Het leek een goed idee: een wervelend jaar en een Europese tour langs onder meer Londen en Berlijn afsluiten in het Amsterdamse zaaltje waar je ooit je allereerste eigen show gaf. Drie keer stond popzangeres Naaz in een uitverkocht Bitterzoet. En fuck it, het wás ook een goed idee, ondanks die veertig graden koorts die haar stem vermorzelde. De jaarsluiting van Naaz: drie uitbundige vieringen van fandom en zelfvertrouwen en een speech waar de koude rillingen van over je rug lopen.

‘Het hing al in de lucht, maar ik had het niet door’, zegt Naaz vier dagen later, als ze weer bij zinnen is. Ze moet even zoeken naar haar eigen kleedkamer in de Melkweg. Het is nog vroeg en haar band is er nog lang niet. Een goed moment om terug te blikken op dat bijzondere, hectische drieluik van shows in Bitterzoet, en ook een beetje op het hele jaar 2019. ‘De eerste avond was supermooi, met goede energie. Maar onderweg naar huis was ik helemaal emo, ik wilde alleen maar huilen, was chagrijnig. De volgende dag werd ik wakker met sicke koorts. Ik had acht shows achter elkaar gespeeld, in acht verschillende landen. Ik zeg altijd tegen mezelf dat ik alles aankan, totdat mijn lichaam zegt van niet.’

Die paar dagen rust hebben haar goed gedaan, want Naaz ziet er gewoon weer goed en energiek uit, alsof ze zo het podium op kan stappen. Dat doet ze ook gewoon weer vanavond, als voorprogramma van de Amerikaanse ster Melanie Martinez. Uit haar lange zwarte haar zijn twee kleine vlechtjes ontsnapt, die recht langs haar gezicht omlaag hangen, met vier glimmende juweeltjes die haar gezicht kaderen. Ze doet haar schoenen uit en gaat in kleermakerszit op de bank zitten.

Ze wilde die homecomingshows per se door laten gaan, vertelt ze. ‘Ondanks dat mijn hele team vond dat we moesten cancelen. Ik zei de hele tijd nee, maar toen ik in het moeilijk eerste liedje allemaal hoge noten moest zingen dacht ik: fuck, misschien hadden ze toch gelijk?! Uiteindelijk werd het een magische avond.’ Toen ik op Twitter aankondigde dat ik ziek was, antwoordde iemand: maar Naaz, we komen niet naar je concert voor je zang, we komen voor zoveel meer.’

© Melanie Kool / Hanna Vink

Wat zoeken ze precies, die fans van Naaz? Om dat te begrijpen moeten we even terug naar het begin. Twee jaar geleden kwam de popzangeres vanuit het niets op. Ze bracht een EP uit die Bits Of Naaz heet. Daarmee zei ze: ik geef je elke keer een ander stukje van mezelf. Haar eerste worp liedjes bevatte onder meer streaming hit ‘Words’, een liedje over bewondering, een vlinders-in-je-buik-song. En dat is precies wat ze voor ogen had. ‘Mijn teksten zijn niet per se blij, maar de akkoorden klinken als vlinders in mijn buik. Hoe ouder ik werd als kind, hoe minder ik voelde. Hoe kan ik nog die opwinding voelen die ik vroeger ervoer als ik langs de Bart Smit liep of iets lekkers kreeg?’

Die zoektocht naar grote en kleine gelukservaringen is de basis onder het repertoire van Naaz en ook onder de connectie met haar fans. Ze is er bovendien nogal open over dat die zoektocht niet altijd slaagt. Lees: eigenlijk kampt Naaz al haar hele leven met depressies. Je zou het niet zeggen als je haar hoort praten, maar volgens de zangeres zelf is ze ‘very high functioning’. Oftewel: ze kan zich helemaal leeg voelen, en een moment later alles geven op het podium. En precies dat wil je natuurlijk zien als je zelf met zware gevoelens kampt.

De depressies werden gevoed door een pittige tijd die Naaz had op de middelbare school. Nadat ze opkwam voor een gepeste klasgenoot werd ze zelf het pispaaltje van de klas. ‘De periode voor ‘Words’ leefde ik helemaal op mezelf’, legt Naaz uit. ‘Ik had mijn beste vriendin Zenep, en verder niemand. Op mijn vijftiende heb ik besloten alle contacten om me heen te verbreken, niet meer te praten. Het pesten begon al vroeg op de middelbare school. Op een gegeven moment ben ik naar een andere klas gegaan. Dat klinkt als een klein ding, maar dat was het niet: ik verliet de enige klas tweetalig VWO, en dat was belangrijk voor me. Ik kwam in een andere klas, waar ik heel warm ontvangen werd. Er waren zelfs T-shirts gemaakt: welkom in deze klas. Iedereen wist wat er gebeurd was. Mijn leraar Engels gaf me een soort therapie, omdat ik van mijn ouders niet naar een psycholoog mocht. Maar in de vierde kwamen alle klassen weer bij elkaar, en vrijwel direct begon het pesten weer. Ik weet het moment nog: het was gym, we speelden trefbal, het ideale spel voor mensen die je niet mogen. Ik besloot: ik praat gewoon met mezelf, in mijn hoofd, dan hoef ik deze mensen niet te ervaren. Sommige leraren wisten na een tijdje niet eens meer dat ik bestond. Ik deed bij scheikunde een keer mijn hand omhoog. Toen zei de leraar: wat is jouw naam, heb ik jou ooit eerder gezien? Ik zat al een half jaar in de klas.’

Naaz zweeg en werkte aan haar droom. Die was niet makkelijk te realiseren, want naast het taboe op psychologische hulp waren er wel meer dingen die haar ouders liever niet zagen gebeuren. Een carrière in de muziek bijvoorbeeld. Naaz komt uit een Koerdisch gezin, met ouders die haar zeer beschermend opvoedden. Zo mocht ze niet daten en niet uitgaan, en er werd van haar verwacht dat ze een studie met perspectief koos. ‘Ik heb het nooit aan iemand verteld, maar ik heb na de middelbare school een tussenjaar geforceerd. Ik heb mijn school gevraagd met te laten zakken van VWO naar HAVO, en ik heb me ingeschreven voor slechts één opleiding - toegepaste psychologie in Amsterdam - waarvoor een lange wachtrij bestond. De kans dat ik buiten de boot zou vallen was groot. Mijn leraren vonden me knettergek. Ik snap dat ook wel, ze vonden me niet echt goed op school, en dat was ik ook niet. Soms komt je door dit soort beslissingen in de problemen, maar achteraf is het een goed verhaal.’ Naaz leefde een dubbelleven: thuis werkte ze aan haar ‘sicke’ kookkunsten (een baantje mocht ook niet), op haar slaapkamer aan haar muziek.

View this post on Instagram

@bitsofnaaz - Damage en Words

A post shared by Atze De Vrieze (@atzedevrieze) on

De vrije loop

Dat werd dus eerst die Bits Of Naaz EP, die heel goed ontvangen werd. Naaz werd door de Volkskrant uitgeroepen tot talent van het jaar, speelde op Lowlands en in de grote zaal van Paradiso. Maar ergens wantrouwde ze al die lof. ‘Ik vertrouwde helemaal niemand in die tijd. Ik dacht bij elk artikel dat over mij ging: ze schrijven het nu over mij, over een jaar exact hetzelfde over iemand anders. Wat natuurlijk ook gebeurde.’ Toch zette de carrière van Naaz wel degelijk door. Ze bracht in 2019 een nieuwe EP uit, the beautiful struggle. Die is een stuk minder vrolijk dan haar debuut. Sterker nog: hij hakt er behoorlijk in. Het zijn liedjes over depressies en hoe om te gaan met de littekens in je leven. ‘Mijn nieuwe liedjes hebben minder streams op Spotify, echt veel minder. En toch hebben ze meer impact. Niet alleen bij fans, maar ook qua shout-outs van andere artiesten. Lewis Capaldi en Aurora praatten over me, vrienden van Ariana Grande postten mijn muziek in hun stories.’

Naaz raakt steeds meer connected met het internationale popcircuit. Dat komt ook door een uitgebreide support tour met popster Hayley Kiyoko, een icoon in de LGBT-community. Zelf heeft ze met ‘Loving Love’ inmiddels ook een bescheiden regenboog anthem op haar repertoire, ook al wist ze over haar eigen seksualiteit niets kwijt. Ook die tour met Melanie Martinez zou haar wel eens veel kunnen brengen. Ze zit pas aan het begin van die reeks, en de grootste zalen zitten aan het eind van de tour. ‘Ik ben heel demanding bij die voorprogramma-optredens. Ik probeer ervoor te zorgen dat iedereen aan het eind van de show een liedje meezingt dat ze nog niet kenden, en dat ze na de show mijn naam gaan googelen. Die tours zijn ongelofelijk belangrijk. Ik had nooit een eigen show kunnen spelen in Manchester op basis van alleen maar Spotify. Zo werkt het gewoon niet. Nu zijn er fans die me bij Hayley Kiyoko hebben ontdekt, en die speciaal vanuit Londen naar Berlijn vliegen om me te zien. Hayley Kiyoko heeft echt mijn leven veranderd.’

Concertimago

Terug naar Bitterzoet, waar die dedication ook voelbaar is. Het is bijzonder om de connectie te zien tussen zangeres en publiek, vooral vanaf het balkon. Fans op de eerste rij zingen alles mee, en niet zachtjes in zichzelf. Ze schreeuwen alles dat ze kennen, couplet en refrein. Vooral het nummer ‘Damage’ komt hier in het kleine zaaltje keihard binnen. Bij het ingetogen ‘Heart Drive’ grijpen fans elkaar vast. Drie, vier meisjes op de eerste rijen laten de tranen lopen als Naaz zingt: ‘Happiness is temporary, memories last’. Heel even legt de zangeres haar hand op de schouder van het meisje dat recht voor haar microfoonstandaard staat. Even later staat de hele zaal weer te springen, en weer een moment later gaan alle telefoonlichtjes de lucht in voor het verliefde liedje ‘Words’, bij ‘Loving Love’ wordt een regenboogvlag het podium op gegooid, en bij ‘Proud Of Me’ houden fans massaal thuis geprinte A4’tjes omhoog, met daarop de naam van iemand waar zij zelf trots op zijn. ‘Dit ging een jaar geleden nog niet zo’, zegt Naaz. ‘Vanaf het begin van deze tour schreeuwt iedereen alles mee. Oh my god, yes, dacht ik. Kijk, iedere artiest heeft een concertimago. Bij Billie Eilish kleedt iedereen zich heel stoer en gaat wild dansen op ballads, bij boy bands wordt gegild, terwijl fans van Ariana Grande rustig naar haar kijken. Mijn concertimago is nu: keihard meeschreeuwen, elkaar knuffelen en huilen. I love that, het is echt awesome!’

De derde en laatste show heeft een extra lading door de aanwezigheid van de ouders van Noortje, een fan van Naaz die kort voor deze homecomingshow een einde aan haar leven maakte. Haar ouders wilden graag in de plaats van hun dochter aanwezig zijn bij het concert, om het te voelen. Vlak voor het laatste liedje ‘Proud Of Me’ vraagt Naaz om volle aandacht en begint ze een indrukwekkend verhaal van minstens drie minuten. De volle zaal luistert ademloos als Naaz het verhaal van Noortje vertelt. ‘Noortje stuurde mij berichtjes, waarin ze vertelde dat het niet uitmaakte hoe vaak ze ook aan mensen vertelde hoe slecht het met haar ging. Niemand begreep het. Toen ze op een dag haar sleutelbeen brak vroeg iedereen het wel: "Hoe gaat het met je?" Ik ben daar niet eens boos over, want ik snap het. Maar het is niet altijd je eigen schuld. Soms is er daadwerkelijk iets mis met je brein, heb je een stofje tekort. Ik kan me zonder medicatie ook niet ok voelen.’

Die medicatie is haar nieuwe superpower, want ze is er pas dit najaar aan begonnen. Midden in haar Europese tour, want in eerste instantie een handicap was. ‘Elke dag was ik vet misselijk en kon ik niet ophouden met gapen. Maar na drie weken dacht ik ineens: wow, vandaag is gewoon een dag. Ik ben normaal. Ik kan nu aan depressieve mensen uitleggen wat het is om gelukkig te zijn, en aan gelukkige mensen hoe het is om depressief te zijn.’

Ook aan haar ouders - van wie ze zich zo los moest weken - draagt Naaz in Bitterzoet dat liedje ‘Proud Of Me’ op, maar dan op de eerste avond. ’Ik ben de pijn van mijn ouders gaan zien, en het lukt me niet meer om boos op ze te zijn’, zegt ze. ‘Ik zie ook spijt. Vroeger klonk het: wij zijn helemaal naar Nederland gekomen voor jullie. Je moet dankbaar zijn, wat zeik je nou? Nu zeggen ze: we hebben toch ons best gedaan? We zijn toch goede ouders? Ze zijn top ouders geweest, maar er zijn dingen aan middenoosters parenthood die giftig zijn. Ik heb veel respect voor mijn ouders, voor hoeveel ze zijn veranderd. Zo veel dat ik me bijna schaam om nog te klagen.’

Vrijdag 17 januari speelt NAAZ om 20:00 uur in de Schouwburg tijdens Eurosonic 2020.