Na Amsterdam is Utrecht de tweede stad in Nederland die met een nachtvisie komt. Er was dan ook behoefte aan: in een enquête waar vorig jaar bijna 7000 mensen op reageerden, werd de nacht door veel mensen ‘gezellig’ en ‘gemoedelijk’ genoemd, maar ook ‘eenzijdig’ en ‘braaf’. Respondenten waren vooral ontevreden over de hoeveelheid aanbod en de variatie in het Utrechtse nachtleven. “Ik mis een randje, net even iets anders”, is één van de reacties. Ook aan deze ‘rafelranden’ wil de gemeente nu meer ruimte bieden. De plannen hiervoor werden vrijdagavond in BASIS uiteengezet en van uitleg voorzien door een panel van drie experts: Lisa van Woersem, senior beleidsadviseur Culturele Zaken bij de gemeente, Jort Vrijsen, eigenaar van BASIS, en Vera Vaessen, initiatiefneemster van het Nachtoverleg. Wethouder Cultuur Eva Oosters trapte de avond af: “Ik weet wel zeker dat dit het eerste gemeentelijke stuk is dat in de BASIS gepresenteerd is.”
Ruimte
Om meer ruimte te geven voor experiment en ontwikkeling gaat de gemeente voor 2026 op zoek naar drie nieuwe locaties voor nachtcultuur. Van Woersem: “Hierbij kijken we naar nachtcultuur in brede zin, dus ook in combinatie met broedplaatsen en de verschillende disciplines die bij nachtcultuur komen kijken, zoals bijvoorbeeld fotografie, lichtkunst, livemuziek.” Naast het creëren van meer ruimte voor nachtcultuur wil de gemeente ervoor gaan zorgen dat regelingen en subsidies rondom de nacht toegankelijker worden. Hiervoor wordt er volgens Van Woersem dit jaar nog een Nachtspreekuur opgezet, waar ondernemers terecht kunnen met vragen over bijvoorbeeld vergunningen en subsidies. Het Nachtspreekuur kan hen dan helpen om de juiste personen of instanties te vinden.
De gemeente constateert in de visie ook dat er momenteel locaties zijn met een nachtvergunning waarvan geen gebruik wordt gemaakt, ofwel ‘slapende nachtvergunningen’. Deze plekken worden volgens Van Woersem door de gemeente meegenomen in de zoektocht naar de drie nieuwe locaties voor nachtcultuur.
Sociale veiligheid
Een ander punt dat in de visie aangestipt wordt is sociale veiligheid. Het onderwerp maakt wat los onder de aanwezigen in BASIS, zo blijkt uit de vele reacties en vragen uit het publiek. Zo zijn er bijvoorbeeld vragen over de positie en acceptatie van queer mensen in het nachtleven. In de visie staat dat dat iedereen zichzelf ongehinderd moet kunnen uiten in het nachtleven en dat de gemeente samen met de nachtsector gaat kijken hoe sociale onveiligheid gesignaleerd en voorkomen kan worden. Ook wordt er gekeken of de organisaties die zich bezighouden met sociale veiligheid in de binnenstad, zoals het portiersoverleg en het Panel Deurbeleid, ook buiten de binnenstad ingezet zouden kunnen worden.
Van Woersem geeft aan van een ‘schokkend’ aantal mensen gehoord te hebben dat zij zich niet veilig voelen of prettig zichzelf kunnen zijn op plekken waar ze uitgaan. “De gemeente ziet dit als een probleem dat opgelost moet worden.” Vrijsen voegt toe dat er, voornamelijk door BASIS, WAS., EKKO, De Helling en TivoliVredenburg al gewerkt wordt met trainingen op het gebied van sociale veiligheid.
Basis
Iemand uit het publiek stelt de terechte vraag hoe de inzet van de gemeente voor het nachtleven ook in de toekomst gegarandeerd zal blijven. Van Woersem legt uit dat de gemeente in ieder geval tot 2030 aan de nachtvisie gehouden wordt. “We zeggen hiermee dat we nachtcultuur als gemeente belangrijk vinden en ermee aan de slag gaan. Het beleid is daardoor niet meer afhankelijk van iemand in de gemeente die een hart heeft voor de zaak.” Hierin is een controlerende rol weggelegd voor het nachtoverleg, waarin ondernemers uit het nachtleven zich verenigd hebben. Van Woersem: “Het nachtoverleg is onze ‘critical friend’ en geeft ons gevraagd en ongevraagd advies, en houdt ons aan wat we beloofd hebben.”
Met deze nachtvisie is er door de gemeente dus een basis gelegd voor toekomstig beleid met betrekking tot nachtcultuur. De toekomst zal uitwijzen wat voor mooie dingen de visie de Utrechtse nacht gaat opleveren.