Orbital begint aan zijn grootse finale Orbital begint aan zijn grootse finale

Londen, 2012, een groots hoogtepunt in de carrière van Orbital. Het Engelse duo opent de Paralympische Spelen in hun hoofdstad. Duizenden mensen zien de twee broers met de befaamde lampjes op hun voorhoofd. Ze hebben ook een special guest die avond. Geen rapper, geen zangtalent, zelfs geen topatleet, maar de legendarische wetenschapper Stephen Hawking. ‘Een prachtig moment’, zegt Paul Hartnoll, de oudste van de twee broers die samen Orbital vormen. Hij heeft zojuist zijn liefde verklaart aan wetenschappers als muzikale partners, maar daarover later meer. ‘Het toont ook de kwetsbaarheid van alles. Een paar maanden later gingen we uit elkaar. Ik had er genoeg van.’

Alweer, zou je haast zeggen. In het nieuwe millennium heeft Orbital een gewoonte gemaakt van lange stiltes tussen albums of zelfs officiële beëindigingen van hun gezamenlijke loopbaan. Reden: Paul en Phil hebben een nogal explosieve band. Dat komt volgens Paul - uiteraard - door het onuitstaanbare gedrag van zijn broer. Zo laat–ie hem nogal eens voor het werk opdraaien en is–ie grillig in zijn gedrag. Voor Paul werkt dat dan weer als een rode lap op een stier, vertelt hij, en dat resulteerde de afgelopen jaren nogal eens in geschreeuw en slaande deuren. Letterlijk. ‘Het was echt niet meer te doen. Ik accepteerde het niet als Phil weer eens schreeuwde: "Als we het niet op mijn manier doen, dan stop ik met de band!" Hoe kun je dat nou zeggen, dat is toch geen onderhandelen? En bovendien: gisteren vond je nog iets heel anders!’

Zonde, zonde, vindt Paul zelf. Hij hield zich de afgelopen jaren bezig met solowerk en tv-opdrachten. Ook interessant, maar hij miste de groep waarmee hij bijna dertig jaar actief was. Orbital behoorde net als Underworld en Chemical Brothers tot de acts die elektronische muziek in de jaren negentig naar het alternatieve publiek bracht. Tracks als ‘Chime’ en ‘The Box’ deden het goed op de Britse radio. Ze hebben misschien niet de classic songs van The Prodigy of The Chemical Brothers, maar wel de dance-rock crossover appeal. ‘Dat is het enige voordeel van steeds uit elkaar gaan’, zegt Paul Hartnoll. ‘Na dertig jaar kun je zelfingenomen en routineus worden, terwijl ik elke keer dat we uit elkaar gaan weer verlang naar wat ik achter me gelaten heb.’

En dus zijn ze hier weer, met een nieuw album Monsters Exist en een nieuwe verstandhouding. ‘Ik heb de schuld maar eens bij mezelf gezocht. Ik kan wel afgeven op het gedrag van mijn broer, maar ik kan ook zeggen: waarom kan ik daar niet mee omgaan? Wat moet ik doen om me niet uit het veld te laten slaan?’ En bovendien: Orbital had nog van alles te vertellen. Zeker nu Engeland op het punt staat af te drijven van Europa en de wereld in de ban is van Trump en Poetin’s schimmige spelletjes. Monsters bestaan, aldus de broers. En in plaats van bang voor ze te zijn, moeten we ze maar eens te lijf.

Hoe precies, daar is het duo zelf eigenlijk niet zo goed uit. ‘Moest het een boos album worden? Of vluchten we juist in de muziek? Het is uiteindelijk allebei geworden.’ Daar heeft–ie gelijk in. Monsters Exist is een redelijk schizofreen gebeuren. Het is boos en reflectief, euforisch en dreigend. Dat begint al bij het titelnummer waarmee de plaat opent, een ware moodswingachtbaan. Direct daarna komt een nummer dat ‘Hoo Hoo Ha Ha’ heet, een hysterisch vrolijke track. Zo hysterisch dat het verdacht is. ‘Het is de lach van een clown’, zegt Hartnoll. ‘Het is The Joker in Batman, valse vrolijkheid. Wees gewaarschuwd!’

‘’Monsters Exist’ is gebaseerd op een natuurserie waaraan ik werkte’, vertelt Hartnoll. ‘Animal Weapons’ heette die. Tv-werk is nogal een gedoe, kan ik je vertellen. De hoeveelheid belangrijke types die in- en uitloopt en overal wat van vindt, ongelofelijk dat het werk überhaupt voor elkaar komt. Maar dit was echt een leuk en interessant project. Het ging over de wapens die dieren tot hun beschikking hebben om vijanden of rivalen te imponeren, van gif tot indrukwekkende geweien. Vaak worden ze helemaal niet gebruikt om daadwerkelijk aan te vallen, maar is het tonen al genoeg. Het beste voorbeeld daarvan is ons eigen wapen: de nucleaire bom. Juist, dacht ik, de atoombom. En daar startte het nieuwe album.’