De studio is gewoon een hang-out. Soms ga ik er heen en maak ik niks. Dat is ook goed.’