Sharon van Etten vervloekt het scherm en zoekt echte connectie

Het is vrijdag 18 maart en de lente is drie dagen te vroeg. Het is nog amper tien uur, maar de zon kietelt de straten rond Amsterdam CS. De spits is weer levendig als vanouds, de eerste toeristen buigen al weer linksaf richting de Nieuwmarkt en beyond, en deze muziekjournalist loopt er tussendoor met de natuurlijke high van het Caribou concert van de avond ervoor. Can't do without youuuu, galmt het nog na, een liefdesverklaring en hernieuwde kennismaking met de dansvloer na twee jaar uitstel en afstel. Daar overheen vouwt zich het nieuwe album van Sharon van Etten op de oordopjes. Het is haar zesde, het heet We've Been Going About This All Wrong en het is de bedoeling dat we er van begin tot eind naar luisteren, een album zonder lektracks en singles. Het is een plaat vol gloomy indiepop, vaak gedragen, soms kwetsbaar. Niet duister maar toch op zijn minst 'darkish', zou Sharon van Etten zelf zeggen. 

Wat is dat toch, dat verdrietige muziek vermengd met een lentezonnetje op de vroege ochtend kan leiden tot een prikkelend, haast euforisch gevoel? Het is maar een klein wandelingetje naar het Grand Hotel Amrâth op de Prins Hendrikkade, het statige Amsterdamse School icoon waar Sharon van Etten voor een dag haar intrek genomen heeft. Sharon van Etten is fashionably vijf minuutjes laat en haar pikzwarte haar verraadt een verse douche. De fifties jazz kwettert vrolijk door de archaïsche bar en Sharon van Etten nipt aan haar koffie. Haar blik schiet even naar de zonovergoten gracht buiten en dan zegt ze: 'Ja, dat gevoel herken ik wel. Ik denk dat het luisteren naar treurige liedjes je het gevoel geeft dat je eigen emoties beantwoord worden. Dat je er niet alleen voor staat. En hoe somber ik me soms ook voel, ik ben altijd op zoek naar een streepje zonlicht.'

Sharon van Etten groeide de afgelopen tien jaar uit tot een absolute queen van de wonderschone indie-treursongs. Ze zong over slangen in haar hoofd. Ze zong hoe ze elke keer als de zon opkwam weer in een nieuw probleem belandde. Ze memoreerde ze ooit zeventien was en dat toen alles nog goed was. Op elk album dat ze de laatste jaren uitbracht staan wel een paar songs die blijven hangen en die stilaan een oeuvre zijn gaan vormen. Dat moeten ook de schrijvers van Netflix-serie Maid hebben gehoord, want ze gebruikten meerdere liedjes van de zangeres in hun serie. Het is echt een prachtige serie over een jonge vrouw die met haar dochtertje uit een gewelddadige relatie probeert te ontsnappen en die gevangen zit in bureaucratie. Er was zelfs één aflevering waar niet minder dan drie van haar songs in zitten. 

'Ik heb in bed zitten kijken en werd echt gevloerd door die aflevering. Zo overweldigend om onverwacht je eigen muziek te horen. Ik herkende me in de hoofdpersoon, in het gevoel dat je iets moet doorbreken dat ongezond voor je is. De momenten dat je de hulp van anderen in moet schakelen om dat voor elkaar te krijgen, en het tegelijk allemaal op jezelf aankomt. Goddank heb ik die stap nooit hoeven nemen met een kind, ik ben pas later moeder geworden, maar het brak mijn hart om haar dat te zien doen in die serie. Naast me lag mijn partner te slapen, een kamer verder mijn zoontje. Mijn partner - we zouden eigenlijk trouwen in mei 2020 - werd even wakker, maar stiekem wilde ik het moment voor mezelf houden. Ik wist natuurlijk wel dat ze gevraagd hadden of ze m'n muziek mochten gebruiken, maar ik had geen idee dat er zoveel liedjes in zouden zitten. Ik heb naderhand contact opgenomen en de schrijver van de serie vertelde me dat hij tijdens het werken mijn muziek draaide.'

Ze heeft er in dit specifieke geval weinig voor hoeven doen, maar het past uitstekend bij haar voornemen om haar carrière eens wat te verbreden, vanuit een stabielere basis. Vijftien jaar woonde Sharon van Etten in New York. Met veel plezier, maar wel elke twee jaar in een nieuw gebouw met nieuwe buren. In korte tijd gebeurde er ineens belachelijk veel in haar leven. Ze brak door, verbrak een lange relatie die scheef zat, werd verliefd op haar drummer. Of andersom. 'We hebben - hoe zeg je dat - de volwassen oplossing gekozen, maar dat was wel een marteling. We hebben onze gevoelens naar elkaar uitgesproken, afstand van elkaar genomen, afgekoeld en besloten dat we uit onze relaties moesten stappen en met elkaar verder wilden.’ Niet lang daarna werd ze moeder. 'Eind 2019 verhuisden we naar LA, waar ik in januari mijn studio afmaakte. Ik wilde gaan werken aan filmmuziek, of andere dingen waardoor ik minder op tour hoef. Ik vind optreden geweldig, maar ik wil ook thuis zijn en de belangrijke momenten in mijn gezin meemaken.'

Herbie Hancock's 'Watermelon Man' kabbelt zachtjes door de bar als ineens het brandalarm losbarst. Van drie kanten komen mannen met gele hesjes de trap af stormen, op zoek naar de schakelaar of de brandhaard. Even wordt het stil, maar dan begint het alarm opnieuw te brullen. Sharon van Etten laat zich niet afleiden en vertelt rustig verder. Over haar nieuwe album, dat gemaakt is in die nieuwe stad, waar ze de buren leerde kennen tijdens lockdownwandelingetjes. Bijna alle liedjes zijn de afgelopen twee jaar, op 'Darkish' na. 'Dat liedje vond ik altijd iets te apocalyptisch', zegt ze. 'Maar nu is het juist een lichtpuntje in het album. Dat komt ook een beetje door de vogels in het intro. Heb je ze gehoord? Die zaten per ongeluk in de oorspronkelijke demo, die ik thuis opgenomen had. De definitieve versie hebben we opgenomen in de eerste lockdownperiode. Die tijd dat de stad ineens stil stond en overspoeld werd door natuurlijk. Overal kwamen vogels vandaan, het hield maar niet op. Mijn engineer is het geluid voor me gaan vangen.'

Rode draad in We've Been Going About This All Wrong is het zoeken van connectie. Connectie tussen mensen die ver weg zijn of voelen, maar soms ook met die persoon naast je op de bank, allebei verdronken in een scherm. 'Baby, don't turn your back to me', klinkt het mantra, met elke herhaling intenser. 'Het gaat over het grijze gebied in elke relatie, versterkt door de situatie waarbij we als ouders allebei thuis werkten. We werken ook nog eens samen, hij is nu mijn manager. Dan kom je in een situatie waarbij het in principe goed zit met je relatie, maar het toch moeilijk is te connecten. Wat doe je als je de hele dag gewerkt hebt en ook nog al je energie in je kind gestoken hebt? Dan wil je alleen nog maar naar elkaar op de bank zitten en een film kijken. Het kost moeite elkaar te herinneren waar je het voor doet. Er is heel veel liefde, maar we zijn ook vreselijk druk.’

Echte connectie kost tijd en concentratie. Je moet je ertoe zetten. En precies dat is de reden dat Sharon van Etten nu hier is, in Amsterdam. Het had ook prima via een videocall gekund, maar dat is niet hetzelfde. Ook met haar bandleden hield ze natuurlijk contact via Zoom. Ze stuurde ze opzetjes van nieuwe nummers via de mail. Kan allemaal tegenwoordig. Maar er gaat niets boven tegenover iemand zitten, in dezelfde ruimte zijn. En met precies hetzelfde doel - een echte connectie - week Sharon van Etten af van het gebruikelijke releaseplan: geen singles, geen lektracks, alles in een keer. ‘Ik wilde graag het album als geheel presenteren, ik wilde het beschermen. Ik weet dat het veel gevraagd is, maar ik hoop dat mensen er als geheel naar luisteren. Ik denk dat het dat waarde is.’