D66: fair use moet ruimte krijgen binnen auteursrecht

Politieke partij zet in op ‘digitale groeiagenda’

Atze de Vrieze ,

D66 kiest ervoor de digitale agenda nadrukkelijk naar voren te brengen in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen. Woensdag presenteerde de partij de ‘Digitale Groeiagenda’, een visiedocument waarin Kamerlid Kees Verhoeven pleit voor stimulering van het open internet en de ICT-sector in brede zin. Ook het auteursrecht wordt genoemd, zij het marginaal. D66 vindt dat er meer ruimte moet komen voor fair use op het gebied van auteursrecht.

“Nederland heeft dringend behoefte aan economische groei”, zo start de beginselverklaring. “Tegelijkertijd worden de kansen die ICT biedt en internet in het bijzonder onvoldoende benut. Nederland presteert onder de maat. D66 ziet dit als kans. Nederland moet het maximale uit zijn ICT halen en daarmee de economische groei een impuls geven. De overheid kan de komende jaren de eerste stappen hiervoor zetten met een digitale groeiagenda.” Om die groei te stimuleren wil D66 de ICT sector beschermen, onder meer door te investeren in de sector en zich hard te maken voor netneutraliteit en bescherming van privacy van gebruikers.

Volgens D66 staat Nederland er op het gebied van technologische vooruitgang goed voor. Veel Nederlanders beschikken over een internetaansluiting of telefoon met 3G. Tegelijkertijd is er nog veel winst te behalen, denkt de partij. “Nederland scoort wisselend op e-commerce. De Digitale Agenda van Kroes (2012) zet ons hoog op de Europese ranglijsten omdat veel mensen in een jaar minstens eenmaal iets kopen. Maar uit het InterNed-rapport van BCG (2011) blijkt dat Nederlanders toch vrij weinig kopen als je de waarde van die aankopen bij elkaar optelt en dat het mkb de kansen van internet onvoldoende benut.”

Die trend zien we ook in de muziekindustrie, waar Nederland relatief laag scoort op de digitale downloadmarkt, zeker in vergelijking met voorlopers Engeland en Amerika. Staatssecretaris Fred Teeven wilde die positie verstevigen door een downloadverbod in te voeren, D66 kiest een andere richting. “Het auteursrecht wordt aangepast waarbij de nadruk wordt gelegd op het benutten van economische kansen in plaats van het blokkeren of filteren van websites. Het mogelijk maken van fair use is een eerste stap. Het maken van een mashup-filmpje voor Youtube of een creatieve uiting op een blog wordt dan niet meer afgestraft. Ook wordt het radiomodel ingevoerd om betaald aanbod op internet een impuls te geven.”

Bekend tegenstander van deze koers, Buma/Stemra, reageerde direct. Directievoorzitter Hein van der Ree: “Wij zijn voor een open internet en makers van muziek staan altijd vooraan als het gaat om vrijheid van meningsuiting. Als de makers er niet voor betaald worden, verstomt de muziek. De kunst is om de creativiteit te stimuleren en tegelijkertijd de rechten van makers te beschermen. Downloaden uit illegale bron is en blijft diefstal”.

Volgens Kees Verhoeven van D66 is het een kip-ei-discussie waarover verschil van mening blijft bestaan. "Ondertussen zien we dat initiatieven als Spotify en iTunes een flinke vlucht nemen. Wij zijn voorstander van een soort radiomodel voor het internet. Op dit moment zijn rechthebbenden - vaak in de vorm van platenbazen - de enige die kunnen bepalen of content geexploiteerd mag worden. Wij willen zorgen dat iedereen initiatieven kan ontplooien. Precies zoals een kroegbaas ook niet voor elk plaatje dat hij draait vooraf toestemming hoeft te vragen, maar wel een bijdrage betaalt. Collectief beheersorganisaties als Buma/Stemra zouden daar een rol in kunnen spelen. Ik ben benieuwd welke vlucht de markt neemt als die mogelijkheden vergroot worden."

Volgens Verhoeven is het logisch dat de partij er een veel uitgebreider digitale agenda op nahoudt dan bij de vorige Tweede Kamer verkiezingen. "Wij vonden internet altijd al belangrijk, maar bij de laatste verkiezingen zijn we flink groter geworden, zodat de partij in de vorm van mijn persoon veel meer aandacht aan de digitale agenda heeft kunnen besteden. Daarnaast is de discussie over internet echt losgebarsten, rond thema's als het downloadverbod, ACTA en dergelijke. Tegenwoordig doen mensen alles via het internet, van solliciteren tot muziek luisteren tot uitzoeken hoe je van A naar B moet."