Bruxas: het ongedwongen verbond tussen Jacco Gardner en Nic Mauskovic Bruxas: het ongedwongen verbond tussen Jacco Gardner en Nic Mauskovic

‘Ik heb meteen een mooie voor jullie. Ik denk dat we Lowlands binnen hebben.’ Het valt even stil in de kleedkamer van De School. Jacco Gardner en Nic Mauskovic hebben zojuist hun allereerste show gespeeld als Bruxas. De act is getekend door Dekmantel, en Casper Tielrooij, de labelbaas, doet kennelijk zijn werk goed. Jacco en Nic kijken elkaar aan, en dan zegt Nic: ‘Ja maar, heb je het niet gezien? Het was heel erg slecht.’ Jacco: ‘Sommige apparaten liepen niet eens sync.’

Hij kwam er, die Lowlands show, in 2017. Op de plek waar hij hoort: de X-Ray tent, het kleinste podium van het festival en de plek waar de programmeurs nog wel eens een gokje willen wagen. In die ruimte kom je ook die maffe Russische act met een dwerg als frontman tegen, of dat knalharde electropunkduo dat de tent leeg speelt. Het is niet zo gek dat Lowlands de gok wel aandurfde, want Jacco Gardner had best wat naam voor zichzelf gemaakt in de internationale psychrockscene. Hij speelde zich suf op SXSW, kreeg goede recensies in de blogosphere, en terug thuis mocht hij de 3voor12 Award 2013 in ontvangst nemen voor zijn debuut. Jacco Gardner was een eigenaardige snuiter met een sixties-obsessie die we waren gaan koesteren in Nederland.

Ergens na de eerste tournees, aan het einde van de debuutalbum-cyclus, nam Jacco’s drummer Jos van Tol afscheid. Hij vond het touren te heftig, en dat snapte Jacco wel. Het was ook een heftige keuze die hij maakte: Jacco Gardner was een super-niche, en dus moest hij zich drie slagen in de rondte touren om naam te maken en een heel klein beetje geld te verdienen. En dus was er een vacature. Er kwamen niet veel reacties, maar er was die ene relevante: Nic Mauskovic, een jong gastje met attitude. Een paar jaar jonger dan de rest van de band, maar hij leek geschikt en kreeg de kans. Zie daar het begin van de samenwerking en vriendschap die vandaag leidt tot een volwaardig debuutalbum van Bruxas. Heksen, in het Portugees, een komisch toeval gezien het feit dat de twee Hollanders een jaar later toetreden tot een Zambiaanse band genaamd WITCH. Ingewikkeld verhaal, waarover later meer.

Eerst dus Bruxas, een project dat anders is dan andere projecten van Jacco en Nic. ‘Het is sequenced muziek’, legt Jacco Gardner uit. Oftewel: muziek waarbij je in computers of synths patronen programmeert die zich herhalen, en die je vervolgens kunt manipuleren. Veel elektronische muziek werkt zo, maar de projecten die beide muzikanten daarvoor maakten eigenlijk niet. ‘Terwijl sequenced muziek eigenlijk best goed past bij wat Jacco wil.’ ‘Dat klopt’, beaamt Gardner. ‘Ik was altijd al lager geluid aan het stapelen. Ik wilde de studio gebruiken als muziekinstrument. Dat leverde altijd muziek op die zich lastig liet vertalen naar een band. Ik ben altijd comfortabeler geweest met de technologie in de studio. En als je live op het podium gitaar speelt, kun je niet zelf mixen, dan heb je een sound engineer nodig.’

De verdeling bij het duo is ongeveer dat Jacco zich bezig houdt met de melodie en Nic met het ritme, geholpen door Tienson Smeets, percussionist van Jungle By Night. Die doet ook live doorgaans mee, bij de optredens die stilaan wel wat gestructureerder werden maar toch ook weer niet té. ‘We maken het onszelf heel moeilijk, door het elke keer weer anders te doen. Het moet altijd een ontdekking zijn. We hebben heel wat shows gedaan terwijl we er eigenlijk nog niet te skills voor hadden. De positieve kant daarvan is dat elektronische muziek snel stick wordt omdat je alles kunt voorprogrammeren. Maar bij ons blijft het altijd crappy, en dus altijd spannend.’

Wat Bruxas nu precies is, heeft het duo niet vast gelegd, maar het heeft altijd iets looms, iets exotisch. Je hoort er Zuid-Amerikaanse cumbia in terug, allerlei Afrikaanse invloeden, dub, spacegeluiden, krautrock, en af en toe zelfs een beetje house. Het geheel heeft ook wel wat weg van het Amerikaanse Peaking Lights, niet toevallig ook een vriend van de Dekmantel familie. Jacco en Nic maakten het album twee jaar terug al in het familiehuis van Casper Tielrooij in de buurt van Valencia, en nu is het eindelijk klaar voor release. ‘We verwachten er niets van, dat is het leuke aan dit project’, zegt Jacco Gardner. ‘We nemen alles aan wat op ons pad komt, maar we maken geen plannen voor ‘world domination’.’

Weer zo’n signaal dat ze het zelf allemaal niet zo serieus nemen, iets te laconiek misschien. Maar zo moet je het niet zien. Het is eigenlijk juist een fundamentele keuze. Zo was Jacco Gardner bij zijn eerste projecten juist obsessief perfectionistisch. Eindeloos schaven in de studio, precies de juiste balans proberen te vinden op het podium. Dat maakte het soms ook wat stijfjes. Hij laat het hier doelbewust los, en dat hoor je terug in de muziek. En Nic speelde een tijd in Altin Gün, het fantastische Turkse project van ex-Jacco Gardner bassist Jasper Verhulst. Hij werd helemaal gek van de perfectie die die band nastreefde. ‘De set-up van die band is altijd hetzelfde. Als het niet ging zoals gisteren, was het een minder goede show. Dat vond ik doodsaai.’ En precies zo kijkt hij ook naar zijn eigen Mauskovic Dance Band. Ja, door veel te spelen werd ook die strakker en strakker. ‘Als je boven jezelf uitstijgt en kunt zien wat je met zijn allen aan het doen bent, zit je vast.’

En zo zijn we terug bij WITCH, die illustere Zambiaanse act uit de jaren zeventig wiens naam eerder in dit stuk al eens genoemd werd. WITCH, voluit: We Intend To Cause Havoch, een politiek geladen statement an sich. Hoe in hemelsnaam komen deze twee blanke jongens terecht in een progressieve Afrikaanse band die al decennia bestaat? ‘Een paar jaar terug ontmoetten we bij een Jacco Gardner show in Milaan de filmmaker Gio Arlotta, en we raakten bevriend’, legt Jacco uit. ‘Gio werkte op een gegeven moment aan een film over WITCH-leider Emanyeo ‘Jagari’ Chanda, en hij had plannen om een nieuwe band om hem heen te formeren, om ook op tour in Europa te kunnen filmen. Het bleek nog niet zo eenvoudig te zijn om muzikanten te vinden in Zambia zelf.’ Nick: ‘Je merkt dan dat de muziek van WITCH vooral populair is - en gepromoot wordt - in de Amerikaanse psychrock scene, die voornamelijk bestaat uit witte mensen. Jonge mensen in Zambia zijn helemaal niet met deze muziek bezig.’

Kortom: niemand kon of wilde het doen, dus Nic en Jacco pakten de drums en bas op. Jacco: ‘De bas is mijn favoriete instrument, maar ik speel het nooit op het podium, dus dat is best spannend. Voor zo’n tour hebben we een paar dagen de tijd om te repeteren, meer niet.’ Nic: ‘WITCH is echt elke show anders. We moeten Jagary volgen, ook als hij soms een nummer halverwege afkapt of besluit een appel te eten in plaats van te zingen.’ Zo bont maken zelfs Nic en Jacco het niet met hun losse jam-shows. Het is te hopen dat ze binnenkort weer mogen, want hoe ‘crappy’ en low profile het duo ook wil blijven, het is altijd een plezier om ze bezig te zien. Doe er maar een bleek zonnetje en een lauw biertje bij. 

Dit artikel is een repost van 25 mei 2021.