In 15 jaar tijd groeide het Belgische festival Tomorrowland uit tot een evenement waar mensen uit de hele wereld naartoe komen, het beroemdste dancefestival van de wereld. Komende ADE strijkt Tomorrowland voor het eerst neer in Amsterdam voor twee uitbundige avonden in de Ziggo Dome, onder de naam OUR STORY, celebrating 15 years of Tomorrowland.

Het begon met een Duitse vlag, een Franse, een paar Nederlandse. Gewoon een paar bezoekers uit omringende landen die hun nationale driekleur als rave attribuut meenamen. Het groeide uit tot een vlaggenparade van ongekende proporties. Kijk naar de registraties van Tomorrowland, en je ziet vlaggen uit Brazilië, Mexico, Australië en Canada, van werkelijk elk land op de hele wereld. Je kunt dat niet van tevoren verzinnen, maar deze internationale samenkomst is gaan horen bij het DNA van het Belgische dancefestival. Het zegt veel over Tomorrowland, dat mensen de halve wereld over vliegen om erbij te kunnen zijn. De status van het festival is de laatste acht, negen jaar ronduit mythisch geworden. Natuurlijk door al die grote namen op de line-up, maar toch zeker ook door de perfecte aankleding van het terrein.

‘Het succes van Tomorrowland ging min of meer gelijk op met de opkomst van sociale media’, zegt Michiel Beers. Samen met zijn jongere broer Manu is hij de oprichter van Tomorrowland. In eerste instantie moest het een Belgische variant worden op het Nederlandse MysteryLand, zelfs met dezelfde naam. Op het laatste moment werd dat dus Tomorrowland, maar de filosofie was hetzelfde: het moest er spectaculair uitzien, het moest de bezoeker onderdompelen in een sprookjeswereld. ‘Toen we begonnen was er nog geen YouTube, geen Facebook, laat staan Instagram. Rond onze achtste editie werd YouTube echt groot. Voor die tijd maakten we ook altijd al aftermovies, maar daar keek bijna niemand naar. Naar het filmpje van 2012 wel, dat werd meer dan 150 miljoen keer aangeklikt.’

 

Alle irritaties uitschakelen

150 miljoen keer, van over de hele wereld. Dat is oneindig veel meer dan er überhaupt mensen op het terrein rondlopen. En dat zijn er al flink veel. Tegenwoordig bestaat Tomorrowland uit twee opeenvolgende weekenden, 80.000 bezoekers per dag, zo’n 400.000 in totaal. Maar al die mensen thuis zagen natuurlijk die vlaggen, en ze besloten naast hun beste rave-schoenen ook de nationale vlag in hun koffer te doen. Het werd een visueel aspect aan het festival dat Tomorrowland cadeau kreeg, ondertussen zit UNITY en het verenigen van mensen ook echt in het DNA van Tomorrowland. Maar ook los daarvan hadden de Belgen vanaf het begin de ambitie het meest awesome uitziende festival ter wereld te maken.

‘Het begon natuurlijk met een mooie mainstage’, zegt Michiel Beers. De budgetten van de eerste twee, drie edities stonden uiteraard in geen verhouding tot die van nu. ‘Vanuit daar ontwikkelden we steeds verder door, tot het laatste servetje of bordje aan toe, tot het kleinste podium en het polsbandje. Alles moest mee in de totaalbeleving. Dit jaar hebben we een langgekoesterde droom waargemaakt. Tomorrowland heeft altijd een thema, maar daar zit veel meer achter dan je op het festival zelf kunt laten zien. Daarom hebben we samen met een hele enthousiaste Ierse schrijfster een echt fantasyverhaal rond de wereld van Tomorrowland laten schrijven. Dat boek hebben we in vijf talen over de hele wereld verscheept naar al onze bezoekers, samen met de bandjes.’

Precies, ook de bandjes verstuurt Tomorrowland dus naar je huis. Bij het gemiddelde festival is dat heel anders: bij de poort moet je je eticket inruilen voor een polsbandje. ‘Dat levert bij ieder festival enorme files op, en daarna mag je aanschuiven voor bonnen. Bij ons heb je het bandje twee maand voor het festival, je kunt het thuis cashless opladen, dus zodra je het terrein op komt kun je meteen beginnen met feesten. Ik geloof dat het mensen zo’n twee uur in de rij scheelt. Aan de voorkant hebben we ons eigen DNA, een sprookjesfestival waar we mensen in onderdompelen, maar ook aan de achterkant moet het strak en goed zijn. Met de beste toiletten, super lekker eten. Alle irritaties proberen we uit te schakelen, zodat het voor de bezoekers de ultieme beleving kan zijn.’

Ook de prullenbakken zijn een attractie

En dus probeert de organisatie in allerlei branches inspiratie op te doen. Innovatieve food concepts in wereldsteden, interessante nieuwe theaterproducties, maar ook hospitality in hotels onderzoeken ze constant met het hele team. Maar ook: pretparken. Michiel Beers noemt onze eigen Efteling als voorbeeld, een plek die niet alleen draait om achtbanen, maar waar ook de prullenbakken een attractie zijn. Zo ver wil Tomorrowland ook gaan. Geen enkele kabel mag er te zien zijn, geen lelijk hek in zicht. ‘We hebben geluk dat we van de provincie Antwerpen, eigenaar van het terrein, mogen investeren in het terrein. We hebben een langlopend contact. Dat gaat allemaal in samenspraak met een landschapsarchitect. Als je ziet wat we de afgelopen jaren allemaal verbeterd hebben: stroom onder de grond, drainage voor het gras, fiberkabels, wateraansluitingen. We proberen te werken aan een vaste infrastructuur. Dat is ook de enige manier om in zes weken zo’n festival op te bouwen.’

Zoals elk festival is Tomorrowland uiteindelijk natuurlijk ook maar een dorp op een stuk gras, uit de grond gestampt voor twee weekenden. ‘Een stad eerder, het zijn toch een kleine 100.000 mensen per dag. Moet je je voorstellen dat je drie dagen de sleutels krijgt van een stad als Breda. Zes dagen mag je de stad runnen, en daarna gaat ie weer op slot. Alle restaurants, de politie, de dokter, iedereen gaat dan een jaar lang nadenken: hoe kunnen we dit volgend jaar nog beter doen. En dan vaak ook nog met allemaal nieuw personeel, dat is de complexiteit van een festival.’

En dus zien we op Tomorrowland de meest wonderlijke creaties. Uitgedoste podia met fonteinen, stoomtreinen, ronddraaiende elementen. Op elk vlak gaat het festival oneindig veel verder dan vijftien jaar geleden. Maar Michiel Beers neemt daar niet alleen de credit voor. Hij beseft dat hij ongelofelijk geluk heeft met het festivalklimaat in de Benelux. ‘Er zijn hier zoveel festivals op een heel kleine oppervlakte, mede daardoor zijn er veel leveranciers die gespecialiseerd zijn in festivals, dit is een wisselwerking die de hele sector in Benelux moet koesteren. Tien jaar geleden had je overal nog stinkende Dixie’s, nu zijn overal spoeltoiletten, veel properder. Dat kunnen wij niet alleen. Wij kunnen wel om een bepaalde innovatie vragen waarin leveranciers vaak tot het uiterste in willen meegaan, maar als een leverancier vervolgens geen voldoende grote afzetmarkt heeft, gaat ie het nooit doen. Ik geef nu enkel het voorbeeld van toiletten, maar zo zijn er honderden voorbeelden. Alleen zo kan de lat omhoog.’

De voorsprong van de Benelux is oneindig groot op omringende landen, en ook op Amerika, waar Tomorrowland een paar edities kende. Het avontuur eindigde toen Amerikaanse partner SFX onderuit ging. Precies, hetzelfde bedrijf dat onder meer ID&T en Awakenings overnam. ‘In Amerika moesten we stellingen bestellen in Pennsylvania, bussen in Miami. Dat is alsof je materialen uit Madrid en Moskou haalt, ondenkbaar bij ons. Ik vind het wel jammer dat we daar gestopt zijn, en ook in Brazilië. Daar hebben we een paar fantastische edities kunnen doen voor 60.000 bezoekers per dag, Tomorrowland waardig. Maar de economische crisis heeft hard toegeslagen. Ze zeggen wel eens dat bij ons crisis is, maar als je onze situatie vergelijkt met die daar… In Brazilië is het een bijna onmogelijke uitdaging geworden om een festival als Tomorrowland te organiseren.’

Vijf weken timmeren op 1800 meter hoogte

Terug naar de thuishaven in Boom, bij Antwerpen. De ontwikkeling van het festival richting steeds perfectionistischer visueel spektakel gaat hand in hand met de steeds flamboyantere producties waarmee artiesten zelf zich omringen. Grote artiesten hebben een eigen visuele handtekening. Neem bijvoorbeeld Afterlife, het melancholisch zwarte feest van Italianen Tale Of Us, herkenbaar aan een duistere sfeer met een omgekeerde manspersoon boven de draaitafel en veel stemmig licht van achteren. ‘Samen met het team van zo’n artiest werken we aan zo’n show. Wij hebben een waanzinnige tent, hun team probeert daarin Afterlife accenten te zetten. Het beste voorbeeld daarvan vind ik de primeur van Eric Prydz’ spectaculaire Holosphere show. Er is bijna een jaar lang overlegd hoe die show geïntegreerd kon worden. Het laatste wat je wilt is dat de artiest met zijn eigen show op het podium staat en de duizend lichten die wij opgehangen hebben uit blijven.’

Het zijn niet alleen grote mainstream artiesten die tegenwoordig visueel uitpakken. Een techno-dj hoeft niet per se in het donker te staan. Veel artiesten en zelfs hele subgenres die tien jaar geleden nog underground waren, passen nu prima binnen het Tomorrowland plaatje. ‘Dat is misschien wel de leukste ontwikkeling van de laatste jaren. Zes, zeven jaar geleden - toen het nog volledig om EDM draaide - zag je complete volksverhuizingen als David Guetta op het hoofdpodium speelde. Dan kwam Solomun, en dan stond ie voor 1500 man te draaien. Die tijd is voorbij. Iedereen staat bij ons op een groot podium. Elke artiest kan naar huis met het idee: shit man, Tomorrowland moet op mijn kalender staan.’

Zo kent Tomorrowland een akelige perfectie, maar op een element kan de organisatie simpelweg geen grip krijgen: het weer. Mooi voorbeeld: Tomorrowland beschikt over een prachtige luchtballon, die bij mooi weer boven het terrein vliegt. Staat de wind verkeerd, dan heb je er niets aan. Waait het hard maar wel de goede kant op, dan heb je er vier minuten plezier van. ‘Afgelopen jaar was het weer perfect: nauwelijks wind, en tijdens de vlucht draaide ie ook nog eens. Toen hebben we hem een kwartier boven het hoofdpodium gehad, een magisch moment.’

Extra moeilijk maakte Tomorrowland het zich met een wintereditie, bovenop de Alpe D’Huez. Een logistiek haast onmogelijke opgave. Complete podia moesten met helikopters naar boven getild worden, om nog maar te zwijgen over de vaten bier. ‘Vijf weken opbouwen op 1800 meter hoogte geeft allerlei uitdagingen. De ene dag sta je in het zonnetje bovenop een berg te timmeren en heb je de beste job ter wereld, een dag later waait en sneeuwt het keihard. En waar je in België een vloer legt tegen de regen, moesten we hier soms een halve meter sneeuw van de dansvloer vegen omdat mensen niet meer konden dansen. Maar de combinatie van sneeuw met een lichtshow was geweldig. En die sneeuw? Het is nog altijd fijner dan regen in de zomer.’

Nu komt Tomorrowland dus naar Amsterdam Dance Event voor twee dagen in Ziggo Dome. Alle artiesten waarmee ze groot werden zijn daar, van Steve Aoki en Armin van Buuren tot Dimitri Vegas & Like Mike en Tiësto. Ondersteund door een orkest zullen ze de grootste hits van 15 jaar Tomorrowland brengen. Je kunt die artiesten alleen daar samen brengen als iedereen naar Amsterdam komt voorADE komt, denkt Michiel Beers. ‘En bovendien wilden we het graag doen op een plek waar de wereld samen komt, net zoals op Tomorrowland. Het is een concept dat nog nooit gedaan is, maar ik zie het ons ook nergens anders doen.’