Romy (The XX): gewichtsloze momenten op de dansvloer Romy (The XX): gewichtsloze momenten op de dansvloer

De laatste keer dat Romy zichzelf verloor op de dansvloer? Misschien op Glastonbury, bij de set van haar besties/geweldige dj’s HAAi en I. JORDAN. Of nee, misschien toch die Brusselse block party, waar ze als dj vanaf het laadplatform van een hotel popanthems en househits stond te draaien. Of nee! De allerleukste keer, zo vertelt Romy vanaf de bank van het Beggars-hoofdkantoor in Amsterdam, dat was alweer een paar maanden geleden. Ze draaide in Kopenhagen, kwam er die avond achter dat haar goede vriendin Avalon Emerson (die eerder dit jaar in de Bravo op Lowlands draaide) bij het Deense queerfeest Group Therapy draaide, en ging spontaan langs. ‘En die nacht was zooooo gaaf,’ vertelt Romy glimlachend. ‘Avalon draaide geweldig, in de club waren geen telefoons toegestaan, ik kon mezelf totaal verliezen in de muziek. Ik ben meer het type dat vanaf de zijkant observeert, een verlegen danser dus, maar steeds vaker lukt het om niet meer zo zelfbewust te zijn, minder in mijn hoofd te zitten en mezelf écht te laten gaan. In de club komen al je emoties naar de oppervlakte, de muren die je optrekt gaan naar beneden en opeens heb je gesprekken die je op klaarlichte dag nóóit zou hebben. Zulke nachten, dát is waar mijn album over gaat.'

Zo, we vallen meteen met de deur in huis. Aan het woord: Romy Madley-Croft (34), beter bekend als de gitarist en zangeres van The XX, maar de afgelopen jaren heeft Romy zichzelf opnieuw uitgevonden: als maker van euforische dansvloer-anthems met behulp van Fred again.. en superster-dj HAAi en als dj op festivals als Glastonbury en Down The Rabbit Hole. Vandaag verschijnt dat solodebuut, Mid Air genaamd, een album vol pophouse over euforische momenten in de club, momenten waarop je loskomt van de vloer, de lucht in wordt getild door de muziek en gewichtsloos staat te dansen.

Opmerkelijk: net als bandleden Jamie XX en Oliver Sim is Romy in haar solowerk richting de dansvloer gedreven, terwijl we The XX kenden als een trio verlegen schoenstaarders, een band die net zo schuchter oogde als hun introverte indietronica klonk. ‘Dat ís ook best gek, hè,’ fronst Romy. ‘Toen we begonnen met The XX waren we pijnlijk verlegen. We waren allemaal dol op muziek en het maakproces, maar op het podium staan… dat vonden we superongemakkelijk. Het hele eerste album kwam uit de tijd dat we gigs deden in kleine pubs en we daar alles live speelden. De liedjes zijn in precies dezelfde vorm op het album gekomen. Dat de muziek zo traag en chill was, had er vast mee te maken dat we niet sneller durfden te bewegen op het podium.' Grinnik. 'Al sinds m'n zestiende ging ik naar gay clubs, en daar werd ik verliefd op eurodance, best wel cheesy muziek vol melodische breaks en héél veel euforie. Maar die euforie zelf uitdragen, dat vond ik supermoeilijk.'

Dat Romy zo’n ernst uitstraalde, had ook met iets anders te maken, vertelt ze. 2010 was verreweg het gestoordste jaar uit haar leven. Enerzijds brak ze keihard door met de debuutplaat van The XX, anderzijds overleed haar vader, terwijl ze haar moeder al op haar elfde was verloren. ‘Daardoor werden mijn gigs ook momenten waarop al mijn vrienden en familie samenkwamen. Het was een heel dubbele periode. Ze waren zo trots en blij, en tegelijkertijd hing de rouw als een schaduw overal overheen. Ik heb er heel lang over gedaan om dat te verwerken. Als twintiger duwde ik het weg. Ik vond het supereng om die emoties te delen. Nu ik ouder word durf ik die gevoelens ook in m’n muziek te laten doorsijpelen. ‘Strong’ gaat daarover. Een boel mensen hebben de neiging om hun verdriet weg te stoppen. Het is een veiligheidsmechanisme. Maar daardoor draag je de zwaarte met je mee, in plaats van het te verwerken. Ik wilde schrijven over hoe ik daar zelf mee omga, en hoe ik zie dat anderen met hun pijn omgaan. Je hoeft niet zo sterk te zijn, je mag op anderen leunen.’

(tekst gaat verder na de video)

Zo klinkt Romy vrijer dan ooit op Mid Air, een album dat vol staat met schaamteloos grootse popsongs. Het is een throwback naar de muziek waar ze als zestienjarige verslingerd aan raakte, de eurodance en pop-anthems die ze hoorde in de gay clubs in Londen. En dan specifiek Ghetto, een soort kelderclub die ze als 16-jarige crashte met Oliver (ze mochten officieel natuurlijk helemaal niet binnen zijn!), waar ze vervolgens tijdenlang de deur plat liep en ook zelf leerde dj'en. ‘Ik weet nog zoooo goed hoe overweldigd ik de eerste keer was,’ grinnikt Romy. ‘Hoe veilig ik me voelde om mezelf te zijn, mijn seksualiteit te verkennen, andere queers en rolmodellen te zien. Ik was net uit de kast, was super verlegen, maar dat was een plek waar ik met mensen durfde te connecten. Alleen al daar zijn gaf me zoveel zelfvertrouwen.’

De muziek die daar werd gedraaid? Grote pop anthems zoals ‘Small Town Boy’ van Bronski Beat, ‘Dancing On My Own’ van Robyn, 'muziek die klinkt als een shot espresso: opeens barst je van de energie. Het zijn liedjes die iedereen kent, die je schaamteloos mee kunt zingen en die een supergroot gevoel van saamhorigheid oproepen in de club. Sommige mensen vinden dat cheesy muziek, maar in de queer scene wordt die muziek zonder ironie omarmd. Het is pure vreugde zonder snobisme. Soms draaide ik die muziek na een The XX-gig in een pub, en dan kwamen er mensen naar me toe: “Vind je dit serieus cóól?" Best wel onaardig eigenlijk, en omdat ik wilde dat mensen mij en The XX serieus namen, begon ik dat deel van mezelf weg te stoppen. Naarmate ik ouder werd besefte ik: ik mis dit. Nu heb ik er gewoon lol mee, het voelde zo goed om dit album te maken.'

Mid Air zou ook niet bestaan zonder Romy’s goeie vriend Fred Gibson, die samen met Romy meeschreef aan het album en enkele tracks produceerde. Dan hebben we het natuurlijk over Fred Again.., maar toen ze elkaar ontmoetten in 2018 was-ie nog niet de hotste producer van het moment. Nee, destijds was Fred nog de zoveelste getalenteerde songwriter die liedjes had gepend voor Ellie Goulding en Rita Ora. Romy werkte toen aan haar pop songwriting, deed volop mee aan songwriting camps en sessies en werd aan Fred gematcht om liedjes te schrijven voor artiesten als Halsey. Zulke schrijverssessies kunnen best intiem worden, vertelt Romy. Producers en songwriters worden ad random aan elkaar gematcht, zijn vaak totale vreemden voor elkaar maar bespreken soms al binnen een uurtje de intiemste details van hun leven om daar een liedje uit te knijpen. Soms is dat best ongemakkelijk, vertelt ze. Maar met Fred? ‘Met Fred ging dat moeiteloos. Hij heeft één van de beste eigenschappen die je kunt hebben als songwriter of producer: hij is heel sensitief en stelde me meteen op mijn gemak. Daardoor durfde ik me ook kwetsbaar op te stellen, en dat is heel belangrijk tijdens zo'n schrijverssessie. Ik heb wel eens anders meegemaakt.'

Gaandeweg beseften ze: misschien is al dit materiaal wel een nieuwe Romy-plaat?! En natuurlijk was Fred ook doorslaggevend in de frisse danceproducties van Mid Air. ‘Hij is zo’n getalenteerde producer, ik gaf hem referenties als ‘9PM’ van ATB’ en Alice Deejay en daar wist hij iets heel fris van te maken. Of we samen zijn gaan clubben?! Natuurlijk! We zijn naar een Bicep-nacht gegaan bij The Warehouse Project om HAAi te zien, en van tevoren heb ik hem meegenomen naar de gay bars in Manchester. Fred is net zo’n sucker voor cheesy pop als ik, die avond was supercute.’

(tekst gaat verder na de video)

Mede door Fred durfde Romy persoonlijkere teksten dan ooit te schrijven. Nog nooit zong ze zo expliciet over haar eigen seksualiteit, en een boel van de liedjes op de plaat gaan over Romy's grote liefde, de fotografe Vic Lentaigne. Neem 'Twice'. Daarop zingt Romy over een tweede kans krijgen bij the one that got away, en daar zit een super cute verhaal achter. Vic en Romy waren al eens samen toen ze 20 en 19 waren, en tien jaar nadat die relatie op de klippen liep ontmoetten ze elkaar opnieuw, via het vrouwenvoetbalteam dat Romy's beste vriendin was begonnen. Romy begint meteen te glunderen als ze naar Vic wordt gevraagd. ‘Vic kende me al vóór The XX, toen we nog in pubs optraden en we zo awkward waren op het podium. Ze heeft mijn vader ontmoet voordat hij overleed. Bij haar kan ik honderd procent mezelf zijn. Het was vast ook even wennen voor haar: we kregen een relatie ná de derde albumtour van The XX, daarna kwam de pandemie, eigenlijk had ze me nog nooit zien optreden. Als ze me nu ziet zingen, denkt ze: “Huh?! Wie is dat?!” Twee jaar geleden zijn we getrouwd in coronatijd, op een open weide, met livemuziek. Jamie deed een dj-set, Oliver speelde zijn eigen liedjes. Het betekende de wereld voor me om die twee mensen bij me te hebben, met wie ik zoveel heb meegemaakt.'

Mid Air is niet alleen één grote liefdesbrief aan de club en aan Vic, maar ook aan haar eigen seksualiteit. Het staat vol vreugdevolle liefdesliedjes, waarin queerness heel subtiel en impliciet wordt benoemd, en niet gepaard gaat met een worsteling om zelfacceptatie. ‘In queerfilms zie je vaak een pijnlijke coming-out, en dan is de film over. Hallo?! Wat gebeurt er daarna?! Ik wil een andere verhaallijn delen, een veel vreugdevollere representatie van wat het betekent om queer te zijn. Als tiener snakte ik daarnaar. En áls ik me dan ergens in herkende, voelde ik me zo empowered. Ik ben superdankbaar en trots om met een vrouw getrouwd te zijn. Dat wil ik normaliseren. Ik ben heel erg geïnspireerd door andere, jongere queer artiesten zoals King Princess, met wie ik schrijfsessies heb gedaan en die superopen is: “Dit is wie ik ben, dit is van wie ik houd en daar ga ik nu onbeschaamd over praten.” Daardoor durf ik zelf ook steeds opener te zijn. Ik weet hoe het is om niet jezelf te durven zijn. Hoe zwaar die bagage is en hoe licht je je voelt als je dat naast je neerlegt. Maar ook hoe moeilijk dat soms is. Daarom zijn safe spaces en queer clubs zo belangrijk. Plekken waar je jezelf kunt zijn, en even gewichtsloos kunt dansen. Ik wilde muziek maken die je op die plekken kunt draaien en die de vreugde vangt van dat speciale moment, dat was heel belangrijk voor me.'