Het begon allemaal bij een concert. Op 13 november 2015 traden Eagles of Death Metal op in Bataclan in Parijs. Ferry Zandvliet was er met drie vrienden uit Nederland naartoe gegaan, maar dat optreden liep compleet anders dan gedacht. Terroristen kwamen schietend de club binnen en negentig bezoekers vonden de dood. Ferry wist dit echter om te buigen in iets positiefs en zijn dromen waar te maken. Daarover maakte hij uiteindelijk de muziekvoorstelling ‘Beter na Bataclan’, die in Gebr. de Nobel te zien is. Hij benadert de nasleep van de aanslag met luchtigheid en humor.

© Bram van Dal

De dag voor de aanslag was Ferry Zandvliet een doodgewone Rotterdamse fysiotherapeut. Hij en drie vrienden waren fan van stonerrockband Queens of the Stone Age. Voorman Josh Homme was ook de oprichter van Eagles of Death Metal. Die zouden een concert in Parijs geven, en één plus één was twee: het idee kwam daarom bij de vier op om daarheen te gaan. Ferry kwam uit een stressvolle periode met veel werk, hij wilde even zijn hoofd leegmaken.

Zoals hij zegt: “Je maakt plannen, en dan komt het leven langs.” De koers van zijn leven werd letterlijk in één knal gewijzigd: “als je oog in oog staat met het einde, dan houdt het leven je een spiegel voor.”

© Ferry Zandvliet

Aanpakken na de aanslag

Uiteindelijk kwam Ferry hier veel beter uit, maar dat ging natuurlijk niet vanzelf. Daar ging tijd overheen en het was hard werken. Hij moest door een hoop woede, rouw en trauma heen en zette zich in om de versplinterde traumahulpverlening te verbeteren. Langzaam ging hij met een andere, mildere blik naar de wereld kijken. Hij werd relaxter als het tegenzat en ging met succes dingen doen waarvan hij niet wist dat hij ze kon. Hij had er bijvoorbeeld van gedroomd om op het podium te staan, maar “het zat niet van nature in me. Ik zat nooit op toneel of in een band, het voelde niet als zijn plek. Nu wel, en dat is gaaf om mee te maken,” vertelt Ferry enthousiast. Als fulltime spreker reist hij tegenwoordig de hele wereld over om zijn verhaal te vertellen. Hij besefte: eigenlijk heb ik een fantastisch leven. Hij creëerde kansen: hij schreef goedverkopende memoires over de aanslag, Souvenirs, en begon een podcast met één van de kinderen van Ruinerwold. Op 4 november ging zijn muziekvoorstelling in première; Leiden is als tweede.

“Long is the way and hard, that out of Hell leads up to light."

John Milton, Paradise Lost
© Bram van Dal

Samenvloeien

‘Beter na Bataclan’ is in een concertzaal op zijn plek – daar vond de aanslag immers ook plaats. Omdat het bij een concert gebeurde, leek het Ferry ook gaaf om niet alleen zijn verhaal te vertellen maar dat ook met muziek te doen. Hij wist alleen niet hoe hij dit moest aanpakken, tot hij een voorstel kreeg van een docent van muzikantenopleiding Rock City Institute in Eindhoven: zou Ferry zich willen laten begeleiden door zijn leerlingen? Ferry dacht: “Nu moet ik doorpakken, nu moet ik het doen!” Zo kwam hij aan de leden van de begeleidende band, The Sup’ Solids. Het zijn er maar liefst zeven: een zanger, een zangeres, een toetsenist, een drummer, twee gitaristen en een basgitarist. Ferry werd er “helemaal door weggeblazen” en is dankbaar dat hij daartussen mag staan, want “mij wil niemand horen zingen!”

Ferry en The Sup’ Solids speelden eerst drie keer op die opleiding. De precieze vorm was even zoeken: eerst vertelde Ferry iets, daarna speelden The Sups een nummer, zo wisselden ze elkaar af. Ze voelden echter aan: hier zit iets theatraals in aan waar we aan kunnen werken. Als experiment ging Ferry een deel van het verhaal vertellen terwijl de band speelde. Dat was voor hem als beroepsspreker eerst wennen, “praten is toch een stuk moeilijker met muziek op de achtergrond”, maar het bleek te werken. De onderdelen vloeien nu in elkaar over, het zijn geen losse stukjes meer. Door dat te oefenen merkte hij: dit zou goed passen in het theater.

Ferry had de grootste invloed bij de keuze voor de nummers, het is uiteindelijk zijn verhaal. De band speelt veel Queens of the Stone Age en andere rock, maar af en toe ook rustiger stukken – soms moet het publiek ook even kunnen ademen. “Ik wilde de band ook iets geven, er zitten ook nummers in die zij tof vinden om te spelen. Het zijn echter allemaal nummers die veel voor Ferry betekenen en bij ieder nummer snapt het publiek waarom ze dit spelen. Ferry’s verhaal over de vriendschap die hij sloot met de vader van een van de terroristen wordt bijvoorbeeld begeleid door ‘Sympathy for the Devil’.

© Bram van Dal

Houd het luchtig en droom

Het optreden en erover praten hebben hem zelf ook geholpen: “de tegenhanger van depressie is expressie”. Door er zoveel over te praten heeft de aanslag voor hem veel van zijn zwaarte verloren. Het is voor hem een manier om zich te verbinden met mensen en overal te komen. Hij krijgt de kans een verhaal te vertellen over veerkracht en weerbaarheid. Dat hij daarvoor even moet vertellen over de aanslag neemt hij voor lief.

Is de voorstelling zware kost? Dat valt wel mee. Zijn verhaal vertelt hij zo grappig mogelijk en hij benadert alles met humor. Dat hij een nuchtere Rotterdammer is helpt daarbij. Zoals hij zegt: “Je moet er met luchtigheid naar kijken, dat heeft het leven soms nodig.”

Ferry’s volgende droom is met ‘Beter na Bataclan’ op Paaspop, Zwarte Cross of Lowlands staan – “met de muziek erbij past het er prima!” Hij weet echter ook dat je dat soort dingen de tijd moet geven: “’Slow’ builds character,’fast’ builds egos.”

Welke gedachte uit zijn voorstelling zou hij willen dat ons bezoekers bijblijft van zijn voorstelling? “Dat zijn er twee: besef je nou eens hoe goed we het hier hebben. Nederland is een land zonder oorlog waar alles goed geregeld is. We vinden dat normaal, maar dat is het niet. Ten tweede: je bent verantwoordelijk voor je eigen geluk. Stoor je je ergens aan, kijk dan wat je eraan kunt doen.”

Op vrijdag 11 november 2022 staat Ferry met The Sup’ Solids in Gebr. de Nobel met de voorstelling ‘Beter na Bataclan’. Kaarten zijn hier te krijgen.