Hij is er, de veelbesproken voucherregeling voor de culturele sector. Vandaag presenteert de volledige sector – dus naast poppodia en festivals ook theaters, musea, etc – een ticketingplan. Vanaf nu is het voor culturele instellingen mogelijk een tegoedbon te geven als een voorstelling of concert niet door gaat. Dat voorkomt acute liquiditeitsproblemen.

Podia in Nederland zien zich geconfronteerd met geweldig grote problemen. Er zijn door de coronacrisis zoveel evenementen tegelijk afgelast dat instellingen de grootste moeite hebben hun vaste rekeningen te betalen. Als ook in één klap alle tickets van het voorseizoen moeten worden terugbetaald zou dat voor veel culturele instellingen de genadeklap betekenen. Om dat te voorkomen wordt vandaag een ticketplan gelanceerd. TivoliVredenburg-directeur Jeroen Bartelse leidde een taskforce die het plan moest vormgeven. ‘Het liquiditeitsprobleem wordt hiermee verzacht’, zegt hij. Maar hij waarschuwt ook: ‘De economische schade los je er niet mee op.’

Allereerst: hoe werkt die voucherregeling precies? Wordt een evenement afgelast, dan krijgt de consument een tegoedbon aangeboden, die tot minimaal 12 maanden te besteden is bij dezelfde organisator. Zet je die voucher in op een goedkoper evenement, dan blijft er tegoed over dat je later alsnog kunt besteden. Je kunt er ook voor kiezen je kaartje (deels) om te zetten in een donatie, die – zo beloven de instellingen – eerlijk verdeeld wordt over de hele keten. ‘Ieder podium moet zelf bepalen hoe dat precies moet, maar wij bij TivoliVredenburg hebben besloten dat we eventuele donaties ten goede laten komen aan de artiest.’ De klant behoudt wel te allen tijde het recht om toch gewoon zijn geld terug te krijgen, maar podia roepen hun bezoekers op voor de tegoedbon te gaan.

Veel concerten in de huidige corona-periode worden overigens niet afgelast, maar verplaatst. Podia en boekingskantoren zijn de afgelopen weken non-stop bezig geweest nieuwe data te zoeken. Dat is van groot belang voor de levensvatbaarheid van podia, want van een uitgesteld concert blijven de kaartjes gewoon geldig. De sector heeft nu afgesproken dat tickets geldig blijven voor evenementen die maximaal 13 maanden vooruit geschoven worden. Daarmee vallen ook festivals die hun 2020 editie doorschuiven naar dezelfde periode volgend jaar binnen de regeling. Klanten die op de nieuwe datum niet kunnen, hebben recht op een tegoedbon. Ook hier geldt dat klanten altijd recht hebben op geld terug en dat moet uiterlijk één maand na afloop van de nieuwe datum van het concert betaald worden.

Uitstel van executie

Het verzacht dus de eerste problemen, maar de inzet van vouchers zorgt wel voor een toekomstig probleem: het geld dat nu ingezet kan worden om huren en salarissen te betalen, is per slot van rekening eigenlijk bedoeld voor een neerzetten van een productie. Als straks de podia en theaters weer open mogen, is het geld vermoedelijk al uitgegeven, terwijl er alsnog nieuwe artiesten geboekt moeten worden. Dat is een enorm risico, erkent Jeroen Bartelse. ‘We verlichten hiermee inderdaad alleen acute liquiditeitsproblemen, het is geen gift. Daarom zijn er ook extra maatregelen nodig. Deels zijn die er al, maar nog niet genoeg.’

Zo liet Minister Van Engelshoven eerder weten dat ze coulance heeft met betrekking tot de subsidievoorwaarden. Oftewel: instellingen krijgen hun beloofde subsidie, ook als ze geen producties kunnen opleveren. ‘Verder wordt gesproken over uitstel van huurbetalingen en belastingen. Er is nog geen sprake van huurkwijtschelding, dat zou pas echt een gebaar zijn.’ Daarnaast wordt met het ministerie onderhandeld over een noodfonds. ‘Een overbruggings- en garantiefonds is echt nodig om de sector te redden’, zegt Bartelse. ‘En daarnaast kunnen culturele instellingen natuurlijk gebruik maken van de algemene regelingen voor bedrijven en zzp’ers.'

Als de culturele sector een apart noodfonds krijgt, dan is dat uniek. Het kabinet probeert verschillende sectoren zoveel mogelijk te helpen met generieke maatregelen, en pas aparte noodfondsen in het leven te roepen als het echt niet anders kan. Maar de culturele sector wordt onvergelijkbaar hard geraakt. Grote evenementen waren zo ongeveer het eerste waar een streep door ging, en terwijl de meeste maatregelen in Nederland tot eind april gelden, is bij vrijwel alle cultuurinstellingen de agenda al tot begin juni leeg. De Tweede Kamer nam al aan het begin van de crisis een motie van Jesse Klaver en Rob Jetten aan voor zo’n noodfonds, maar Minister Van Engelshoven blijft voorlopig vaag. ‘We zitten te wachten op concrete toezeggingen’, zegt Jeroen Bartelse. ‘Er worden verschillende scenario’s uitgezocht, maar het kan natuurlijk geen blanco cheque zijn. Als ik het goed begrijp onderkent de minister de noodzaak van zo’n fonds, maar is de omvang, dekking en inrichting nog niet duidelijk. En bovendien: het is nog onmogelijk te bepalen hoe groot de schade uiteindelijk precies zal zijn. Als we langer dicht moeten blijven, ziet de situatie er weer heel anders uit dan nu. Het zijn duivelse dilemma’s.’

© Nadia Hagen

Naar kritiek geluisterd

De smart wordt in de cultuursector gedeeld door iedereen, maar de voucherregeling kon toch wel op kritiek rekenen. Managers bijvoorbeeld klaagden dat hun artiesten niets van de regelingen terugzien. Ze zijn bovendien bang dat artiesten straks moeten inleveren om gaten in de begroting van podia te dichten. En dat terwijl ook zij op dit moment zonder inkomen zitten. In een eerdere fase van het plan was er voor de ticketkoper helemaal geen mogelijkheid om geld terug te krijgen, en dat zou muziekliefhebbers we eens kunnen afschrikken. Dat is nu aangepast, en daar is het Music Managers Forum blij mee, zegt Cedric Muyres, manager van onder meer Kensington en Donna Blue. ‘Wij staan achter deze nieuwe variant op de voucherregeling. We zijn blij dat er naar onze kritiek geluisterd is en er nu een regeling is die zowel rekening houdt met de positie van de artiest als met het consumentenvertrouwen.’

Ook de consumentenautoriteit ACM steunt het plan van de cultuursector. Bepaalde elementen in het plan zijn niet in het voordeel van de consument, maar de ACM vindt de maatregel noodzakelijk voor de overlevingskansen van de cultuur in Nederland, en daarmee uiteindelijk ook in het voordeel van de consument.

Meer info over de regeling vind je hier.