"It’s the pain in healing, which makes me feel alive" "It’s the pain in healing, which makes me feel alive"

Achteraf was het al duidelijk. Als de band begin januari 2018 de 3voor12 Gelderland Award ophaalt voor beste album met Psycho Sister gaat het al niet goed met Kristian. Bij Kristian wordt in 2013 voor het eerst een tumor in zijn hoofd geconstateerd. Medio 2017, na opnieuw diverse behandelingen, wordt hij ‘schoon’ verklaard, maar in november 2017 merkt de band dat het toch weer niet goed gaat met hem.

Winand: “Het spelen van de nummers ging niet zo makkelijk meer. Kristian had zelf al heel snel in de gaten dat het de verkeerde kant op ging.” Eind december wordt een CT-scan gemaakt, terwijl Kristian al bijna niet meer zijn hand kan gebruiken en mank begint te lopen. Begin januari wordt het duidelijk: de tumor is gegroeid en zit op een plaats waar het niet operatief te verwijderen is. Een chemokuur wordt nog geprobeerd waarbij Kristian zelf merkt dat het steeds moeilijker wordt. Stefan: “We hebben in januari direct al besloten dat er nog een album zou worden gemaakt, mét Kristian. In december hadden we Kristian daarvoor een synthesizer cadeau gedaan die hij dan met één hand kon bespelen.”

In februari wordt er een succesvolle crowdfundingsactie opgezet. Binnen een dag wordt het beoogde doelbedrag binnengehaald, uiteindelijk zelfs ruim het dubbele bedrag. Winand: “Het is gewoon waanzinnig om te zien dat zoveel mensen betrokken willen zijn en iets willen doen in een dergelijke situatie. We hadden er ook wel een dubbel gevoel bij, liefst hadden we dit op eigen kracht willen doen, maar dat ging gewoon niet.“

Winand: “We wisten ook niet hoe snel het allemaal zou gaan. Begin januari hadden we de studiodagen in maart gepland. Toen moesten we ook nog maar kijken of we dat überhaupt gingen halen. Uiteindelijk ging dat nog best goed. Zowel Kristian als wij kregen energie van het samenzijn en muziek maken. Ook met plezier maken en ouwehoeren, want we waren niet alleen maar bezig met de dood.” De nummers worden in twee maanden met elkaar gemaakt. De synthesizer heeft Kristian in drie weken onder de knie. Winand: “Zodra we aan het spelen waren, was er niets aan de hand. Dan kon je met hem praten via de muziek, ook al ging zijn daadwerkelijke spraakvermogen steeds verder achteruit. De nummers op de plaat zijn voor ons een waanzinnige herinnering aan die hele periode van samenzijn.”

Jimmi: “De week in de studio had niet beter kunnen gaan. Wat betreft de fitheid van Kristian en hoe wij daar mee om gingen.” Winand: “Kristian was natuurlijk ook vrij koppig en wij hadden daar een matrasje neergelegd, zodat hij af en toe wat kon slapen. Dat ging hij dan ook wel doen hoor, maar we moesten hem er wel heen schoppen. Op het moment dat hij ging slapen, gingen wij dingen doen die niet zo interessant waren. Kleine dingetjes oppoetsen of zo. Zonder Kristian werden er geen grote knopen doorgehakt: hij bleef heel kritisch en streng. Hij heeft echt zijn hand op de muziek kunnen leggen. Waar wij soms dachten ‘oh, dat is vet’, dan had Kris vaak nog zoiets van ‘hm, het kan nog wel beter. Hij vond het gaaf dat we nog zo snel de studio in konden, maar als we misschien nog een paar maanden langer konden schrijven, hadden we hier nog iets beters mee kunnen doen. En dat was natuurlijk ook zo, want sommige nummers waren pas twee weken van te voren echt afgemaakt. We hadden ze dus ook nog nooit live gespeeld, terwijl we dat voorheen altijd gewend waren. Dan schrijf je eerst een nummer en speel je het een paar keer live en dan voel je een beetje waar zo'n nummer heen gaat.”

Na de opnamen in de Roermondse Moon Music Studio, onder leiding van Pieter Kloos, gaat de band direct door met een try-out-optreden in Boxmeer om de laatste show met Kristian op 21 maart 2018 in Doornroosje voor te bereiden. Winand: “Dat deden we voor onszelf om een beetje te kijken hoe de nummers in een podiumsetting werkten. We moesten meteen vanuit de studio door, er kwam zoveel op ons af.” Stefan: “Onze laatste show was erg bijzonder. Het was beladen, maar de muziek stond centraal die avond. Het was superfijn om dat moment met een uitverkocht Doornroosje te delen.”

Na de opnames en de laatste show gaat het hard achteruit met Kristian. Tot dat moment was er een doel, ook voor Kristian, en dat was nu volbracht. Winand: “We hadden gedaan wat we in grote lijnen voor ogen hadden en wat we nog meer konden doen was mooi meegenomen. Zo hadden  we contact via de vooropleiding van Kristian, zij vroegen aan hem met welke muzikant hij nog een nummer wilde schrijven. Dat was al heel snel duidelijk: Spinvis. Vervolgens heeft hij samen met Spinvis bij Pieter Kloos nog een nummer gecomponeerd. Maar daarna ging het met Kristian weer hard achteruit.”

Kristian ligt dan thuis op de bank en zijn familie verzorgt hem. Stefan: “Hij wist toch steeds weer kracht en plezier uit het leven te halen, hoewel hij steeds meer inleverde. Uit dat wij langskwamen bijvoorbeeld, of dat hij naar muziek kon luisteren.” Ondanks dat het communiceren steeds moeilijker wordt, komt de band iedere dag in wisselende samenstelling langs. Iets dat hij nodig heeft en dat de mannen afdoen als vanzelfsprekend, hoe confronterend het steeds ook is. Stefan: “Je moest je elke keer wel even schrap zetten. En het was ook niet altijd leuk.”

Het leven van de bandleden staat al die tijd in pauzestand en in het teken van het wachten op het bericht van zijn overlijden. Rick: “Als je dan niet bij Kristian was en je voelde je telefoon trillen, dan was het ook meteen paniek.” Op zondag 27 mei komt dan het bericht. Het voelt voor alle bandleden als een soort van verlossing, een besef van de dood, de pijn van het verlies en het verder leven. Winand: “Dat zit ook in een nummer van ons: The Healing. Daar wordt letterlijk gezongen: ‘It's the pain in healing which makes me feel alive’.”

Het afscheid vrijdag 1 juni in Boxmeer is voor velen erg heftig. De band geeft troost aan eenieder die dat nodig heeft. Stefan: “Heel veel mensen hadden Kristian voor het laatst gezien bij die afscheidsshow. En die komen dan definitief afscheid nemen twee maanden later. Dat was echt, echt wel een knal. Veel mensen schrokken ervan. Ik was eigenlijk de hele tijd mensen aan het troosten en aan het knuffelen.” Op zaterdag 2 juni volgt dan in besloten kring een mooie uitvaartceremonie. Stefan: “Die ceremonie was ook heel zwaar, maar wel anders dan die vrijdag. We hebben nummers van de nieuwe plaat, van de oude plaat en nummers van Kristian zelf gespeeld. Het kon niet beter qua organisatie. Het was een supermooie omgeving en sfeer. Heel veel liefde op die dag ook. Iedereen snapte het. Iedereen was lief voor elkaar.”

Winand: “Hij heeft zelf de plek uitgezocht waar hij nu ligt. Dat is in Schaijk op een natuurbegraafplaats. Hij had het allemaal geregisseerd: hij had zelf bedacht wat voor een dag het moest worden, wat voor muziek er gedraaid moest worden en wie er moesten zijn. Dat is natuurlijk super moeilijk, maar ook juist wel heel fijn. Ook voor de mensen om hem heen heel fijn, zowel voor zijn ouders als voor ons. Dit was wel de manier zoals hij het had gewild.“

Op de uitvaart wordt het leven gevierd, precies zoals Kristian dat had gewild. Stefan: “Daar stond het leven centraal. Daar werd zijn leven gevierd en herinnerd. Vrienden van hem, Thijs Schrijnemakers van de Rockacademie, zijn ouders en wij zelf vertelden verhalen over Kristian. Daar werden alle mooie kanten van Kris - en ook de irritante kanten - belicht. Daardoor leerde de familie hem op dat moment zelfs nog een stuk beter kennen.” De band zoekt en vindt steun bij elkaar en in de oefenruimte. Stefan: “Iedereen snapt het gevoel van elkaar, iedereen heeft het meegemaakt. Dat is echt heel fijn, want mensen vragen wel hoe het is, maar dan moet je alles weer gaan uitleggen en dat helpt niet per se. Dan wordt het heel praktisch en droog, eigenlijk. Hier hoeft dat riedeltje niet herhaald te worden. Hier mag het verdriet er zijn.”

Zoals er een laatste keer spelen met Kristian is, is er ook een eerste keer zonder hem. Rick: “Ik merkte echt wel vorige week - toen we hier voor het eerst aan het spelen waren - dat ik een stuk agressiever speelde dan normaal. Meestal als ik muziek maak en ik heb iets dat ik kwijt moet, dan ga ik echt heel agressief spelen.” De wens van Kristian is doorgaan en dat heeft de band ook voor ogen. Ook de familie van Kristian staat daar volledig achter. Winand: "In die moeilijke periode hebben we het ook over de band gehad, want wij willen natuurlijk gewoon heel graag doorgaan. En dat wilde Kristian ook. We hebben toch zeven jaar met elkaar gespeeld. Het zou zonde zijn als dat verloren gaat. Eigenlijk willen we proberen in februari 2019 de plaat te releasen. Hopelijk hebben we ook voor die tijd weer een band staan die speelt in volle vaart. Het gaat waarschijnlijk heel anders klinken dan wat het was.” Stefan vult aan: “We gaan de nummers spelen die we met Kristian hebben geschreven, maar hoe dat gaat klinken, dat weten we zelf ook nog niet. Maar we weten allemaal dat het anders gaat zijn. Kristian was een heel eigenzinnige muzikant die je niet zomaar na kan spelen. Wat sowieso wel blijft is zijn muzikale gedachtegoed: we blijven eigenzinnige keuzes maken, voor hem en voor The Naked Sweat Drips.”