Ondanks dat het einde van de winter nog niet helemaal in zicht is, is het in Friesland tijd voor de week van de Friese Lente. Doorgaans een week die volledig in het teken staat van de Friese Popcultuur. Met veel concerten en evenementen. Ondanks dat deze week niet plaats kan vinden in de vorm van een evenement, is er wel gewerkt aan een tweede editie van het Friese Lente Magazine. Een magazine vol interviews met makers en artiesten van Friese bodem. Deze uitgave is mogelijk gemaakt door het Platform Popcultuur Fryslân in samenwerking met 3VOOR12/Friesland. Het magazine is gratis te verkrijgen op verschillende culturele locaties in de noordelijke provincies. Lees hier het interview met Cote Create.
Cote Create, de artiestennaam van Maria Jose Jara Veragua, is een begrip in Leeuwarden. In 2020 werd Cote benoemd tot stadskunstenaar, en haar vrolijke illustraties zijn inmiddels te herkennen op etalages, schoolborden en straten. Echter, het is nog niet zo lang geleden dat ze naar Nederland kwam of dat ze zichzelf als kunstenares begon te zien. “Ik zeg altijd tegen mensen: als ik hier twee jaar geleden mee kon beginnen, kun jij ook beginnen wanneer je maar wilt!”
Cote is welbespraakt en gepassioneerd als ze haar verhaal vertelt. “Ik kom uit Chili, uit de hoofdstad Santiago. Ik verliet mijn land in 2016 om in Australië te gaan wonen, daarna heb ik ruim drie jaar lang gereisd. Op reis heb ik mijn vriend ontmoet. Hij is Fries.” Tijdens het reizen experimenteerde Cote met belettering en aquarellen. Langzaam stroomden, via social media en mondtot-mondreclame, verzoeken binnen om borden en ramen te schilderen voor verschillende organisaties in Friesland. Ze lacht: “In het begin had ik zoiets van nee joh, dat kan ik niet, ik ben verschrikkelijk! Maar later dacht ik: ik kan op mezelf vertrouwen én me goed voorbereiden. Toen ik eenmaal aan de slag ging, vonden mensen mijn werk eigenlijk heel leuk.”
Cote haar regenboog project op de voorstreek, binnenstad Leeuwarden
Cote greep de kansen die haar aangereikt werden. “Ik besloot om een creatieve studio te openen. Niet alleen voor illustraties of muurschilderingen, want ik verveel me als ik steeds hetzelfde doe, dus maak ik alles; van een doek voor iemand, of een illustratie voor een bedrijf, tot een bedrijfsstrategie.” De focus op mensen is altijd Cote’s belangrijkste drijfveer geweest, maar in Chili kwam die tot uiting in een heel andere carrière. Ze creëerde strategieën voor bedrijven die sociale projecten verbonden met de kern van hun bedrijf. “Veel bedrijven doen, op een smerige manier, sociaal werk om geen belasting te hoeven betalen. Ik dacht: hé, ik kan dit geld gebruiken om mensen écht te helpen op een lange termijn.”
Haar ongewone achtergrond heeft een enorm positieve invloed op Cote’s kunst. Ze bedenkt altijd welk eff ect haar projecten hebben op mensen, niet alleen hoe ze eruit zien, maar vooral wat ze zullen doen. “Ik denk dat mijn stijl bij iedereen aanslaat, omdat het echt vrolijk is, kinderlijk kun je het zelfs noemen. Veel mensen kunnen het werk relateren aan hun jeugd.” Ze houdt ervan om groot, zichtbaar werk te maken in de stad, of met de Gemeente samen te werken aan sociale kunstprojecten. “Ik maak werk dat in eerste instantie mensen visueel aanspreekt. Daarna voelen ze de impact van een belangrijke boodschap achter het werk.”
Eén project van Cote kreeg afgelopen zomer verrassend veel aandacht. Ondernemers Jagersma en TDC op de Voorstreek gaven verschillende kunstenaars de opdracht om een kilometer stoep in het centrum van Leeuwarden te beschilderen. Geïnspireerd door mensenrechten en diversiteit, besloot Cote een regenboog te schilderen. Tot haar verbazing kreeg ze veel pesterijen en haatreacties over zich heen. “Ik was naïef. In mijn land zien we Nederland als een plek waar diversiteit iets heel vanzelfsprekends is, dus ik dacht dat iedereen het geweldig zou vinden. Maar toen het werk eenmaal op de stoep stond dacht ik: wow, het is eigenlijk heel belangrijk dat dit hier geschilderd is. Niet alleen als een statement, maar omdat we er blijkbaar over moeten praten.” Ze putte kracht uit de vele positieve reacties vanuit de LGBTQI+-gemeenschap: “Al die koppels of vrienden die zeggen dat ze zo dankbaar zijn dat de stad nu iets heeft waar ze zich in kunnen vinden.” Ze legt de link met haar ervaring als expat: “We hebben allemaal iets nodig om je ergens thuis te voelen.
Om op de haat te reageren, organiseerde Cote in samenwerking met oud stadskunstenaar Jamila Faber en Pride Leeuwarden een demonstratie. “Oké, als ze boos zijn over deze regenboog, dan maken we een nóg grotere. Wel vijf keer groter, freaking groot!” Gezinnen, kinderen en mensen uit heel Nederland sloegen de handen ineen en kleurden de straat voor het station in met stoepkrijt. Op een hoogtepunt telde Cote zo’n 500 mensen. “Het was geweldig om te zien hoe iedereen zich met het onderwerp verbond. Voor mij was dat nog belangrijker dan het werk zelf.”
Tegenwoordig wil Cote dieper gaan in haar praktijk. “Ik begon met veel positiviteit in mijn kunst. Nu transformeer ik mijn merk in iets wat stimuleert om te praten over mentale gezondheid, in de vorm van meer realistische en respectvolle positiviteit.” Ze is ook haar stijl aan het herzien en probeert de juiste manier te vinden om de dingen uit te drukken die ze belangrijk vindt. “Ik studeer veel over kunst om mijn eigen weg hierin te vinden. Omdat ik een amateur ben, mis ik dat deel dat veel professionele kunstenaars wel hebben. Ik sta nu op een kruispunt: waarschijnlijk zal mijn stijl een beetje gaan veranderen en daar ben ik enthousiast over!”