3voor12 Home Schooling les 7: Disco 3voor12 Home Schooling les 7: Disco

Als je veel naar Spotify of naar de radio luistert, dan ken je dit liedje vast wel. Het heet ‘Don’t Start Now’ en het is van Dua Lipa, een heel succesvolle zangeres. Ze heeft heel veel bekende liedjes op haar naam staan, maar deze staat nu torenhoog in de hitlijsten. Het grappige aan dit liedje: het zit bomvol discogeluiden. Bovendien lijkt het gemaakt te zijn om te dansen. Dat is ook waar discomuziek voor is gemaakt. Mensen dansen al sinds de jaren zeventig sámen op discomuziek. Maar om te begrijpen hoe die stijl populair werd, moeten we even helemaal terug in de tijd.

Laten we beginnen bij de nachtclub. Dat is een plek waar mensen samen komen om te dansen en feest te vieren. Soms noemen ze het ook wel een ‘discotheek’. Dat is trouwens een Frans woord, en het betekent zoiets als ‘verzameling van muziekplaten’. De naam slaat dus eigenlijk op de muziek die er wordt gedraaid. Degene die besluit welke muziek dat moet zijn, dat is de dj. Met zijn verzameling muziek kan de dj mensen tot diep in de nacht aansporen om te dansen. In Europa is de discotheek al heel lang populair. Kijk maar naar dit filmpje van een Britse discotheek. Dit zijn dus beelden uit de jaren zestig! In Amerika zijn ze er een stuk later mee. Tot 1970 zijn ze er zelfs nauwelijks te vinden. Maar in dat jaar gebeurt er iets waardoor discomuziek een stevig voorzetje krijgt.

Om te begrijpen waarom de discotheek in Amerika populair wordt, moet je eerst wat begrijpen over hoe mensen op dat moment met elkaar om gaan. In die tijd zijn er namelijk heel veel afspraken over gedrag. Tegenwoordig vinden we dat maar rare afspraken, maar in de jaren zeventig kunnen een boel mensen er niet zichzelf door zijn. Mannen die op andere mannen verliefd zijn? Ten strengste verboden. Zelfs met elkaar dansen is al verboden. Bovendien worden veel mensen die geen witte huidskleur hebben daarom gediscrimineerd.

Maar in de Amerikaanse stad New York gebeurt iets heel bijzonders in 1970. Dat is het jaar dat de legendarische club The Loft wordt geopend. Eigenlijk is het niet veel meer dan een klein appartementje. Het is er steevast propvol, en mensen dansen er tot de late uurtjes. Het meest bijzondere aan die plek: iedereen is er welkom, en mensen voelen zich vrij om te zijn wie ze zijn. Kijk maar eens twee minuten naar dit filmpje. Dj Nicky Siano legt erin uit hoe zijn eerste ervaring in The Loft was. En Nile Rodgers, die je ouders vast wel kennen als een belangrijke muzikant van de discoband CHIC, vertelt over waarom mensen zich er zo welkom voelden. En er komen steeds meer plekken zoals The Loft. In het midden van de jaren zeventig zijn er al meer dan 150 discotheken in New York alleen!

Tot op dat moment is disco niet echt een muziekstijl. Het is eerder een soort verzamelnaam voor muziek waar je op kunt dansen. Maar die dansbare mix van nummers, die slaat aan, en vanuit de discotheken begint disco zich te ontwikkelen tot een eigen stijl. Het is dansbaar, vaak zijn het langere nummers, en het wordt heel uitbundig gezongen. Dit nummer van Eddie Kendricks, ‘Girl You Need A Change Of Mind’, wordt soms genoemd als het eerste echte discoliedje. Het is nu 1973, en disco wordt écht populair nu. In datzelfde jaar bestormt het eerste disconummer in Amerika de hitlijsten, Gloria Gaynor’s ‘Never Can Say Goodbye’. Daarna explodeert de disco: de hitlijsten staan er helemaal vol mee. Ook in Nederland hebben we een soort van eigen disco-act die de wereld overneemt: de Nederlandse zanger Bobby Farrell breekt wereldwijd door met de groep Boney M. Z’n dancemoves zijn zijn grote specialiteit…

De bekendste popster uit de discotijd is Donna Summer. Ze is een Amerikaanse, maar grappig genoeg wordt ze eerst bekend vanuit Europa. Een van haar eerste tv-optredens is zelfs in het Nederlandse TV programma Van Oekel’s Discohoek, in 1974! Ze heeft een hele mooie stem, die moeiteloos hoge noten kan halen. Dan gaat ze een samenwerking aan met Giorgio Moroder, die haar eerste Amerikaanse hit voor haar maakt. Het heet ‘Love To Love You Baby’. Die samenwerking bevalt zo goed, dat ze besluiten het vaker te doen. Daar komt ook ‘I Feel Love’ uit, een nummer dat zijn tijd ver vooruit is. Het wordt gezien als één van de belangrijkste nummers in de popgeschiedenis, en ook vandaag de dag kun je het vaak in nachtclubs horen! Met zulke liedjes ontwikkelt Donna Summer zich tot de koningin van de disco.

Het moment dat disco daadwerkelijk íédereen bereikt, dat is aan het einde van 1977. In dat jaar komt namelijk de film Saturday Night Fever uit. Het is een ode aan de discocultuur, waarin de hoofdpersoon zich feestend door de nachten van het discotijdperk ploetert. Of nou ja, ploetert. Dat gaat eigenlijk hartstikke soepel. Kijk maar eens naar deze dansscène, waarin acteur John Travolta een legendarische dansroutine opvoert. Ga bij wijze van gymles dat maar effe na proberen te doen. Het liedje dat je in deze scène hoort is van de band de Bee Gees. De film zit vol met hun liedjes, speciaal geschreven voor Saturday Night Fever. Stuk voor stuk worden ze hits, zo groot dat je ouders ze waarschijnlijk ook nog wel eens opzetten als een feestje thuis een beetje uit de hand loopt.

Valt je nog iets op aan dat vorige filmpje? Dat veel te strakke broekje van John Travolta, of die hoge hakken waar hij zo moeiteloos op rond paradeert? Ja, disco ontwikkelt ook zijn eigen kledingstijltje, inclusief gigantische kapsels en broekspijpen waar je een paar pakken wc-papier in kunt verstoppen. Saturday Night Fever is er een super goed voorbeeld van! In deze scene van de film BlacKKKlansman krijg je óók een goed idee van de kledingstijl. En geef toe, zien al deze mensen er niet ongelofelijk cool uit?

Aan het einde van de jaren zeventig barst disco uit zijn voegen. Het muziek luisterende publiek wordt maar moe van al die disco. Als iets zó snel zó populair wordt, dan kan het niet anders dan dat het onderweg een boel haters oppikt. Vooral de mensen die rock nog steeds zien als pure, echte muziek, hebben een bloedhekel eraan. En ja, als het dan opeens overal is, dan gaan mensen gekke dingen doen. In 1979 roept een radio dj mensen op om massaal hun middelvinger op te steken naar de disco. Niet letterlijk door hun middelvinger op te steken, hoor. Maar zo voelt het wel. Meer dan vijftigduizend(!) mensen komen op 12 juli 1979 samen om samen discoplaten stuk te slaan. De dag dat disco stierf, noemen mensen het.

Disco trekt zich daarna even terug, maar de tijd dat disco zo wordt gehaat is allang achter ons. Beter nog: het is weer overal te vinden. Rond 2000 is er een disco-revival. Nu-disco, heet het. Ook de populaire Franse groep Daft Punk gebruikt al sinds het begin van deze eeuw disco geluiden in hun liedjes. In 2013 scoren ze zelfs een gigantische hit met het liedje 'Get Lucky', dat ze in het filmpje hieronder opvoeren, zoals altijd in robotpak. Daar speelt trouwens ook weer die gitarist van een bekende jaren zeventig discoband op mee: Nile Rodgers van CHIC. En blijkbaar gaat hij ook weer meespelen op nieuwe liedjes van Dua Lipa!  Cirkeltje rond, zo.