Spinvis opent 2019 met speciale Nieuwjaarsmix Spinvis opent 2019 met speciale Nieuwjaarsmix

Tuurlijk kan zulke reflectie in principe op ieder moment plaatsvinden. Dat vuurwerk en het aftellen, het slaat allemaal nergens op. ‘Maar toch denk je altijd dat er iets gaat gebeuren. Dat dit dé seconde is’, lacht Erik de Jong. ‘Dat is-ie niet, maar zo voelt het wel. Je gaat het nieuwe jaar in en kijkt nog eens goed om je heen: "Dit is 2019." De wereld staat rond kerst en Oud & Nieuw een beetje stil, daar houd ik wel erg van.’ Als De Jong terugkijkt op 2018, ziet hij een jaar dat eigenlijk niet zo leuk was. ‘Persoonlijke dingen, laten we het daar verder niet te veel over hebben. Er gebeurden namelijk ook veel leuke dingen, er gebeurt ieder jaar zo veel. Paradiso en Lowlands, bijvoorbeeld. Maar we hebben ook het verschil tussen de clubs en de theaters nog beter leren kennen. En we zien nog steeds mensen van alle leeftijden, daar ben ik echt heel trots op. Kinderen van 12 of 13, veel twintigers, maar ook mensen van mijn leeftijd of ouders. Dat loopt allemaal door elkaar.’

De Jong bevindt zich in de backstage van een Bredaas theater. Vanavond speelt hij er samen met zijn vaste cellist en sparringpartner Saartje van Camp de theatershow In Werkelijkheid, waarin Spinvis-liedjes worden gepresenteerd in een nieuwe context. ‘Die theatershows van Saartje en mij zijn een eigen leven gaan leiden’, legt De Jong uit. ‘Ze bestaan naast de normale bandshows, worden uitgebreid met beelden en verhalen.’ En met nieuwe arrangementen, waarmee De Jong zijn oudere werk interessant weet te houden, niet in de laatste plaats voor zichzelf. Op Lowlands freakte hij in een mash-up van ‘Dag 1’ en ‘Smalfilm’ al met spelcomputers, nu is die laatste de opener van de voorstelling. 'Dromen zijn een raadsel en dat gaat als volgt: het smelt in je hoofd en niet in je hand', nooit klonk het onheilspellender. ‘Dat nummer heb ik heel lang niet gespeeld, maar op een gegeven moment kwamen we erachter dat hij heel goed werkt als we het alleen maar met ritme doen. Alle akkoorden, alle harmonieën zijn weg. Alleen stem en beat.’

Ook in zijn Nieuwsjaarsmix maakte Spinvis op inventieve manieren gebruik van eigen werk. ‘Volgens mij hebben mensen met Nieuwjaar weinig behoefte aan veel informatie, veel poëzie om over na te denken’, legt de zanger uit. ‘Met Nieuwjaar wil je juist je eigen gedachten de ruimte geven. Bij mij werkt dat het best met instrumentale muziek. Muziek die niets van je wil, die je geen mening opdringt.’ Dus dook Spinvis in zijn eigen archieven, die verrassend veel instrumentale muziek bevatten. Hij vond er filmmuziek die hij dit jaar nog componeerde, maar ook demo’s van nummers die nog niet bestaan of al zijn mislukt. ‘Ik heb het allemaal opnieuw aangepast voor de mix, langer gemaakt of anders gearrangeerd.’

(tekst gaat verder onder de mix)

Het hergebruiken van zijn eigen muziek geeft De Jong ook de kans om een brug te slaan tussen verschillende periodes uit zijn loopbaan. Zo keerden op Lowlands al tekstfragmenten uit allerlei nummers terug in het onovertroffen ‘Kom Terug’. ‘Dat soort dingen komen voort uit de behoefte om met één ding bezig te zijn, ook al ga je verder en word je ouder. Muziek die je twintig jaar geleden hebt gemaakt ligt niet per se achter je, ik probeer het nog steeds te betrekken bij wat ik nu doe. Alles heeft ook met elkaar te maken, om de simpele reden dat jij het bent die het heeft gemaakt. Jij bent het verband met de dingen.’ En zo hoor je af en toe ergens een echo van vroeger. Ronnie en Lotus Europa bijvoorbeeld, die altijd terugkomen, of melodieën die wonderwel in een ander liedje passen. ‘Ik vind het leuk om die Erik van twintig jaar geleden weer op te zoeken en ‘m een hand te geven. Dan ben je ook echt met een soort "kathedraal" bezig, in plaats van alleen maar losse dingen. Dan knoop je de tijd aan elkaar.’

De Jong greep zijn mix bovendien aan om een idee in de praktijk te brengen waar hij al langer mee rondliep. Hij pitchte bestaande nummers naar beneden, maakte ze twee keer zo langzaam en dus ook twee keer zo laag. ‘Dolly Partons ‘Jolene’ is daar een mooi voorbeeld van. Dat singeltje kun je op 33 toeren draaien, dat moet je echt een keer doen, prachtig. Toen ben ik gaan nadenken over liedjes die ik zelf mooi vind, van Talking Heads of ABBA. Er gebeurt iets mystieks met de harmonie als je ze langzamer maakt. Daar heb ik synths en klanken aan toegevoegd waardoor ik de melodieën iets meer van mezelf maakte.’

(tekst gaat verder onder de video)

Vanwege In Werkelijkheid had Spinvis dit jaar geen tijd voor We Vieren Het Toch, zijn jaarlijks terugkerende kroniek c.q. oudejaarsconference in TivoliVredenburg. ‘Zo jammer, maar het was gewoon te veel werk. Wekenlang voorbereiden en repeteren. Het is wel leuk dat het uiteindelijk maar één avond duurt. Daarna is het allemaal weer weg, klaar. Je moet dat niet willen herhalen.’ Ook leuk: De Jong kreeg voor We Vieren Het Toch carte blanche en kan dus doen wat hij wil. ‘We hebben de zaal een keer zo ingedeeld dat iedereen maar één helft van het podium kon zien, dan gaven we mensen het idee dat het aan de andere kant leuker was. Zo is het dan met Nieuwjaar ook, denk ik. Je denkt dat het aan de andere kant leuker is.’

Wat wacht er eigenlijk op Spinvis aan die andere kant? Nou, een heuse opera, die De Jong en Van Camp maken met dansgezelschap Introdans uit Arnhem. ‘Dat hebben we al eerder gedaan met Kintsukuroi en nu blazen we die samenwerking nieuw leven in, met twaalf dansers in plaats van twee. De opera heet Vier Verhalen En Een Dag, een sprookjesachtige familievoorstelling.’ Eigenlijk liggen dans en muziek niet eens zo ver uit elkaar, meent De Jong. ‘Dans is heel muzikaal, heel abstract. Het ligt heel dicht bij de expressie van een liedje. Het hoeft ook niet per se ergens over te gaan, dat vind ik heel inspirerend.'

‘En daarna gaan we naar Duitsland’, lacht de eeuwig jongensachtige zanger. Hij trad er dit jaar al een paar keer op en eindigde uiteindelijk in het Duitstalige deel van Italië, op Kaltern Pop Festival. 'Dat ging hartstikke goed, al zeg ik het zelf. Er waren ook boekers en andere mensen die belangrijk zijn, die zagen het ook wel zitten.' De Jong zingt dan in het Nederlands, maar ook in het Duits, zoals op het dit jaar al uitgebrachte 'Ich Will Ganz Einfach Schwimmen'. 'In die vertaling heb je met zoveel dingen te maken: de klank, de melodieën. En dan moet je ook nog een beetje zien te rijmen. Eigenlijk worden het dan helemaal nieuwe liedjes.' Momenteel oefent De Jong vast op zijn Duitse accent. 'Maar daar faal ik in, want ik ben geen Duitser. Het schijnt wel zo te zijn dat mijn Nederlands accent heel vrolijk klinkt in Duitse oren. Wat dat betreft hebben we al een streepje voor.' 

Sunday Snooze wordt elke zondagochtend tussen 08.00 en 09.00 op KXRadio uitgezonden, abonneer je ook via RSS feed, Stitcher of iTunes of check ze allemaal hier.