Orbital: "Wij claimen het woord wonky terug"

Brits elektronica-duo komt met eerste album in acht jaar

Atze de Vrieze ,

Heeft Orbital nog steeds lampjes op hun hoofd? Jazeker. Net als in de jaren negentig. Net als acht jaar geleden, toen hun laatste album uit kwam. Vrijdagavond stonden de Britse broers in een uitverkochte Melkweg. Het was een verrassend sterk optreden, ondanks dat het aanvoelde als een retro aangelegenheid. En dat was best gek, want de set werd grotendeels gekleurd door het net uitgekomen nieuwe album Wonky. Na een reünie-optreden op festival The Big Chill in 2009 begonnen de broers weer samen nummers te maken. Paul Hartnoll: "Op een gegeven moment hadden er al heel wat. We kunnen kiezen: stoppen of doorgaan."

Het werd doorgaan, dat spreekt voor zich. Daar zitten ze, de twee broers, Phil en Paul Hartnoll. Phil met een leren jasje, een baardje, licht-geverfd haar en een vroeg-oude rock 'n roll kop. Zijn broer Paul is meer het type hippe geschiedenisleraar. Hij is de prater van het stel. Vrijwel elke anekdote die Phil begint, wordt binnen een zin door Paul overgenomen. "Ik ben de nerd", zegt Paul. "Ik denk voor ik handel, Phil handelt voordat hij nadenkt." "Ying en yang", lacht Phil. Samen vormden ze gedurende de jaren negentig het succesvolle duo Orbital, een van de eerste grote live dance acts. Ze braken door in 1990, met single Chimes en hun titelloze groene debuutalbum. In 2004 hield Orbital op te bestaan. Niet omdat de broers ruzie hadden, maar omdat ze het niet meer zo goed wisten. "De laatste twee albums waren voor de helft goed, ze hadden samen één goede plaat kunnen vormen", zegt Paul.

Synthesizer-porno
Phil stortte zich op het dj-bestaan. Paul voegde aan zijn twee jaar oude kind nog een tweeling toe, en nam muziekles. "Ik heb vijf jaar pianoles gehad. Ik was het zat dat ik het keyboard niet eens fatsoenlijk kon bespelen. Dat was ook niet belangrijk. Het componeren, het samenvoegen van verschillende elementen, is in de elektronische muziek veel belangrijker dan virtuoos kunnen spelen." Orbital begon wat dat betreft zonder planning en zonder theoretische basis. "We hadden ook geen visie op welke instrumenten we wilden gebruiken. We gebruikten wat voor handen was. Iedereen in Londen gebruikte EMS synthesizers, dat was het lokale merk, gewoon geografisch gezien. Aan de Amerikaanse oostkust gebruikte iedereen Moogs." "Wij kochten al onze spullen in tweedehandswinkels. Een Roland 303 was een goede optie omdat die het goedkoopst was", vult Phil aan. "Honderd pond, veel geld in die tijd. Nu kosten die dingen zeker duizend pond." De broers Hartnoll zijn grote liefhebbers van 'synthesizer-porno' in de betere technologiebladen. Toch gebruiken ze in hun live show anno 2012 ook gewoon een iPad. Meerdere zelfs. Paul: "Ik ben absoluut niet tegen het gebruik van computers, maar wel als ze pretenderen analoge synthesizers na te kunnen doen. Dan gebruiken we toch een echte analoge synthesizer."

Met analoge synthesizers, drumcomputers en samplers als basis maakte Orbital een heel eigen sound. Melodieuze techno, doorspekt met allerlei invloeden. "In het begin vooral acid house, Chicago house, Detroit techno, later raakte ik geïnspireerd door de progressive house. Op Snivilisation hoor je drum 'n bass invloeden." Het is dan ook alles behalve vreemd dat op het nieuwe album Wonky ineens dubstep binnensijpelt in het geluid van de groep. Meest nadrukkelijk in Beelzedub, een knipoog naar een oude bekende, de duivel. Paul: "Beelzedub is een bewerking van onze klassieker Satan. Een echte favoriet van de fans. Ik kan me niet herinneren dat we ooit een gig gedaan hebben zonder Satan te spelen. Maar het moet wel fris blijven, er moet nieuwe input komen."

De verschillende levens van Satan
Satan heeft dan ook al verschillende levens achter de rug. Paul: "De track verscheen voor het eerst op een EP, nog voor het debuutalbum. Het begon als grap, als een knipoog naar oude rock 'n roll platen waar de duivel tot koning uitgeroepen werd als je de plaat achteruit spoelde. Wij deden het gewoon vooruit. Zo van: wat geeft jou het recht om ons te verbieden over een fictief karakter te schrijven? We hebben er overigens nooit problemen mee gehad. Later dook die track op een live EP op, en op de Spawn soundtrack, met Kirk Hammett van Metallica op gitaar. Een sample van die gitaar zit nu ook weer in Beelzedub. Deze versie is ontstaan tijdens dj-gigs. We hadden al een drum 'n bass einde, waarom dan geen dubstep begin? Het werd meteen weer een publieksfavoriet."

Een oude favoriet is ook Stringy Acid; tot nu toe voor intern gebruik. Het is een klassieke acid track, met synthesizer strijkers en ratelende snares. Zo'n track waarmee het duo het risico neemt afgeserveerd worden als rave nostalgici. "Nostalgie? Absoluut. Die track is 22 jaar oud. We hebben een paar van die tracks die we nooit afmaken, maar die ons wel dierbaar zijn, Acid Horse, Death Row USA, en dit Stringy Acid. Ze hadden op het eerste album moeten staan, maar vielen af. Wij zijn niet bang om retro te zijn. Als het nog steeds werkt, werkt het nog steeds, dat is het enige wat telt." Phil: "Wacht maar tot we Wailing Diva een keer afmaken."

Wonky
En dan is er nog Wonky, de titeltrack van het album. Tijdens de show 's avonds blijkt het de grote hit van de plaat. Nog voor de broers het slotoffensief inzetten met een paar ronkende klassiekers, valt Wonky als een guillotine op de dansende menigte. Wonky, het woord wordt de laatste jaren vooral gebruikt om een speciaal subgenre van dubstep te omschrijven, waarin veel onstabiele synth-melodieen voorkomen. "Ik wist dat het daarvoor gebruikt werd, maar het woord bestond natuurlijk al eerder dan die muziek. Wij claimen het woord wonky terug. Dit is simpelweg een wonky track. Dubstep vind ik inspirerend, maar dan niet zozeer een specifieke artiest, ik wacht nog op het ultieme album. Interessanter vind ik een artiest als L-Vis 1990, een jonge producer die zich laat inspireren door Chicago house. Hij heeft een remix voor ons gemaakt."

Het is een goed doordachte track, met een zwabberende baslijn. Paul: "De melodie lijkt uit random noten te bestaan, maar ze worden wel steeds herhaald, en daardoor herken je ze als luisteraar. En er zit die stijgende baslijn in, die het heel opwindend maakt. Daar moest een rapper bij. Dat doen we eigenlijk nooit, al was onze eerste remix ooit er een voor Queen Latifah. We vonden voor deze track een rapper genaamd Lady Leshurr, zij was perfect voor de job. We vroegen haar de baslijn te volgen. Ze werkte er uiteindelijk omheen, maar dat ging perfect. Ze is als een machinegeweer met haar timing. In de track zit ook een weirde sound die we 'funny cat' noemen, een preset op veel oude analoge synthesizers. Ik heb haar gevraagd die sound na te zingen. Je hoort dus een synthesizer die klinkt als een rare kat en een vrouw die een synthesizer nadoet die klinkt als een rare kat."