Hoe Alt-J Wiki-weetjes tot kunst verheft Hoe Alt-J Wiki-weetjes tot kunst verheft

Jullie hebben Iggy Pop gestrikt als verteller in een natuurdocumentaire over een muis die eindigt en een soort slasher movie, oftewel de videoclip van 'In Cold Blood'. Dat moet een dream come true zijn. Wiens idee was dat?
Gus: ‘Het was het idee van de regisseur, die op de een of andere manier een connectie met Iggy Pop had. Toen hij het voorstelde dachten wij: echt?! Nooit aan gedacht. Voor dit soort vertel-klussen worden vaak dezelfde mensen gevraagd, de Zane Lowe’s van deze wereld. Iggy Pop was nooit bij ons opgekomen, maar nu ie het eenmaal gedaan heeft kan ik me niemand anders voorstellen. Zijn stem is goed eng.’

De clip is nogal gewelddadig, net als veel van jullie liedjes. En dat terwijl de muziek vaak helemaal niet freaky of eng klinkt. Houden jullie van dat contrast?
Joe: ‘We houden van geweld dat in je fantasie plaatsvindt. We zijn er altijd een stap van verwijderd. De video weerspiegelt dat ook: je ziet niet dat mensen vermoord worden, je ziet alleen mensen die vermoord zijn. Het verband tussen geweld en schoonheid trekt ons vaker aan. ‘In Cold Blood’ zelf is een zomerse ‘party song’, die eindigt met een moord bij een zwembadfeestje. Op zo’n manier kun je van engelachtig tot heel duister binnen een nummer. Zwart en wit.’
Gus: ‘In onze verbeelding kan alles. Veel van onze liedjes vinden aan de andere kant van de wereld plaats, of in een heel andere tijd. En als je je verbeelding de vrije hand geeft, komt vroeg of laat ‘de dood’ te voorschijn. Zo gaat het nu eenmaal.’

Het doet me denken aan het beroemde experiment van Marina Abramovich in de jaren zeventig. Ze zette zichzelf in een museum, met een tafel vol voorwerpen erbij, waarmee bezoekers mochten doen wat ze wilden. Ze eindigde half naakt en met sneeën in haar lichaam. Kennelijk is dat wat mensen doen als hun fantasie de vrijheid krijgt?
Gus: ‘Ja, interessant. En ook: wil je gezien worden als je zoiets doet? Als je een mes pakt en haar dood steekt, ben je geen onderdeel meer van het experiment, dan pleeg je gewoon een moord.’

Zou best in een Alt-J liedje kunnen eindigen, zo’n kunst-experiment, toch?
Joe: ‘Haha, ja dat zou zeker kunnen. Mijn vader zegt dat altijd: dit zou een goed Alt-J liedje zijn, dat zou een goed Alt-J liedje kunnen zijn.’

Komen de meeste ideeën voor liedjes nog steeds van jou, Joe?
Joe: ‘Vaak wel ja. Al is bijvoorbeeld ‘3WW’ meer een democratisch proces geweest. Ik had een gitaarstukje en wat teksten, maar toen kwam Gus met een tekst die zo goed was dat het liedje er nu mee begint.’

Er is sowieso een Japanse connectie. In twee liedjes wordt van 1 tot 10 geteld in het Japans. Heeft Thom dat ook op internet geleerd?
Joe: ‘Haha. Het is toeval dat dat in twee liedjes zit. Al vind ik het wel leuk om in het ene liedje naar het andere te verwijzen. In dit geval ging het zo: het zat al die tijd al in ‘Last Year’, maar ik wist niet zeker of dat liedje op tijd af zou komen voor het album. Toen vond ik het ook passen in ‘Hit Me Like That Snare’. Ik heb lyrics van mezelf gestolen, en uiteindelijk staan ze toch allebei op het album.’

Over teksten stelen - of lenen - gesproken: er staat een liedje op dat ‘House Of The Rising Sun’ heet. Het is niet zozeer een cover van de oude Animals hit, maar het gebruikt wel een deel van de tekst. Als een soort sample. Moet je daar in zo’n geval toestemming voor vragen?
Gus: ‘We waren daar wel beducht op. Ik weet dat ‘House Of The Rising Sun’ een heel oud volksliedje is, maar ik herinnerde me ook dat er iets wat met The Animals. Iets als dat de drummer van de band het nummer op zijn naam had laten zetten, terwijl het al minstens dertig jaar eerder ontstaan was, zo’n soort copyright mythe. En dus zijn we op zoek gegaan naar een andere versie. Zo hebben we het eerste couplet geleend van Woody Guthrie, op wiens versie sowieso geen copyright rusten. We willen niet in problemen komen.’

Hebben jullie wel eens problemen gehad?
Gus: ‘Tot nu toe hebben we geluk gehad. Iemand wilde ons wel aanklagen omdat het nummer ‘Left Hand Free’ te veel op een ander liedje zou lijken, een liedje waar we nog nooit gehoord hadden. Gelukkig ging die zaak uiteindelijk niet door.’
Joe: ‘We luisterden dat liedje en dachten: leuk geprobeerd.’

Maar jullie hebben ook de ‘Blurred Lines’ zaak gevolgd. Die ging behoorlijk ver.
Joe: ‘Zeker, een zaak om een gedachte-misdaad.’
Gus: ‘Wij gebruiken vaak andere dingen als startpunt, maar gek genoeg zelden muziek. Het gaat vaak om films, om literatuur. We hebben wel in het nummer ‘Mathilda’ een zin van Johnny Flynn verwerkt. Joe was gecharmeerd van diens zin ‘The breath I’ve taken and the one I must’, uit ‘The Wrote & The Writ’. Hij zingt uiteindelijk: ‘Just like Johnny Flynn said: the breath I’ve taken and the one I must’. Zo is het een referentie. We weten eigenlijk niet precies hoe de wet in elkaar zit voor dat soort dingen. Gelukkig is Johnny een hele aardige jongen, we hebben hem sindsdien ontmoet.’
Joe: ‘In het nieuwe liedje ‘Hit Me Like That Snare’ zit een passage over een ‘school of magic with brooms and wands’. Daar stond eerst letterlijk de naam Harry Potter in, maar Gus zei: Warner Brothers… Het eerste wat ik dacht was: ooooh no, fuck off! Ik wil ook eigenlijk niet eens weten hoe de wet in elkaar zit. Zowel in de wetenschap als in de kunst, is het verwijzen naar het werk van anderen een belangrijke manier om vooruitgang te boeken.’

Lowlands is uitverkocht, maar wij hebben nog kaarten voor je. Winnen? Geef antwoord op deze prijsvraag:

In welke liedjes telt Alt-J van 1 tot 10 in het Japans, welk getal slaan ze meestal over en waarom? 

Mail je antwoord uiterlijk om 20:00 uur naar 3voor12-prijsvraag@vpro.nl ovv 'lowlands winactie' en de titel van het stuk. Vergeet niet je adres en telefoonnummer in de mail te zetten.