De wet leeft weer. Onlangs vond in Den Haag een hoorzitting plaats, waarbij diverse partijen hun zegje mochten doen. De minister heeft vragen beantwoord. Hoe groot is de kans dat de wet straks aangenomen wordt?
Jasper van Dijk: “Ik ben daar wel optimistisch over. De wet is door een brede meerderheid in de Tweede kamer gesteund. Ik geloof dat alleen de VVD en de kleine christelijke partijen destijds tegen hebben gestemd, en ik heb inmiddels ook signalen dat de VVD er ook positief over zou zijn. Je weet het natuurlijk nooit, de Eerste kamer is volkomen onafhankelijk, elke partij maakt zijn eigen afweging, maar ik merk dat ze echt open staan voor het probleem.”
Wat is precies het probleem?
Arda Gerkens: “De reden waarom het CDA en de SP met deze wet begonnen zijn is het feit dat er kaarten uit de markt worden getrokken voor evenementen, met geen ander doel dan ze voor een hogere prijs te verkopen. Er wordt geen toegevoegde waarde bij gegeven, er is geen extra dienst, het gaat om geld maken.”
De wet maakt geen onderscheid tussen een handelaar en een gewone consument. Stel dat ik een kaartje te veel heb, en ik wil hem verkopen voor de prijs die iemand er voor over heeft, wat is daar dan mis mee?
Arda Gerkens: “De wet is niet gericht op consumenten. Het probleem bestaat eruit dat massaal kaarten worden opgekocht. De consument heeft niets te vrezen.”
Maar in principe mag ook een consument zijn kaartje niet te duur verkopen, toch?
Arda Gerkens: “Iedereen mag voor een hogere prijs verkopen, alleen heeft de consument het recht die prijs uiteindelijk aan te vechten. Dat kan via een geschillencommissie, maar in het geval van een particulier via de rechter. Wij stellen voor zoiets collectief te doen, en dat gebeurt niet zo snel in het geval van een particulier.”
Zo’n collectieve actie, hoe moet ik dat voor me zien?
Arda Gerkens: “In het consumentenrecht bestaat de mogelijkheid met meerdere mensen een zaak aan te spannen. Het is voor de consument al snel te duur om zoiets alleen te doen. Dan ben je die paar tientjes die je terug te winnen hebt al snel kwijt. Met een collectieve actie deel je de kosten en heb je meer kans dat je je recht krijgt.”
Hoe groot is het probleem eigenlijk. Als we het hebben over massaal onttrekken van kaarten; om hoeveel kaarten gaat het dan?
Adra Gerkens: “Dat is de grote vraag, die we in 2010 ook veel gesteld hebben. Nicolien van Vroonhoven en ik hebben destijds gesproken met het SEO (Stichting Economisch Onderzoek), maar een onderzoek bleek 25.000 euro te kosten. Dat vonden wij veel geld. Er is een onderzoek van de RUG, maar dat is nogal gammel en staat vol aannames. Het enige dat we hebben zijn praktijkvoorbeelden, zoals mensen die met een cashback-situatie te maken hebben. Ook de hoeveelheid no-shows is een symptoom. Bij sommige concerten komt 20% van de verkochte kaarten niet opdagen. Dat geeft aan dat er behoorlijk wat uit de markt gehaald wordt.”
Ga je er vanuit dat die 20% mensen die niet komen opdagen bestaat uit kaarten die in de handel terecht gekomen zijn?
Arda Gerkens: “Het zal niet de volledige 20% zijn. Er zijn altijd wel mensen die bijvoorbeeld toch niet kunnen. Maar je hoort uit de theaters dat soms onverklaarbaar veel stoelen leeg blijven. Dat moet wel liggen aan het feit dat handelaren hun kaarten niet zijn kwijtgeraakt.”
Zit daar ontwikkeling in, in vergelijking met 2008? Dat was de tijd dat veel vage bedrijfjes opdoken, die bijvoorbeeld kaartjes aanboden voor een U2-concert dat niet eens bestond.
Jasper van Dijk: “Ik denk dat het überhaupt niets uitmaakt. Kijk, het doorverkopen van kaartjes is van alle tijden. Vroeger had je al handelaren die met hele pakketten tickets voor de Ahoy liepen. Alleen nu worden mensen soms echt gedwongen naar duurdere sites te gaan.”
Arda Gerkens: “Ik geef een voorbeeld. Ik heb ergens in mei kaartjes besteld voor The Prodigy, voor mij en drie vrienden. Net nadat het uitverkocht was besloot een vierde vriend dat hij ook mee wilde. Op dat moment stonden er al hele batches kaarten op Viagogo en Seatwave. Je maakt mij niet wijs dat je maanden van tevoren besluit dat jij en je acht vrienden toch niet kunnen.”
Is dat de enige aanwijzing dat er handelaren actief zijn?
Arda Gerkens: “Ik kan het niet hard maken, maar ik vind het wel merkwaardig. Ik kan niet anders dan mijn onderbuikgevoel laten tellen, en mijn gezond verstand.”
Hoe reageerde de primaire markt destijds op het wetsvoorstel?
Arda Gerkens: “We hebben destijds nauw overleg gehad met de diverse partijen. Zij hebben de wens uitgesproken dat er een platform zou komen waar kaarten met een maximum van 120% van de prijs verkocht zouden worden. Ik heb met hen ook de mogelijkheid van collectieve actie besproken. Ik had alle medewerking. Het merkwaardige is dat die er nu niet meer is. Het is mij niet helemaal duidelijk waarom niet.”
Wij denken wel een reden te weten: Ticketmaster heeft Seatwave gekocht, SFX werkt samen met Viagogo. Daarmee hebben de grootste spelers in de markt tegenwoordig een belang met partijen die nog altijd op de zwarte lijst van Weet Waar Je Koopt staan. Hoe kijkt u daar tegenaan?
Arda Gerkens: “Dat zou een reden kunnen zijn, ja. Zolang het mogelijk is exorbitante prijzen te vragen, blijft het natuurlijk een interessant business model. Als primaire ticketverkoper zou ik dat ook niet willen laten liggen. Als de commercie er geen paal en perk aan stelt, vind ik dat de overheid het moet doen.”
Ticketmaster zegt over de hoge prijzen: iedere consument kan zelf zijn prijs bepalen, maar dat een ticket voor veel geld aangeboden wordt, betekent niet dat het ook voor die prijs gekocht wordt. Ik zie een lach verschijnen?
Arda Gerkens: “Ja, ik lach, omdat ik toevallig heel goed bekend ben met die sites. Ik heb tieners thuis zitten, en die missen nog wel eens een concert. Dan komen ze op Viagogo terecht. Laten we gewoon eerlijk zijn: die prijzen worden wel betaald.”
Als er een directe lijn bestaat tussen Ticketmaster en Seatwave, zou je je ook kunnen voorstellen dat er tickets rechtstreeks doorgesluisd worden. Als dat zo is hebben we een groter probleem dan in 2008, lijkt me?
Arda Gerkens: “Ja, dat zou ik heel spijtig vinden. Er zijn veel artiesten die zeggen: ik wil maximaal dit bedrag aan mijn fans vragen, daar ligt mijn grens. De artiest verliest de macht over zijn kaartjes. Dat Ticketmaster zoiets doet kan ik niet bewijzen, maar het is niet ondenkbaar. Ik maak mij sowieso zorgen over de marktmacht van een partij zoals Live Nation, die eigenlijk alles in handen heeft: de artiesten, de festivals, de concerten, de kaartverkoop, en nu ook nog eens de secondaire kaartverkoop.”
Er zijn geen concrete aanwijzingen dat het gebeurt?
Arda Gerkens: “Nee, die hebben mij niet bereikt. Wel vind ik het een merkwaardige ontwikkeling dat wij eerst alle medewerking kregen van een partij als Mojo, en nu niet meer, met als argument dat de markt veranderd is. Ik heb daar wel vraagtekens over. Ze willen nu bijvoorbeeld geen collectieve actie ondernemen, terwijl ze dat eerst wel wilden. Ze zeggen ook: je kunt niet tegen het buitenland vechten. Maar als een bedrijf zich op Nederland richt, moet het zich aan de Nederlandse wet houden, of het nu in Duitsland of Jamaica gevestigd is.”
De minister heeft gezegd dat handhaving een probleem is, met name door dat internationale aspect.
Jasper van Dijk: “Een heleboel ticketverkopers willen gewoon netjes werken. Ze geven bijvoorbeeld geld terug bij annulering. Ik ben ervan overtuigd dat dit soort partijen na twee, drie collectieve acties gewoon normale prijzen gaan vragen in plaats van deze woekerwinsten.”
Veel mensen zeggen: het is gewoon marktwerking. Als ik mijn auto wil doorverkopen, mag ik er ook voor vragen wat ik wil.
Jasper van Dijk: “Het is geen gewoon marktproduct. Het gaat hier om een concert, een theatervoorstelling, een sportwedstrijd. Dat zijn unieke gelegenheden. Als daar geen redelijke prijs voor gevraagd wordt, is dat een probleem. Als een winkel voor een pot pindakaas ineens 200 euro gaat vragen, loop je gewoon naar een andere winkel, maar bij een concert van Madonna werkt dat niet zo. Die komt maar drie avonden naar Nederland, het aantal kaartjes is beperkt. Er zijn bovendien heel wat evenementen waar overheidsgeld naartoe gaat. Wij subsidiëren de theatersector omdat we vinden dat theater toegankelijk moet zijn voor het brede publiek. Daar staan we voor als overheid. En dat komt er een marktpartij om dat schaarse product nog schaarser te maken.
De minister zegt ook onder de indruk te zijn van de manier waarop de secondaire markt zichzelf georganiseerd heeft. Hij steekt zijn duim omhoog voor branchevereniging EUSTA, dat een keurmerk uitdeelt voor bedrijven die zich netjes aan de regels houden. Is zo’n keurmerk geen goede oplossing?
Arda Gerkens: “Dat is in de wetsbehandeling ook aan bod gekomen. Wij hebben gezegd: geef de sector drie jaar om de boel op orde te krijgen, om te komen tot een geschillencommissie en een keurmerk. EUSTA werd in 2010 razendsnel opgericht, maar daarna heb ik weinig zien gebeuren. EUSTA is volgens mij een doekje voor het bloeden, en volgens mij heeft de minister niet heel goed gekeken wat er daadwerkelijk gebeurt.”
Kunt u uitleggen waarom de wet zo lang in de la beland is?
Jasper van Dijk: “Laat ik erkennen: het verdient geen schoonheidsprijs. De politiek heeft al niet de naam een snelle machine te zijn, maar ik heb wel altijd de intentie gehad de wet er serieus doorheen te krijgen. Wel is het zo dat initiatiefnemers Gerkens en Van Vroonhoven uit de Kamer gingen, waarna nog eens twee kabinetten vielen. Dat zijn allemaal vertragende factoren geweest. Ik heb altijd gezegd: er komt een dag dat deze wet er door komt. En zoals het er nu uitziet, zou dat wel eens begin 2016 kunnen zijn.”
Is de wet nog wel geschikt voor 2016? Zijn alle veranderingen in de markt er wel in mee genomen?
Jasper van Dijk: “Ik denk nog steeds dat de wet een zinvolle aanvulling is op de maatregelen en initiatieven die uit de sector zelf gekomen zijn, zoals Ticketswap. Maar het probleem is daarmee niet weg. Eens in de zoveel tijd zie je in de media de woede weer terugkomen. Onze wet moet paal en per stellen aan het misbruik van doorverkopers.”
Arda Gerkens: “De wet gaat ook niet verbieden dat iemand zijn kaartje doorverkoopt. We hadden het al over Ticketswap, dat is echt een fantastisch initiatief. De wet beperkt hen niet, maar geeft ze juist de kans door te groeien.”