Waar Dave Coenen in juli aan de slag is gegaan als programmeur bij De Helling, zit Joep Smeets daar inmiddels al vier jaar op zijn plek, en nog een tiental jaren langer in het vak. We spreken hen aan een hele lange tafel in LE:EN, in de ruimte die onlangs voor HE:LEEN festival was omgetoverd tot concertzaal. Daar vertellen ze ons over het Utrechtse muzieklandschap, de niches waar De Helling in zit en het vak programmeren.

Joep Smeets is sinds de zomer van 2019 verantwoordelijk voor het concertprogramma in De Helling. Met een glimlach vertelt hij dat hij zijn carrière als programmeur te danken heeft aan De Helling: “Een hele tijd terug was Sytse Wils, die nu bij TivoliVredenburg werkt, programmeur van EKKO. Toen Tivoli twintig jaar geleden De Helling als tweede zaal opende, ging Sytse daar aan de slag en dus weg bij EKKO. Ik ben toen op zijn oude plek terecht gekomen. In 2007 ging ik bij 013 werken, en in die tijd kwam ik heel vaak bij De Helling. Dat supergoede geluid was toen uniek voor De Helling, omdat EKKO en Tivoli Oudegracht dat zeker niet hadden in die tijd.”

Dave Coenen verzorgt het nachtprogramma van De Helling en had dezelfde ervaring toen hen jaren geleden voor het eerst als bezoeker de zaal instapte: “Ik werd gelijk weggeblazen door het geluidssysteem! Maar uiteindelijk ben ik er helemaal niet zo vaak geweest omdat De Helling toch voor mij altijd meer in een niche zat. Voordat ik die niche wat meer begon te ontdekken en merkte hoe vet die eigenlijk was, snapte ik niet zo goed dat het door zijn recente onafhankelijkheid nog z’n vleugels aan het spreiden is.” Daarmee verwijst Coenen naar de loskoppeling van Tivoli en De Helling in 2014, toen Tivoli en Muziekcentrum Vredenburg samen verder gingen in het nieuwe pand aan het Vredenburg en De Helling zelfstandig werd.

(tekst gaat verder onder de foto)

© Paulus van Dorsten

Joep Smeets (l) en Dave Coenen (r)

Het vak van programmeur

Ze werken op de achtergrond en buiten de schijnwerpers, maar toch geven programmeurs het gezicht van een poppodium vorm. Om de schijnwerpers iets meer op deze illustere figuren te richten, vragen we het tweetal wat er nou zoal komt kijken bij het programmeren van een poppodium als De Helling. Coenen deelt als kersverse programmeur diens eerste indruk: “Ik vind het echt heel leuk. Hiervoor werkte ik onder andere als marketeer bij EKKO, maar ik heb ook ervaring als copywriter en zelf als dj en dat neem ik allemaal mee in het werk dat ik nu doe. Toen ik bij De Helling kwam ben ik in een soort van landingsfase terecht gekomen van Lévi [Smulders, de vorige nachtprogrammeur van De Helling, red] die heel ver vooruit had gewerkt in de nachtplanning. Nu heb ik vooral het draaien van de machine een beetje leren kennen.”

Smeets beschrijft die machine als volgt: “Bij het programmeren van concerten ben je afhankelijk van wie er tourt, het aanbod wat je krijgt, maar ook waar je zelf achteraan gaat. De acts die je boekt moeten wel binnen je profiel als concertzaal passen. Daarin werk je het liefst een half jaar vooruit, maar het komt meestal neer op drie tot zes maanden”. “Die tijdspanne is in het clubcircuit iets korter overigens”, vult Coenen aan, “idealiter drie of vier maanden maar soms komt het zelfs op twee of anderhalve maand uit. Dan beuk je snel wat in elkaar, en dat kan ook omdat het wat meer plug en play is met dj’s.” Het werk is dus voor een groot deel begrotingen maken en aan je bureau mails versturen. Dat vinden beide programmeurs niet het spannendste deel van het werk, maar ze weten waar ze het voor doen: “Ik haal er echt veel uit om dingen die soms onmogelijk lijken of die alleen nog maar in je hoofd bestaan werkelijkheid te maken”, aldus Coenen. Voor Smeets is dat net zo, en hij voegt daaraan toe: “Je bent echt met zorg en gevoel voor de artiest en het publiek bezig, dat is volgens mij een heel belangrijk deel van het werk. Wat dat betreft hebben we ook een super fijn team die dat heel goed kan vertalen naar een goede ervaring voor iedereen. Het geeft echt een kick als dat lukt. Die krijg je niet als je een hele goede begroting in elkaar zet.”

Coenen wil de komende maanden een eigen draai geven aan het programma. Met een ‘vuist-op-de-tafel-mentaliteit’ wil hen het programma diverser maken. “Daarvoor moet ik af en toe wel een beetje het wiel opnieuw uitvinden. Dat is soms moeilijk en niet altijd realistisch, maar uiteindelijk probeer ik er een balans in te houden. Zeker in een toch wel voornamelijk witte studentenstad als Utrecht vind ik het fijn om ook nog andere perspectieven te laten horen. Dat vergt mijn eigen netwerk aanboren, nieuwe lijnen oppakken en dat kost meer vertrouwen en tijd om op te bouwen.”

(tekst gaat verder onder de foto)

© Mirel Masic

De niches van De Helling

De Helling neemt al 20 jaar een unieke plek binnen het Utrechse muzieklandschap in. Meerdere keren komt in ons gesprek met Coenen en Smeets voorbij dat het poppodium al sinds jaar en dag specifieke niches weet te bereiken die door andere poppodia minder goed gevonden worden, zowel overdag, in de avond als gedurende de nacht. Dat gebeurde al toen De Helling nog bij Tivoli hoorde, en doordat het geluid daar harder mocht, de uitgelezen plek was om ’s avonds luidere bands en ’s nachts tot dieper in de nacht feesten te origaniseren. Sinds hun onafhankelijkheid is De Helling gestaag op die reputatie voort blijven bouwen. De (in die tijd) unieke positie die De Helling innam kwam doordat het poppodium zich buiten het stadscentrum bevindt, waardoor men het voorheen nog als afgelegen en ver weg ervoer, “maar dat kun je je nu nauwelijks nog voorstellen”, zegt Smeets daarover.

Coenen noemde de plek al eens eerder een Hoeksteen van het Utrechtse nachtleven, maar ook een plek die veel kansen tot groei en vernieuwing huist. Smeets legt uit dat De Helling op dit moment heel goed in een groter geheel in Utrecht fungeert: “als schakel tussen aan de ene kant dB’s, EKKO en misschien ook ACU, en de andere kant TivoliVredenburg. Waar wij zelf denk ik heel sterk of onderscheidend in kunnen zijn, is dat wij ook in bepaalde niches, bepaalde subculturen, echt een goed aanbod kunnen bieden, zonder de breedte uit het oog te verliezen.” Coenen erkent het belang van deze niches: “Sommige beginnende partijen willen bij ons weleens wat organiseren, en dan zeg ik ‘jullie weten dat hier 500 mensen in passen?’ Onze zaal is meer voor mensen die al wat dingen hebben georganiseerd, die een heel duidelijk beeld hebben in welke niche ze willen duiken. Als ze die niche nog op moeten bouwen, dan is het café, met onze OPEN-avonden misschien een betere opstap om verbinding met het juiste publiek te vinden. Zo kun je voor een breed scala aan specifiekere clubgenres echt bij ons terecht, zoals die 140-bpm dubstep en bass, early hardcore, psytrance, hard techno, en nog een boel meer.”

Het brede scala aan niches is wat De Helling uniek maakt. Deze behouden en daarnaast hierbinnen een community te vormen is wel een uitdaging, laten de programmeurs weten. Coenen legt uit hoe die hier constant mee bezig is: “Ik probeer een beetje mozaïek te leggen. Je moet altijd letten op wat er in de stad speelt en ontwikkelt. Zeker nu bijvoorbeeld dB’s het moeilijk heeft en het Filmcafé is weggevallen, is het ook goed om misschien in het nachtleven wat meer in de gitaar- of de industrial hoeken te gaan zitten. Er zijn echt wel wat dingen waar je elkaar in kan aanvullen, maar je moet daarin ook wel je voelsprieten aanhouden als je het hebt over de community die bij De Helling past”.

De Helling geeft veel aandacht aan talentontwikkeling en communitybuilding. Centraal hierin staan de OPEN-avonden op dinsdag in het café. Met een divers palet aan avonden waar met name “jonge organisaties een plek krijgen om een programma te maken” vertelt Tom Strik. Strik is communitymanager en daarnaast programmeur van OPEN. Onder andere Extinction Rebellion, Movies that Matter, Stichting Prisma Groep en thirty030 hebben hier de afgelopen tijd debatavonden, filmavonden en dansavonden georganiseerd.

De lokale omgeving is hierin heel belangrijk. Een mooi voorbeeld volgens Strik is de samenwerking met Ubuntu en Villa Vrede, opvangcentra voor ongedocumenteerden. Zij organiseerden een avond vol met eten, muziek en eigen optredens: “ze waren hier allemaal aan het dansen, een mannetje of zestig. Daar komen dan ook weer liefhebbers naartoe die vaker bij OPEN avonden komen, of bewoners. Zo leer je elkaar hier in de wijk ook weer kennen”.

Voor Strik is dit waar community om gaat, mensen samenbrengen. In zijn enthousiasme begint hij door te praten over hun project met MBO Utrecht. In samenwerking met tweedejaars studenten is een interactief onderwijsprogramma opgesteld : “Wat is het nieuwe normaal?” Waarin studenten door zelf programma’s te maken leren over omgangsvormen in het uitgaansleven. Uiteindelijk is hier tijdens de UIT-week een OPEN avond uit voortgekomen met live muziek en een pubquiz met als quizmaster wethouder Jeugd & MBO Dennis de Vries. Dan komt alles samen volgens Strik, maar hij droomt verder: “het mooiste van De Helling moet nog komen. Zelf hoop ik met OPEN zover te komen dat mensen denken: hé het is weer dinsdag, ik ga naar De Helling. We laten ons weer verassen. Dat zou echt fantastisch zijn. De communities sterker maken en iedereen zich thuis laten voelen in De Helling”.

In de toekomst wil De Helling de reputatie die het nu heeft versterken. Met name de nog best wel recente onafhankelijkheid biedt veel perspectief. Het gebeurt volgens Coenen nog wel eens dat mensen niet zo goed weten wat er bij De Helling te vinden is, omdat de betreffede bezoeker ofwel geen deel is van een specifieke subcultuur, of nog niet goed bereikt wordt door de algemene uitingen. Die ruis wil hen wegnemen door eigen nachtconcepten te ontwikkelen: “Iets als Reload bestaat al heel lang, en is een organisatie die meegroeit en waar ook weer nieuwe generaties bij worden betrokken. Hopelijk kunnen we ook nog wat nieuwe dingen neerzetten de komende jaren, die meer perspectieven aanspreken en ons profiel nog sterker maken. Smeets vertelt daarnaast: “We zijn ook met langlopende projecten bezig die gericht zijn op het ondersteunen van talent. Dat is heel belangrijk. Sterker nog, ik vind het van onschatbare waarde voor het bestaan van de popmuziek. Dus daar willen we ook een sterke rol in blijven pakken”.

In december 2022 werd tijdens een open avond in De Helling een eerste stap gezet naar de Nachtvisie van Utrecht. Nu is deze vastgesteld door de gemeenteraad en al een aantal maanden in werking. Coenen wordt enthousiast zodra het tijdens het gesprek op tafel komt. Hen vertelt: “Ik denk dat het eindelijk voor wat meer begrip zorgt tussen mensen die van buitenaf voor het nachtleven beleid maken, en mensen die daadwerkelijk in het nachtleven zitten. Soms bestaat er gewoon een blinde vlek, als je bijvoorbeeld niet zo in de muziek zit en het nachtleven niet plat loopt. Dus ik vind het heel fijn dat de kennis gedeeld wordt. En wij hebben een blinde vlek op beleid. Wij snappen daar vaak niets van. Hoe vergunningen werken, daar moet je je echt in verdiepen, en zij snappen misschien weer niet helemaal hoeveel moeite en bezieling er achter ons werk zit.”

Binnen het nachtoverleg, waar programmeurs van verschillende clubs en podia in zitten, worden werkgroepen georganiseerd met onderwerpen als nieuwe locaties, inclusie en vergunningen. “Je bent steeds bezig met wat je van elkaar kan leren. Die info krijg ik nu op een centraal moment voor me. Als je dat in een diplomatiek nieuwsbriefje zou krijgen, gaat het toch vaak als een soort ruis langs je heen”, legt Coenen uit. Smeets voegt daaraan toe dat het de waardering vergroot: “Ik denk dat het heel waardevol is dat er nu op beleidsniveau echt waardering is voor die hele belangrijke aspecten van het nachtleven, zoals de creativiteit die er opduikt en de veilige plek die het is voor mensen om zichzelf te zijn en te vinden. Het is goed dat het daar over gaat, en niet alleen over de obstakels en de hobbels zoals de overlast die er soms is.”

Programma 20 jaar De Helling

In de laatste week van oktober viert De Helling het twintigjarig bestaan met een speciaal daarvoor samengesteld programma. Naar de agenda kijkend viel het ons op dat er zowel voor De Helling bekende namen, als sporen van die nieuwe wind waar het tweetal over vertelde in te herkennen zijn. Gevraagd naar wat ze met de programmering van hun twintigjarig bestaan uit willen dragen vertelt Smeets: “We willen breedte en variatie laten zien door een aantal helden en iconen van ons terug laten komen, zoals Fresku. 030303 is heel erg Utrechts en ook al jaren bezig, zij pakken echt uit met hun line-up met Skee Mask en mad miran.” Coenen vult aan: “En dan hebben we bijvoorbeeld ook een clubnacht met Rolling In The Deep. Ze hebben heel snel een heel succesvol wereldje in de drum & bass geschapen, en het is een van de best lopende avonden geworden in de Helling. Op zondag 29 oktober hebben we Modulation., dat is eigenlijk het enige waar ik me mee bemoeid heb. Die avond is voor liefhebbers van elektronische muziek en de synth-nerds, die van knopjes, draadjes, bliepjes en pads houden. Daar hebben we nu Nadia Struiwigh bij, die net twee weken daarvoor met een nieuwe plaat komt op Tresor. Die wilde toevallig zelf ook al een tijdje in De Helling spelen.”

Met een uiteenlopend programma, dat naast de genoemde acts varieert van de synthpop van IAMX tot de dub van King Shiloh Sound System en het vlaamse rockicoon Ruben Block, kan wederom een brede scala aan niches de komende maanden prima bij De Helling terecht.

© Paulus van Dorsten

Nu we toch even de aandacht hebben:

De redactie van 3voor12 Utrecht – hét online platform voor muziek uit de provincie Utrecht – is op zoek naar nieuw talent. Er is plek voor o.a (aspirant) journalisten, interviewers, social media-redacteuren en video-editors. Iedereen die vrijwillig een steentje met een journalistieke insteek bij wil dragen aan de Utrechtse muziekscene is welkom.

De eerste stappen van je (muziek-)journalistieke carrière zetten? Ervaring opdoen tijdens je studie? Altijd al willen schrijven voor een publiek? Op zoek naar een nieuwe uitdaging of hobby? Gewoon interesse? Stuur een mailtje naar info@3voor12utrecht.nl of kijk voor meer informatie op deze pagina.