“Ik ben gigantisch fan van trap hiphop. Muzikaal word ik zo blij van die muziek. Maar spiritueel vreet het mij op. Het is vrijwel altijd pure mannelijkheid ten koste van de vrouw. Hoe kan ik als vrouw meezingen met teksten waar bitch en ho zo vaak in voorkomt zonder mijn zelfrespect te verliezen?” Madame Gandhi, vroeger drummer bij M.I.A. en nu als soloartiest op SXSW, stelt voor het spelen van haar hit The Future Is Female deze vraag waar veel vrouwelijke hiphopliefhebbers mee worstelen. Het moet haast wel deel van de reden zijn dat er zo weinig vrouwelijke hiphopartiesten doorbreken.
Het is een probleem dat niet alleen in de Verenigde Staten speelt, maar net zo goed in Nederland. Onlangs speelde op het feest rondom het tienjarig bestaan van hiphop blog Puna een dwarsdoorsnede van maar liefst 31 Nederlandse populaire hiphop artiesten in de Melkweg, waaronder ook veel groepen met meerdere leden. Rond de honderd rappers betraden die dag het podium, maar een vrouw was daar niet tussen te vinden. En dat is niet omdat de organisatie seksistisch is. Zij vierden het feest met de populairste hiphopartiesten van het moment en het gebrek aan vrouwelijke artiesten daartussen is dus een direct gevolg van de lage populariteit.
Daar lijkt nu dus eindelijk een einde aan te komen, in elk geval hier in Amerika. Bij het bekijken van het programma van SXSW was het opmerkelijk dat dit jaar vrijwel ieder hiphopfeest een vrouwelijke rapper op een goede spot in het programma heeft staan. Een flink aantal daarvan wist zelfs een plek te vinden op genre-overstijgende evenementen van de grote sponsors en media.
By far de meest populaire vrouwelijke rapper op SXSW is Young M.A. uit New York. Haar hit 'OOOUUU' werd al meer dan 300 miljoen keer gestreamd en zij is dan ook headliner op meerdere feesten. Als lesbienne hoeft ze in haar teksten niet veel anders voor te doen dan haar mannelijke collega’s en dat gebruikt ze door vaak met een knipoog nog een stapje disrespectvoller te werk te gaan in haar teksten en daarmee volledig one of the guys te worden. “I ride for my guys, that's the bro code / Baby gave me head; that's a low blow / Damn, she make me weak when she deep throat / I need a rich bitch, not a cheap ho”, rapt ze in een van de meest memorabele stukken van haar grote hit. Daaruit zou je niet direct verwachten dat het gerapt zou worden door een vrouw. Maar ze brengt het met volle overtuiging en komt er opvallend genoeg nog sympathiek uit ook, zowel voor mannelijke als vrouwelijke fans.
De tijd van “Bitches ain’t shit” ligt definitief achter ons. Vorig jaar stonden er al opvallend veel vrouwen op het podium tijdens SXSW en Michelle Obama gaf een inspirerende en empowering keynote. Alleen in de hiphop waren er nog weinig voorbeelden te vinden. Daar komt dit jaar verandering in.
SXSW
3voor12 is deze week aanwezig in Austin voor SXSW [zeg: South by South West], het allergrootste showcasefestival ter wereld. Hier in Austin, Texaxs worden nieuwe sterren geboren en maakt de muziekindustrie plannen voor het komende jaar. Dit is de plek waar boekers besluiten of een act een plek verdient op hun festival, en welke plek dan. Er zijn talloze shows, en er is een gigantische conferentie waar trends worden besproken en nieuwe films in première gaan. Wij pikken de relevantste verhalen er voor je uit en eindigen volgende week met een lijst met dé acts die je het komende jaar in de gaten moet gaan houden.
Een van de andere vrouwelijke doorbraakartiesten hier pakt het volledig anders aan. Lizzo noemt zichzelf in haar twitterbio een ‘fat feminist’ en de kracht in haar teksten ligt juist bij het feit dat ze nooit door een man gezongen zouden worden. “I do my hair toss / Check my nails / Baby how you feelin'? / Feeling good as hell” zingt ze in het refrein van haar hit 'Good As Hell'. Zingen doet ze wel beter dan rappen, met een gigantische gospel strot, maar dit liedje kan zo in de slipstream van Chance The Rapper de Nederlandse radio op. En dan is Lizzo ook nog eens een aanstekelijke podiumdiva, die haar grote omvang als kracht gebruikt. Ze laat zich flankeren door danseressen met een maatje extra, en is zelf ook soepel in de heupen. Haar songs zijn empowering voor mensen die net als zij buiten de boot vallen, haar crew is volledig vrouwelijk en de cover van Anohni's 'Drone Bomb Me' is veelzeggend. Maar de grootste winst van dit alles is dat ze dat dus doet met laagdrempelige, uitnodigende tunes.
Ook duidelijk vrouw, maar ook duidelijk uit een echt hiphop milieu is de door Noisey tot kroonprinces van de Chicago rapscene benoemde Dreezy. Vrijwel al haar nummers gaan over seks, of het nou positief is (“Ain't going home baby we could go all night / Drop all yo hoes, let me show you I'mma rider / Make the neighbors call the cops / Still ain't finna stop” in Baby) of negatief (“You fuck me drunk, the next day ask for feedback / You say you love me, boy I don't believe that” in Wasted). Die sex appeal gebruikt ze ook op het podium door op te komen in doorschijnend shirt met daaronder met tape afgeplakte tepels.
We zijn nog enorm ver weg van een gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen in de hiphop scene, maar de artiesten die we deze week hebben gezien kunnen als goede voorbeelden gelden voor alle talentvolle vrouwelijke rappers ter wereld. Tasha The Amazon bouwde met een fles wodka op zak een van de beste feestjes van de week, Sammus ging diep en maatschappijkritisch te werk zoals we ook zouden hopen van een PhD student die rapt, Rapsody houdt het klassieker en gaat voor de vernuftige rijmschema’s die we kennen van rappers als Mos Def of MF Doom en Noname mixt hiphop met r&b zoals we dat sinds Lauryn Hill niet meer zo sterk zagen. En dan draaide op SXSW ook nog eens de fantastische en inspirerende speelfilm Patti Cake$, over een jonge vrouwelijke rapper uit New Jersey op zoek naar succes. Vrouwelijke hiphop is er in alle soorten en maten en krijgt langzaamaan het publiek dat het verdient.