Al ruim tien jaar is Le Guess Who? een van de belangrijkste en meest verrassende ontdekfestivals van Nederland. De Utrechtse vierdaagse richt zich niet alleen op nieuwe namen, maar op werkelijk alle muziek die je normaal gesproken niet op een Nederlands festival tegenkomt. Het haalt levende legendes terug uit de vergetelheid, presenteert de meest fascinerende niet-Westerse muziek en boekt de experimentele smaakmakers uit elke muziekstroming die je kunt bedenken, van indie en hiphop tot klassiek en elektronica.
Zijn eclectische programma dankt Le Guess Who? voor een deel aan de curatoren met wie het festival samenwerkt. Dit jaar leverden de Noorse zangeres Jenny Hval, psychgroep Moon Duo, de Malinese ster Fatoumata Diawara en de New Yorkse avant-gardecomponist Patrick Higgins hun wensenlijstje aan, net als de Britse duizendpoot The Bug en de Nederlandse ontwerper Iris van Herpen, samen met haar partner Salvador Breed. Al hun programma's waren vier dagen lang te bewonderen op meer dan veertig locaties door de hele stad.
Al jaren doet Le Guess Who? het vraagteken aan het eind van zijn naam eer aan. Ook dit jaar waren het op het avontuurlijke Utrechtse festival regelmatig de onbekendste artiesten - uit alle denkbare genres - die voor de mooiste shows van het weekend zorgden. Al gaat de dj-set van die ene special guest natuurlijk ook linea recta het collectieve geheugen in.
25. Cate Le Bon
‘It’s an absolute pleasure to be back at the best festival in the world!’ zegt Cate Le Bon. Die voorliefde voor Le Guess Who? viel te verwachten bij de Welse zangeres, die wordt geadoreerd in deze contreien vanwege haar eigenzinnige benadering van popmuziek. Op het podium klinken haar rijk gearrangeerde liedjes smaakvol, met hier een haast no-wave achtig basloopje of een vleugje folk, daar een krautgroove of een staccato schallende saxofoon, maar op de een of andere manier klinken ze toch altijd ingetogen en klein.
24. Moon Relay
Moon Relay is precies het soort band waarvoor je naar Le Guess Who komt. Hun instrumentale muziek past in vele hokjes, maar wil zich tegelijkertijd nergens nestelen. Psychpunk? Mathpop? Noiserock? Telkens als je denkt te weten wat de band behelst wordt het roer radicaal omgegooid zonder als een ratjetoe te gaan klinken. Een goede drumgroove kan zomaar overgaan in een drumcomputer en van de psychedelische gitaren kunnen zomaar alle effecten weggestript worden tot een kale sound. Belangrijkste verbindende factor is het enthousiasme van de bandleden en de minimalistische zwart-witte visuals die over ze heen worden geprojecteerd.
23. The Bug
Curator Kevin Martin kan zijn keuze programma zo’n beetje helemaal vullen met zijn eigen projecten en aliassen. Zo staat hij zaterdagavond met een gitzwarte grime-set in de Ronda, bijgestaan door rappers Flowdan en Manga Saint Hilare. De een functioneert als host, de ander werkt als special effect met zijn razende flow. Een dag eerder toonde hij in de Janskerk zijn kwetsbare kant met King Midas Sound, een project dat stamt uit de dubsteptijd maar nu meer loeiharde ambient is. Hij speelt werk van zijn laatste album Solitude, een echte break-up plaat. Zelfs Kevin Martin is niets menselijks vreemd. ‘I’m not angry, just empty’, klinkt het. Dan ineens is er toch een ongemakkelijk stalkers-randje, als de man met het gebroken hart net iets te lang bij het werk van zijn ex blijft posten om te zien waar ze zonder hem heen gaat. Huuuu.
22. Angel Bat Dawid
‘The black family is the strongest institution in the world! The black family is the strongest institution in the world!’ Al tien minuten scanderen Angel Bat Dawid en haar band deze slogan. Het is zeker niet de enige uiting van black awareness bij de charismatische multi-instrumentalist uit Chicago, een van de opvallende nieuwe jazzfenomenen van het jaar. Ze moest even op gang komen, want de grote band begon bijna een half uur te laat en besteedde de eerste tien minuten aan onnavolgbaar gerommel, waarin wel af en toe een verrassend mooie pianomelodie doorbreekt. Daarna ontstaat een wilde kosmische groove, een beetje hysterisch ook wel. Zelfs op Le Guess Who? is dit pittige kost, maar Angel Bat Dawid is one hell of a creature.
21. Donato Dozzy & Neel
Twintig minuten zijn Donato Dozzy en Neel samen op weg in hun 5,5 uur set in WAS als de apparatuur van Neel begint te haperen. In plaats van ritmes subtiel en hypnotiserend te laten verschuiven, zoals we gewend zijn, horen we vreemde sprongen. Een streep door de rekening, lijkt het, want dit was nu net de eerste liveset in tijden voor het Italiaanse duo, ook bekend als Voices From The Lake. Ongemerkt gaat de switch om: Dozzy bespeelt links de hardware, Neel twee meter rechts van hem de CDJ’s. Een urenlange hybride jam volgt. De twee producers kijken elkaar nauwelijks aan en hebben ook eigenlijk geen contact met hun publiek, maar krijgen de club toch uren en uren in hun macht met voor hun doen behoorlijk forse, energieke techno.
Cate Le Bon
Björk
20. Dossier X
Ja, het is op het eerste gezicht wel even graven waar we bij Dossier X nou precies naar staan te kijken. Een moderne dansinterpretatie van de schaduwwereld uit Us? Een kritiek op eenzaamheid en geweld in een hedendaags, gepolariseerde samenleving? Paniek op de woonboulevard? Geen idee. De vier dansers op het podium dansen in ieder geval alsof ze een bekertje punch te veel hebben gedronken en nu in een hele nare Climax LSD-trip terecht zijn gekomen. Een meisje ramt met haar voorhoofd tegen een bank aan, even later staan ze met z’n allen in een winkelkarretje te freaken of koprollen ze over elkaar heen vanuit een human-centipede op elkaars schouders. Ondertussen speelt Patrick Higgins stoïcijns door. Geen idee wat er nou precies allemaal gebeurt, maar indrukwekkend is het wel.
19. Jenny Hval
‘I want to tell you a story,’ zegt Jenny Hval, voordat ze zich stort in een verhaal over Youtube-filmpjes met babydieren, maar die baby-dieren, ja, die zijn een metafoor voor baby’s die niet bij de borst kunnen, snap je? ‘It’s a metaphor, obviously,’ zegt de Noorse nadrukkelijk, tot grote pret van de zaal. Gelukkig maar, het is een teken dat we toegestaan zijn om het allemaal nogal multi-interpretabel te vinden. De cyclus van leven en dood, kinderlijke naïviteit, zoiets? Dat het bij tijden voelt alsof je naar een ietwat vergezochte eindexamenshow van een kunstacademiestudent zit te kijken, maakt eigenlijk niet zo uit: de dynamiek in de setlist is fantastisch, zowel Hval als samenwerkingspartner Vivian Wang’s stem zijn oor-strelend, en de live-uitvoeringen van haar dansbare synthpop maakt dat je uit je stoel op wilt springen om keihard mee te dansen.
18. Murcof
Links op het podium van de Cloud 9 lonkt een vleugel suggestief terwijl Murcof rechtsvoor aan z’n laptop zit te pielen. Waar die vleugel dan toch voor zou zijn? Geen idee, misschien om de geesten van wijlen componisten uit de twintigste eeuw te accommoderen. Hij laat flarden die doen denken aan minimaal klassiek opdoemen in de forse dronewolken die hij optrekt, waar hij doorheen prikt met zwellende strijkers en simpele pianomelodieën. Midden in z’n set laat hij de donderwolken door de Cloud 9 trekken met dubtechno vol doffe kicks, waarna hij de zon weer laat doorbreken met serene ambient. Schitterend is het.
17. Ustad Saami
Een van de eregasten van Le Guess Who? 2019 is Ustad Saami, een Pakistaanse meester die als enige de 49 noten van de muziekstroming khayál nog beheerst. Dit jaar werd de muziek van de 75-jarige zanger voor het eerst op plaat vastgelegd, maar op Le Guess Who? laat Ustad Saami vooral horen waarom zijn muziek nooit twee keer hetzelfde klinkt. Omringd door vier van zijn zonen, die hem allen op zowel muzikaal als vocaal gebied ondersteunen, laat hij zijn door het leven getekende stem schijnbaar achteloos langs indrigende tonen glijden. Saami blijkt ook op zijn oude dag een powerhouse die in de Jacobikerk een ingetogen doch emotionele show speelt met een bijzonder spirituele ondertoon. De kerk zit niet per se vol, veel mensen verkiezen curatoren Jenny Hval of Moon Duo. Maar wie er is, wordt anderhalf uur lang meegevoerd door klanken die je in Nederland eigenlijk alleen op Le Guess Who? horen kunt.
16. The Ex
Dat een veertigjarig jubileum als punkband niet zomaar een gegeven is, zagen we vrijdag bij The Raincoats. Zij zagen eruit als omaatjes in een schoolband. Nee, dan The Ex, ouwe rotten waar Le Guess Who altijd van op aan kan, juist omdat ze niet teren op een legacy van vier decennia geleden. Het is ook vanavond weer een genot om te kijken naar het spelplezier van de techniek van bandleider/gitarist Terrie Hessels, die wijdbeens heen en weer staat te huppelen zoals niemand anders dat doet. Zijn armen zwaaien linksom en rechtsom langs zijn gitaarhals, al dan niet met een drumstokje als hulpmiddel. Zanger Arnold de Boer spuugt zijn praatzang alsof The Ex nooit een andere zanger heeft gehad. De ritmesectie is weerbarstig maar solide, ruw en gedisciplineerd. The Ex is buitencategorie en nog lang niet uitgespeeld.
15. Fatoumata Diawara
Wat een boomlange verschijning lijkt Fatoumata Diawara. Minstens anderhalf keer zo lang als de rest van haar band, al is het maar omdat ze zo’n stage presence heeft dat ze er een kop van lijkt te groeien. De Wassoulou-zangeres zingt haar Malinese pop, met likken van folk tot funk, met een prima band, maar de show draagt ze zelf volledig met haar zachte en tegelijkertijd krachtige stemgeluid. Als ze middenin het concert haar hoofddoek aftrekt om met een stuk van haar extensions wild in het rond te vliegen als een carrousel vliegt het dak van de Grote Zaal, dat zich even later laat verleiden tot grootse meezing momenten en zelfs een duizendkoppige sit-down. Zo lit kan Le Guess Who? dus zijn.
14. ZONAL
Curator The Bug is op Le Guess Who? overal en nergens te vinden. Zijn eerste show van het weekend speelt Kevin Martin met ZONAL, een tandem met Justin Broadrick van Goldflesh die voortvloeide uit noiseproject Techno Animal. In de Ronda verwijzen Martin en Broadrick regelmatig terug naar de bijtende, industriële muziek uit de eerdere incarnatie van hun partnerschap, maar ze laten vooral veel dub horen, die even dromerig als doordringend is. Het sluit naadloos aan op de twee dichters die ZONAL op Le Guess Who? bijstaan. Eerst is er de Zuid-Afrikaan Nazamba, die al snel helemaal op de rand van het podium staat te preken met een vuist of aansteker in de lucht. De tweede helft van het optreden is weggelegd voor Moor Mother, de voormalig curator die tijdens Le Guess Who? haar nieuwe album uitbrengt. Haar bondige spoken word is nog donkerder, maar eigenlijk is alleen haar innemende aanwezigheid al genoeg om ZONAL tot een vroeg hoogtepunt te bombarderen.
13. Deerhunter
Deerhunter is zo'n band geen middelmatige shows speelt. Nee, de art-punkers uit Atlanta zijn óf fantastisch óf ondraaglijk. De show op Le Guess Who? valt gelukkig in de eerste categorie. Vanaf de eerste seconde vallen de gitaarpartijen van het vijftal als puzzelstukjes in elkaar. En dan zijn er nog die subtiele toetspartijen van Javier Morales, die de liedjes van het Amerikaanse collectief doordrenkt met de nodige melancholie. En dan is het geluid ook nog zo kraakhelder dat alle onderdelen van de rijk gearrangeerde composities moeiteloos van elkaar te onderscheiden zijn. Blikvanger is natuurlijk de excentrieke frontman Bradford Cox, die over het podium zwalkt en zijn uit duizenden herkenbare stem zonder al te veel effectbejag de volle Ronda in laat galmen. Maar het leukste moment van de set, dat vindt eigenlijk plaats als Cox zijn publiek aanraadt de show te verlaten: 'The Raincoats spelen zo boven, dus ik zou vast een goed plekje gaan zoeken. Ik wil ze zelf ook graag zien: ik heb zelfs gedreigd dat we maar twintig minuten zouden spelen en we hebben alleen nog maar slechte nummers op de setlist.' Tuurlijk maakt hij de show vervolgens af, maar daarna trekt hij toch een sprintje naar de Pandora, om daar verzoeknummers te roepen.
12. Acid Mothers Temple
Het is verleidelijk om de hele avond in TivoliVredenburg te blijven hangen, maar soms moet je jezelf een schop uit het roltrappenparadijs geven en een rauwe locatie als De Nijverheid opzoeken. De overweldigende uitsmijter daar is Acid Mothers Temple, een Japanse psychedelische rockband die al meer dan 25 jaar meegaat. Gitarist Kawabata Makoto is het enige oerlid en de onbetwiste leider, al vormt hij een mooi contrast met dat andere onverwoestbare lid, synthesizer wizard Higashi Hiroshi, die tot vlak voor het optreden nog achter een tafel met cassettes zat. Terwijl die met zijn lange grijze baard stoïcijns spacende bleeps loslaat, zwaait Makoto zijn gitaar recht omhoog tijdens weer een verzengende solo. Psychedelische stripfiguren zouden er niet beter uitzien dan deze Japanners.
11. Tengger
De naam van Aziatische duo TENGGER betekent twee dingen. In het Mongools staat het woord voor een ongelimiteerde uitgestrektheid aan lucht, in het Hongaars voor een grote zee. In de Helling laat het tweetal zijn publiek al snel dobberen in het niemandsland tussen die twee. De psychedelische new age van koppel Itta en Marqido meandert vaak met repetitieve harmoniumpartijen richting de ambienthoek, maar bij vlagen gaat het tempo omhoog en dringen de drumcomputers zich naar de voorgrond. De show wordt gestolen door Raai, de 7-jarige zoon van het stel, die met zijn waterfluit een rondje door het publiek loopt en daarna op het podium – zij het wat beduusd – rondhupt op de hypnotische muziek van zijn ouders. De leden van Moon Duo, die TENGGER cureerden, kijken vanaf de zijkant van de bomvolle zaal goedkeurend toe.
10. Björk
Je zal maar weg gelopen zijn uit Cloud 9 na het optreden van ex-Battles voorman Tyondai Braxton, niet wetende dat nog geen tien minuten daarna een van de meest bijzondere momenten uit de geschiedenis van Le Guess Who? zou plaatsvinden. Er werd een dj-tafel opgetuigd, die vervolgens volledig aan het zicht onttrokken werd door torenhoge kamerplanten. En achter die planten verscheen vervolgens Björk, haar knotjes net zichtbaar vanaf het balkon. Is Björk een goede dj? Technisch gezien misschien niet, maar we krijgen in dat uurtje een fantastisch palet aan muziek langs, veelal spiksplinternieuw. Experimentele elektronica, een IJslands koor en een art gabber track, maar ook ondubbelzinnige pop en r&b. Nou, je bent geslaagd voor je sollicitatie hoor Björk, je mag volgend jaar curator zijn.
9. Ayalew Mesfin & Debo Band
In de jaren zeventig groeide Ayalew Mesfin uit tot de geestelijk vader van de Ethiopische funk, maar zijn show op Le Guess Who? is pas zijn eerste op Europese bodem. Het inmiddels bijna 80-jarige icoon treedt aan met het Amerikaanse ensemble Debo Band en laat er bepaald geen gras over groeien. Tijdens de eerste paar nummers schudt Mesfin nog voorzichtig met zijn heupen, maar dan spot hij de trappen aan de zijkant van de Ronda. Daarmee kun je dus zowel de vloer op als het balkon op! Mesfin moet natuurlijk beide proberen. Terwijl Debo Band onverstoord vertolkingen van Mesfins muziek - een soort Afrikaanse soul die sterk beïnvloed is door James Brown en Jimi Hendrix - maakt de onvermoeibare zeventiger een ellenlange ereronde door de zaal. Hij krijgt er het heldenonthaal dat hem toekomt. Eenmaal terug op het podium gaat het feest gewoon verder. Kijk eens hoe vreugdevol de interactie tussen Mesfin en zijn veel jongere bandleden is. En wacht eens, heeft hij nou gewoon een stukje Nederlands ingestudeerd?!
8. Holly Herndon
Het contrast had nauwelijks groter kunnen zijn tussen Holly Herndon’s bionische koormuziek en de pagaanse outfits waar zij en haar driekoppige koor in gestoken zijn. Sowieso is het bijzonder hoe Herndon’s voorstelling met zulke contrasten speelt: de producties die uit de computer worden getrekt zijn een futuristische en avantgardistische benadering van pop, maar de polyfone koormuziek die er doorheen wordt verweven blikt terug op de religieuze tradities uit Herndon’s vroege jeugd. Nog zoiets: met Herndon’s academische achtergrond viel het te verwachten dat deze show nogal serieus en gedistantieerd zijn, maar zij en haar koor dartelen en dansen juist over het podium alsof ze met een haarborstel in de hand losgaan in eigen slaapkamer. Het stokpaardje van dit album is natuurlijk dat het met een AI is geproduceerd, maar tijdens deze show wordt het vooral duidelijk dat het gaat om puur plezier en een haast religieus verlangen naar naastenliefde.
7. Aldous Harding
De Nieuw-Zeelandse indiefolkie Aldous Harding doet een staring contest met haar publiek. Als ze haar microfoon verstelt doet ze dat in slow motion. Ze kijkt niet naar de standaard, maar recht haar publiek in met een bezwerende, tikkeltje angstaanjagende blik. Haar ogen speuren naar de kleine geluidjes in een zaal die zijn adem inhoudt, een vallend glas, een kuch. En dat is nota bene tussen de liedjes door. Als ze zingt durf je al helemaal niet te praten. De zangeres sluit haar ogen en legt haar kin op een merkwaardige, verwrongen manier op de rand van haar akoestische gitaar. Het geeft haar muziek een mysterieuze sfeer mee, die mooi werkt als contrast met haar sobere, gedisciplineerd spelende band. Bijzonder om te zien hoe zij uitgroeide tot een van de belangrijkste indiedoorbraken van het jaar, die zelfs bij de grootste zaal van het festival een rij veroorzaakt.
6. Girl Band
Wie ziet hoe Girl Band huishoudt op Le Guess Who?, begrijpt ineens waarom opkomende post-punkbands als Fontaines D.C. en The Murder Capital juist deze landgenoten geregeld noemen als hun grote voorbeeld. De formatie rondom Dara Kiely heeft de nervositeit en de naargeestigheid waaraan ook de nieuwkomers appelleren al jaren volledig in de vingers. Kiely & co. spelen een volstrekt minimalistische set, waarin hun hyperintense tracks met dank aan drummer/menselijke metronoom Adam Faulkner haast meer lijken op techno dan op post-punk. Natuurlijk blijft de getroebleerde Kiely verder de voornaamste blikvanger van de band. Verbazingwekkend hoor, hoe hij in nieuwe singles 'Shoulderblades' en 'Going Norway' zonder al te veel moeite boven het geweld van zijn bandgenoten uitkomt. Of hoe hij de zaal compleet laat kolken in hoogtepunt 'Why They Hide Their Bodies Under My Garage', een knettergekke Blawan-cover van ruim zeven minuten.
De vier van Tropical Fuck Storm zien eruit als de cast van een low budget science fiction horror uit 1983. Vier ongepolijste anti-helden moeten midden in de woestijn de poort naar de hel sluiten voor een tropische storm een levensgevaarlijke geilheid over de wereld verspreid, die zal resulteren in gemuteerde baby’s, dat werk. Na alle serieuze muziek die we dit weekend zagen zijn deze Aussies een verademing. De frontman met het matje, de twee stoere chicks wie synchroon schreeuwen, de haren voor het gezicht, en de ook al vrouwelijke drummer die zo ongecontroleerd speelt dat ze steeds van haar krukje af stuitert. Ze komen ons even lekker plat spelen met hun gemuteerde punk, waarin psychrock, Talking Heads achtige wavepop en rap vervlochten zijn, en dat wonder boven wonder zonder dat het bij het chemisch afval thuishoort. Tot verbazing van de band resulteert het niet in een manische moshpit, maar het is nu eenmaal meer onze stijl om met onze armen over elkaar te kijken, alsof het een schilderij is. Tropical Fuck Storm is evengoed het hoogtepunt van de slotdag.
Wie op het podium in Pandora zoekt naar Mark Ernestus, dubtechno pionier als lid van Basic Channel en Rhythm & Sound, komt bedrogen uit. De Duitse producer stelde de Senegalese band wel samen bij een zoektocht naar begaafde Mbalax percussionisten. Dat is een unieke blend van westerse jazz en funk met de eeuwenoude percussie waarmee inheemse dorpen met elkaar communiceerden. Muziek die in min of meer deze vorm al bestaat sinds de jaren zeventig, maar bij Ndagga Rhythm Force nog altijd futuristisch voelt. Je kunt er onmogelijk bij stil staan, en de rol van de dans op het podium is minstens zo belangrijk als de charismatische vocaliste en de strakke muzikanten. Een dans die je ook niet zomaar na kunt doen, zo blijkt als iemand uit het publiek het mag proberen. Meest opvallend: de vrouwen hebben op het podium de broek aan, bij een van de mannen gaat ie letterlijk uit.
Efterklang, dat is op het eerste gezicht nou niet per se een band waarvoor je naar Le Guess Who? komt. Is dit niet zo'n indiedarling waar we inmiddels een klein beetje op uitgekeken zijn? Niet dus. Na een tijdelijke pauze keerde de band dit jaar namelijk terug met Altid Sammen, dat in zijn minimalisme meer dan genoeg ruimte biedt voor de betoverende megelmoes van indie, folk en klassiek die de Denen nog altijd blijken te beheersen. In de Grote Zaal van TivoliVredenburg stijgt de band bovendien boven zichzelf uit. Ieder liedje is een sprookje dat klinkt als een klok en vanaf de eerste seconde ontroert Efterklang zonder met gestrekt been op emoties in te gaan. Wat een begaafde muzikanten zitten er in die liveband hè? Ze doen werkelijk geen moment te veel, maar ook nooit te weinig. En dan hebben we het nog niet eens gehad over zanger Casper Clausen, die een begenadigd gastheer blijkt, een natuurlijke charmeur zonder sterallures. Een geboren verteller bovendien, die de zaal haast makkelijker meekrijgt in het Deens dan in het Engels. Wat heet: als hij halverwege de show even op de rand van het podium gaat zingen, gaat hij voor in een Deense singalong die behoort tot de meest magische momenten van deze festivaleditie.
Curator Moon Duo heeft een lange historie met Le Guess Who?, mag zelfs wel een van de huisbands van het festival heten. Zeker als je de oerband waar Moon Duo uit voortkomt ook meerekent: Wooden Shjips, een psychedelische grooveband uit San Francisco. Die band bestaat nog steeds, maar blikvanger Ripley Johnson begon daarnaast een duo met zijn geliefde Sanae Yamada. Inmiddels zijn ze allang Moon Trio, maar de naam blijft staan. Moon Duo pakt uit vanavond: de band speelt in een enorme kubus waarop van alle kanten psychedelische visuals geprojecteerd worden. Op het voorste scherm zien we de silhouetten van de muzikanten. Het is een waanzinnige toevoeging aan de trippy muziek, die opvallend geconcentreerd is. Drums en synthesizers staan op repeat, waardoor Johnson alle vrijheid heeft om zijn spacegitaar talent te etaleren. Headlinerwaardig vanavond.
Le Guess Who? voelt nog wel eens als een potje Russisch Roulette. Per slot van rekening zit vrijwel iedere band in de categorie ‘misschien te gek, maar dit kan nog best wel eens heel erg kut zijn’. Dat zulk risico ook de grootste beloning kan zijn, blijkt vandaag maar weer. In een klein zaaltje zo’n twintig minuten fietsen vanaf TivoliVredenburg speelt shortparis, een Russische band die zichzelf vandaag overstijgt. Met vijf man sterk raast er snoeiharde elektronische en industriële punk met een vleugje EBM door het zaaltje. Ondertussen klimt en daalt de vocalist met een wonderlijke falsetzang in het Russisch en Frans tot in z’n laagste register door Russische folk melodieën, en danst hij alsof de wereld in brand staat en hij besloten heeft om z’n laatste nacht bij Spielraum door te brengen. De tweede drummer voorop, die bedrijft zo ongeveer de liefde met z’n drumbekkens. Binnen tien minuten hebben ze het aan, een energie die niet afhoudt tot ze met stuurse blikken weer van het podium afmarcheren en het publiek nog zo’n tien minuten lang laten staan smeken om een toegift dat niet mag komen. Sensationeel.