3voor12 Home Schooling les 1: Videoclips 3voor12 Home Schooling les 1: Videoclips

Ok, laten we beginnen met 'gewoon' een leuk filmpje, gemaakt door een band die destijds niemand kende. Ze heten OK Go en komen uit Amerika. Daar maakten ze al sinds 1998 samen muziek, maar echt bekend werden ze er niet mee. Dat veranderde in 2007 toen ze een clipje maakten voor hun vrolijke liedje 'Here It Goes Again'. Erg duur kan het onmogelijk geweest zijn om deze videoclip te maken: zes loopbanden uit de sportschool en een camera was genoeg om hen wereldberoemd te maken.

'Here It Goes Again' werd een van de eerste videoclips die viral ging op social media, iets wat we tegenwoordig heel normaal vinden. Je moet bedenken: YouTube bestond pas twee jaar toen OK Go deze clip uitbracht, Twitter begon in 2006 en in die tijd had je ook nog Hyves, een Facebook-kloon waar Nederlanders van alles en nog wat op deelden. Voor die tijd was je om op te vallen met je muziek volledig aangewezen op de tv. En als fan van een artiest was het niet anders: uren wachten en mazzel hebben, daar kwam het op neer als je je favoriete liedje wilde zien. En dat deden we dan ook massaal, op MTV.

Laten we maar eens een eind terug in de tijd gaan. Want natuurlijk wilden artiesten altijd al op tv komen. Vanaf de jaren vijftig hadden steeds meer mensen zo'n apparaat in huis, en er waren nog niet veel zenders. Als je muziek op tv uitgezonden werd, leerden dus heel veel mensen je muziek meteen kennen. 

Een van de meest succesvolle bands ooit – The Beatles – verzon een heleboel creatieve manieren om in beeld te komen. Dat moest ook wel, want omdat de fans altijd hysterisch hard gilden tijdens hun optredens besloten The Beatles al vrij snel dat ze beter gewoon thuis konden blijven dan op tour te gaan. Wel traden ze op in tv-programma's, maakten films en verzonnen deze stunt: een optreden op het dak van hun platenmaatschappij. In feite is het natuurlijk gewoon een videoclip, maar het leukste is nog wel dat alle drukte die je op de achtergrond ziet echt is: de politie was helemaal niet blij met dat optreden en dreigde de band te arresteren als ze niet zouden stoppen met spelen. Het optreden heeft uiteindelijk 42 minuten geduurd.

De muziekwereld veranderde pas echt toen in 1981 MTV werd opgericht: Music TV, een zender waar je de hele dag naar muziek kon kijken. Ongelofelijk, zoiets bestond voor die tijd nog helemaal niet. Dit maffe liedje was superpopulair in de begindagen van MTV, omdat het gaat over hoe videoclips radiosterren vervingen. Het werd ineens heel interessant voor artiesten om geld te steken in een mooie clip. Wie dat het meest en best deed van iedereen? Michael Jackson. Die was voor die tijd al populair, eerst met zijn broers als The Jackson 5 (hier was hij 11 jaar oud!), later in zijn eentje.

En toen kwam 'Thriller'. De clip die erbij hoorde was veel langer dan het liedje – dertien minuten – en was eigenlijk gewoon een complete horrorfilm met zombies. Best eng maar toch vooral grappig. De clip werd grijsgedraaid op MTV en het album Thriller was heel lang het bestverkochte album allertijden. Heel veel artiesten profiteerden van MTV, en daardoor waren de jaren tachtig het tijdperk van de supersterren die in voetbalstadions optraden. Van Michael Jackson tot Prince tot Madonna. 

Michael Jackson bleef nog heel lang de King Of Pop. Hij maakte ook nog een heleboel opvallende videoclips. Zoals deze met gangsters en een speciaal dansje, deze waarin een jochie zijn vader opblaast en de hele wereld rondgaat. En dit is nog steeds de allerduurste videoclip ooit gemaakt, samen met zijn zus Janet Jackson.

In de jaren negentig was MTV superbelangrijk geworden. Iedereen keek ernaar, er ging een heleboel geld in om en als de zender een feestje gaf, wilden alle grote sterren wel komen. Sterker nog: een optreden bij zo'n awardshow werd een soort live videoclip. Dit is Madonna, een van de allergrootste popzangeressen van de jaren tachtig en negentig. Ze zingt 'Vogue', één van haar grootste hits. Spectaculair, zeker voor die tijd! Madonna wist heel goed hoe ze dit spelletje moest spelen. Ze viel heel vaak op met haar videoclips en optredens, die expres nogal ondeugend waren.

Videoclips zijn natuurlijk maar korte filmpjes, maar je kunt ze wel goed gebruiken om de nieuwste technische uitvindingen uit te proberen. Dat deed ook Peter Gabriel, een Engelse zanger uit de jaren tachtig. Dit is de clip bij het nummer 'Slegdehammer' uit 1986, de meest afgespeelde video ooit op MTV. De video gebruikt een aantal technieken die in die tijd hartstikke nieuw en bijzonder waren, zoals claymation (animatie met kleifiguren, je weet wel, Shaun het Schaap) en stop-motion.

Door met een hele vrolijke clip uit 1995 van Björk. Zij is een zangeres uit IJsland die hele eigenwijze muziek maakt. Dit liedje is haar vrolijkste, zeker met de clip erbij. De clip is gemaakt door Spike Jonze, een Amerikaan die waanzinnig veel bijzondere clips gemaakt heeft. De clip sluit ook supergoed aan bij het liedje, dat eigenlijk heel rustig is, behalve bij het refrein. Dan gaan alle remmen los en gilt Björk het uit. Het liedje gaat over het gevoel dat je helemaal gek wordt van verliefdheid. 

Nog meer videoclips met vrolijke dansjes? Het zijn er natuurlijk oneindig veel, maar deze vallen wel op: robotdansjes van Daft Punk, een spontane videoclip in een echt winkelcentrum (de voorbijgangers wisten niet wat ze zagen!) van Fatboy Slim en natuurlijk deze van Beyoncé die je eindeloos voor de spiegel kunt oefenen. Oh en vergeet Gangnam Style niet, een clip die alle records verbrak op YouTube. En wat dacht je van deze IJslanders die het Songfestival proberen te winnen? Als je hier niet vrolijk van wordt...

Natuurlijk willen Nederlandse artiesten ook videoclips maken. Dat is nog niet zo makkelijk, want videoclips kosten al snel veel geld. Toch zijn er in al die jaren behoorlijk wat bijzondere clips gemaakt in ons land. In de jaren negentig konden die worden uitgezonden door TMF, de Nederlandse versie van MTV. Eigenlijk was het gewoon een soort kopie van die Amerikaanse zender, maar dan met Nederlandse presentatoren en eigen programma's. 

Een tijdje terug maakten we bij 3voor12 een overzicht van de meest bijzondere clips die door Nederlandse artiesten zijn gemaakt. Er kon maar één winnaar zijn: De Staat. Dat is een gitaarband uit Nijmegen die een heel cool filmpje met computeranimaties maakte bij het liedje 'Witch Doctor'. Dat is een ongezellig liedje, dus daar hoort ook een griezelig filmpje bij. Supermooi gemaakt zoals je ziet, en het grappigste was dat het ook bij concerten terugkeerde. Want als De Staat 'Witch Doctor' speelde, vormde zich een soort draaikolk van mensen om de zanger heen, precies zoals in de videoclip.

Na het jaar 2000 werd MTV steeds minder belangrijk. Sterker nog: de zender waar je de hele dag muziek kon kijken bestaat niet meer. Maar ja, jongeren van nu kijken natuurlijk steeds minder tv. Toch worden er nog steeds heel veel videoclips gemaakt, en die worden soms miljoenen keren bekeken. Maar de echte videoclip van nu wordt niet eens gemaakt door de artiest zelf, maar door de fans! TikTok staat helemaal vol met dansjes en miniclips die supervaak bekeken worden en heel veel likes krijgen. Artiesten als Roddy Ricch en Arizona Zervas worden zelfs wereldberoemd omdat mensen dansjes doen op hun muziek.