'Geen repressailes van de smaakpolitie'
En zo kwam ook Miley Cyrus de band op het spoor. Ze verklaarde zichzelf fan en vroeg drummer Thom Green haar nummer 4x4 onder handen te nemen voor een remix. Green op zijn beurt gebruikte de sample van Miley Cyrus (‘I’m a female rebel’) weer als basis voor Hunger of the Pine, de nieuwe single van alt-J en meteen het meest opmerkelijke liedje van hun bijzonder gelaagde tweede album This Is All Yours. Green: ‘Toen we de sample van Miley Cyrus gebruikten, wísten we dat we het elk interview weer moesten gaan uitleggen. Maar het is heel simpel: er zat geen groots opgezet plan achter. We pielden er wat mee, en pasten het bijna per ongeluk in een liedje.’ Zijn bandlid Unger-Hamilton grijnst: ‘Dat had ook averechts kunnen werken. De puristen hadden erover kunnen vallen, maar we hebben vooralsnog geen paardenhoofden in ons bed gevonden en wachten nog op represailles van de smaakpolitie.’

Kunst als vervanging voor religie
Geen wonder, want ook voor die smaakpolitie valt er genoeg te genieten en analyseren op This Is All Yours. Tekstueel maakt Joe Newman, de creatieve spil van de groep, nog altijd lastig te doorgronden collages van culturele referenties en persoonlijke ervaringen. Neem die single ‘Hunger of the Pine’: een bezwerend nummer dat verhaalt over het zozeer missen van je naaste dat het fysiek pijn doet, terwijl je ’s nachts wakker ligt in bed. En tegelijkertijd citeert het uit Lady Chatterley’s Lover van de Britse auteur D.H. Lawrence, waarin een politiek geëngageerde jonge vrouw trouwt met de verkeerde man, die naar de oorlog wordt gestuurd en vervolgens verlamd terugkomt. Newman vertelt graag andermans verhalen uit de literatuur en kunst, of zoals Oscar Wilde het zei: ‘Talent borrows, genius steals’, maar de zanger probeert met die verhalen meteen zichzelf te doorgronden. ‘Niet dat het een vorm van therapie is, maar ik denk dat cultuur de plek van religie heeft vervangen in onze samenleving’, zegt Newman. ‘Voorheen beantwoordden we onze vragen met God en de Bijbel, tegenwoordig geven we ons leven diepere betekenis met kunst, en kleuren we onze eigen identiteit met wat we hebben gelezen, geluisterd en bekeken.’ 

Frankenstein-collages rondom Alzheimer
Zo kleurt alt-J ook hun muzikale identiteit in als een boek vol referenties. Even snelle blik door het album: het futuristische The Gospel of John Hurt is geïnspireerd door de science-fiction-horror Alien en in het bijzonder de baanbrekende scene waarin een alien uit de borst van John Hurt barst. Met het stemmige drieluik rondom Nara creëert alt-J een fictieve plek naar het spiegelbeeld van de gelijknamige Japanse stad. Herten zijn er heilig en kunnen vrijuit door de straten lopen als metafoor voor homorechten. Warm Foothills is een bloedmooi, intiem folkliedje dat naar eigen zeggen “als een Frankenstein-collage in elkaar is genaaid” met de stemmen van zangeres Lianne la Havas en Conor Oberst alias Bright Eyes. Tezamen vertellen zij het verhaal Elegy For Iris, dat John Bailey schreef voor zijn vrouw Iris Murdoch, de bewierrookte schrijfster die door Alzheimer langzaam aftakelde. 

Even geen female rebel zijn
Succes wierp de band niet alleen vruchten af, maar kostte alt-J ook een bassist. Gwil Sainsbury stopte nog voordat de groep begon aan This Is All Yours. ‘We wisten al dat hij ongelukkig was’, vertelt Unger-Hamilton. ‘Hij zei heel vroeg in de campagne rondom ons eerste album dat hij aan het klokkijken was wanneer hij kon stoppen, als een gevangene die de dagen op de muur van zijn cel krast, of in dit geval zijn bank in de tourbus. Hij was te vaak van huis, miste zijn vriendin en had er genoeg van om de handen van alle muziekbobo’s te schudden. Dat was een hele grimmige beoordeling van onze universiteitshobby, maar hij had wel gelijk: vroeger of later word je ontzettend eenzaam op tour.’