#FL22 - Nynke Laverman #FL22 - Nynke Laverman

Je zult maar een gloednieuw album op de plank hebben liggen, en het niet kunnen uitbrengen vanwege een virus dat de hele wereld tot stilstand brengt. Het overkwam veel artiesten, zo ook Nynke Laverman. De Friese zangeres en spokenword artiest besloot de release van haar album Plant in een ongebruikelijke vorm te gieten, passend bij de onverhoopte situatie. Een jaar lang verscheen iedere maand een track van het album, mét bijbehorende podcast. In september 2021 was de ‘slow album release’, zoals Nynke hem bestempelde, met elf tracks compleet.

Op Plant spreekt Nynke zich prominent, maar niet belerend uit over de mens en zijn keuzes, waarvan de klimaatcrisis volgens haar een gevolg is. “Je wilt als kunstenaar iets maken wat prikkelt. Het mag best confronterend zijn, zolang het een bepaalde openheid behoudt”, zegt ze. “Als ik iets lees of zie op tv over de klimaatcrisis kan ik kwaad worden en wanhopig zijn. Ik denk dat dat een goed teken is, want dat betekent dat ik nog niet murw ben. Maar ik weet ook dat ik niet in mijn kracht sta als ik die emoties heel rauw communiceer. Ik heb een eerste schrijfronde gehad waarvan ik alle resultaten meteen weer heb weggeflikkerd. Alle pittige taal en rauwe emoties moesten er eerst uit om tot een vorm te komen die meer tot de verbeelding spreekt, zonder het uitgesprokene te verliezen.”

Bij een uitgesproken boodschap verwacht je misschien een harde plaat, maar Plant is precies het tegenovergestelde daarvan. Nynke zingt op haar zachtst, soms bijna fluisterend. “De zang is heel close gemiced. Je hoort alles, waardoor je als luisteraar heel dicht bij ons bent”, vertelt Sytze. “De teksten zijn zo goed, dat al het andere al snel overbodig of afleidend werd. We hebben zo’n arsenaal aan slagwerkinstrumenten en gitaren staan, dat we vaak in de verleiding kwamen om heel veel op te nemen. Uiteindelijk hebben we de meeste sporen weer ge-mute. Tijdens het opnameproces kwamen we erachter dat je door minder te doen, meer kunt vertellen. En dat Nynke zich sterker kan uitspreken door zachter te zingen. Alle focus moet naar de intentie gaan.”

Nynke maakt op Plant een statement met haar rake, bij vlagen confronterende en ontroerende teksten. Toch benadert ze het thema bewust vanuit een open en vragend perspectief. “Het is voor mij ook een enorme zoektocht. Wat kan ik doen? Is wat ik doe genoeg? Moet ik niet de straat op of de politiek in? Het verhaal is veel groter dan mijn kunst. Het gaat me écht om de boodschap en mijn zoektocht is met de release van Plant nog niet ten einde. Ik merk dat het niet doordringt bij de mensen die aan de knoppen draaien, dus ik blijf zoeken naar de beste manier om de boodschap over te brengen. De vraag blijft: is het genoeg?”

“In eerste instantie heb je zelf een bepaald standpunt, maar van de podcastgasten krijg je veel andere bewoordingen en perspectieven aangereikt”, zegt Sytze. “Ik realiseerde me tijdens het luisteren naar de podcasts dat we onszelf in bescherming moeten nemen door andere keuzes te maken. De aarde is een excuus, die redt het prima zonder ons. We hebben onszelf aan de top van de piramide gezet en hebben totaal geen idee wat er verder leeft. Er is welvaart en technologie, dat is wat ons interesseert. In een aflevering zegt activiste Marjan Minnesma: ‘De tweede helft van onze eeuw wordt uitermate ongezellig.’ Dat maakte indruk op me. Onze kinderen zullen straks veel voor de kiezen krijgen en andere keuzes moeten maken.”

Nynke trok een belangrijke les uit meerdere podcasts: “Er is niet één waarheid. Je doet er wijs aan om zoveel mogelijk perspectieven te verzamelen”, legt ze uit. “Het is goed om een wereldbeeld te bevragen, maar je moet je niet willen vastleggen. Zo vertelde Tamar Valkenier, schrijver en avonturier, dat ze door al haar verre reizen ontdekte dat het fi jn is om nergens van overtuigd te zijn. Ze had een heel helder voorbeeld: in Europa is ze vegetariër, omdat ze hier niet wil bijdragen aan de vleesindustrie. Maar in Mongolië eet ze vlees, want er is amper groente en fruit en de mensen gaan er in harmonie om met hun vee. Het heeft geen zin om daar vegetariër te willen blijven, want de context is er niet naar. Perspectieven horen vloeibaar te blijven, die hoeven we niet te verankeren.

De podcastserie hield het thema van Plant in beweging. “Dankzij de podcast zijn onze perspectieven blijven veranderen”, vertelt Nynke. “Ik heb veel van luisteraars toegestuurd gekregen. Brieven en boeken. De dialoog is altijd doorgegaan. Normaal bevries je een albumproces op een gegeven moment. Je brengt een album uit, gaat touren en dan is het klaar. Maar door de slow-albumrelease en podcastserie is Plant blijven doorontwikkelen. Ik zie nu in dat we dit project voorlopig nog niet willen bevriezen, want er zit nog zoveel in. Sterker nog, ik kan me niet eens voorstellen dat we het nog ergens anders over hebben. De vorm zal veranderen, maar het thema blijft in leven.”