De snelle opkomst en stille neergang van Destructive Cult De snelle opkomst en stille neergang van Destructive Cult

Destructive Cult is in 2013 één van de meest veelbelovende bands in Utrecht. De EP die de band rond Rinse Visser en Milan Fortuin aan het begin van dat jaar uitbrengt, zorgt al snel voor interesse. Ze brengen fijne midtempo electropop met gitaar en filosofisch getinte teksten die goed aansluit bij de nieuwe lichting synthpopartiesten die op dat moment in opkomst zijn, zoals Hurts, Cut Copy en Twin Shadow. En met Fortuin heeft de band een frontman die zijn goede stem koppelt aan een overtuigende podiumpresentatie.

Voor de zomer van dat jaar zijn er shows in EKKO, bij Club 3voor12 Utrecht en op festival Elevator Sessions. Eind juli speelt de band op festival Stekker in het Park, waar onder andere ook Jon Hopkins op de line-up staat, en hun debuutalbum I Believe in Jim Jones ligt klaar om uitgebracht te worden. Niks lijkt een zonnige toekomst in de weg te staan. Na de zomer wordt het echter stil: er zijn geen optredens meer en er verschijnt geen debuutalbum. Aan het eind van het jaar verschijnt nog wel een kerstpresentje in de vorm van het nummer ‘Wonder Why’, zonder verdere toelichting. En daarna niks meer ...

Vijf jaar later verschijnt I Believe in Jim Jones dan alsnog. Om er achter te komen waarom het opeens stil werd en waarom het album nu wel uitkomt spraken we met Rinse Visser. “Wat is er gebeurd?”, is de simpele openingsvraag. Visser lacht kort en neemt eerst een stap terug in de tijd, voordat hij de vraag beantwoordt. “Ik ben Destructive Cult in mijn eentje begonnen. In die eerste periode ben ik heel productief geweest en heb ik superveel geschreven en geproduceerd. Ik had alles al klaar liggen en was eigenlijk van plan om het zelf te gaan zingen. Over mijn zang was ik echter toch niet helemaal zeker genoeg. In die periode ontmoette ik ook Milan. Ik heb de nummers aan hem laten horen en gevraagd of hij het tof vond om wat in te zingen. Het klikte supergoed tussen ons en hij heeft vervolgens de liedjes ingezongen.”

Een deel van die opnames verscheen in februari 2013 op de titelloze debuut-EP, waarna het begon te lopen voor de band. Visser had al in andere bands gespeeld, maar de aandacht voor Destructive Cult was voor hem een relatief nieuwe ervaring. “Het was eigenlijk voor het eerst dat ik niet overal zelf achteraan hoefde te gaan maar dat mensen echt naar mij toe kwamen van ‘hé zou je hier willen spelen, zou je daar willen spelen?’. Ineens was ik een gezicht en kwamen mensen op mij af.”

Die positieve flow was achteraf gezien misschien ook één van de redenen waardoor het later mis ging. Visser: “In de periode dat we steeds meer begonnen te spelen, verloor ik Milan een beetje. Ik merkte tijdens shows al dat hij zich een klein beetje begon af te zonderen en op een gegeven moment was ik hem helemaal kwijt. Ik kon hem niet meer bereiken. Hij was één van de eersten die zijn Facebook had weggedaan. Hij had geloof ik ook geen telefoon toen, dus hij was letterlijk van de aardbodem verdwenen. Toen moest ik heel veel mensen teleurstellen die vroegen of we ergens wilden komen spelen.”

Na een maand of twee lukte het Visser om Fortuin toch weer te pakken te krijgen en met hem af te spreken. “Toen kwam het er bij hem uit dat hij vond dat ik het teveel naar mij toe trok. Bijvoorbeeld in het maken van keuzes, wat we in de toekomst wilden gaan doen, maar ook in kleine dingen als het maken van een setlist. Ik weet nog dat ik toen superproductief was en dat alles op me af kwam. Ik zat op een soort boost en hakte allemaal knopen door. Daar dacht ik Milan genoeg bij te betrekken, maar dat was toch niet zo. En dat snap ik achteraf ook, want hij was toch de frontman.”

Daarna is het eigenlijk de bedoeling om weer samen aan de slag te gaan, maar daar is het nooit meer van gekomen. “Ik was in die zomer al begonnen met Alexi Lalas”, legt Visser uit, “met in het achterhoofd ook dat ik niet meer afhankelijk wilde zijn van andere mensen die er in één keer vandoor konden gaan. Milan en ik hebben toen afgesproken om voor Destructive Cult nieuw materiaal te maken met zijn tweeën en dat ook met zijn tweeën uit te brengen. Minder mijn product waar hij op zingt, maar een goede gelijkwaardige samenwerking waar Milan de frontman van zou zijn. Toen was echter van beide kanten het vertrouwen al geschaad denk ik, waardoor we daar nooit meer een vervolg aan hebben gegeven. Ik heb wel nog die kerstsingle uitgebracht maar dat album is op de plank terecht gekomen.”

Er waren meer factoren die ervoor zorgden dat de band geen doorstart meer maakte. “Toen Destructive Cult eindigde, was ik heel erg bezig met Kurt Vile en The War on Drugs, die hadden toen net allemaal hun eerste dingetjes uitgebracht. Daar wilde ik muzikaal iets mee gaan doen. En het moment dat er aan het begin van die zomer was, was voor mijn gevoel echt weg door die drie maanden dat we stil hadden gelegen. Toen hadden we moeten doorbeuken en dan hadden we misschien wel op een eerste editie van Pitch kunnen staan.”

In Vissers woorden klinken zowel spijt als schuld: “Ik vind het nog steeds ontzettend jammer, want ik ken niet veel zangers met zo’n goede stem en zoveel charisma als Milan. Laatst kwam ik hem toevallig tegen en toen moest ik denken aan de zanger van Oscar and the Wolf qua authenticiteit en uitstraling. Het is zo’n talent nog steeds.” Na een korte pauze: “Daarin moet ik een beetje het boetekleed aantrekken, dat ik teveel de kar heb getrokken zonder hem daarbij te betrekken. Hij had nog helemaal geen ervaring met echt in bandjes spelen en op tour zijn. Hij was echt een ruwe diamant en daar had ik veel voorzichtiger mee moeten omspringen.”

Dat Visser I Believe in Jim Jones alsnog uit wil brengen komt vooral door aansporing van zijn goede vriend Wout de Kruif, waarmee hij sinds zijn jeugd al in verschillende bands speelt en met wie hij samen een studio heeft. “Wout was heel erg betrokken bij het mixen van de nummers. ‘Het is zo zonde dat je een heel album hebt liggen dat nooit het daglicht zal zien’, zei hij. ‘Breng het gewoon uit, al is het voor je eigen legacy. Dat je later altijd nog kunt refereren aan dat je dit ook hebt gedaan.’ Bij mij zat het niet zo in mijn hoofd, maar Wout heeft daar echt werk van gemaakt, hij is begonnen met de tracks weer opnieuw te mixen.”

Ook Fortuin is er akkoord mee dat het album alsnog verschijnt. “Ik heb het er met Milan over gehad en gevraagd of hij het een goed idee vond om het uit te brengen. ‘Je moet het gewoon doen als je dat wilt’, zei hij, ‘maar voor mij is het niet meer relevant omdat het toen was.’ En dat begrijp ik ook”, zegt Visser. “Voor mij voelt het ook erg als toen maar voor een willekeurige luisteraar die het opzet kan het als nu aanvoelen.”

Visser is benieuwd naar de reacties maar heeft geen hooggespannen verwachtingen. “Als het iets gaat doen, waar ik niet vanuit ga, ben ik wel bereid om daar weer iets van te gaan brouwen. Ik zou het heel leuk vinden. Ook naar Milan toe, om hem weer aan het zingen te krijgen. Het is gewoon een hele goede zanger.” Fortuin doet niks meer in de muziek maar is bezig met een boek dat binnenkort uitkomt. “Hij schrijft vrij filosofische stukken. Ik vroeg aan hem of hij nog plannen had met muziek maar het antwoord was nee. Hij wil zich nu echt even focussen op zijn boek en wie weet is er daarna weer ruimte voor muziek. Maar in mijn achterhoofd zit wel dat áls ik ooit een nieuw project ga starten …”