Katwijk gromt voldaan Katwijk gromt voldaan

Presentator Ernst begint met een goed laatste voornemen voor deze finale: “Laten we zorgen dat de Dutch disease in Leiden niet uitbreekt!” Openingsband New Exhibit maakt gruiziger altrock dan tijdens de voorronde of Psychedelicious. De band klinkt net wat vlakker dan tijdens die optredens – ze zijn goed, maar vanavond niet uitstekend. De band vindt het spelen in de grote zaal een mooie ervaring, en dat is de goede instelling om ervaring op te doen, maar om Johan Cruijff te citeren over het WK van 1974: “We waren al blij dat we dat we in de finale stonden en met die instelling kun je 'm natuurlijk nooit winnen.” New Exhibit strijdt vanavond dan ook tegen twee nadelen: omdat ze als eerste spelen, hebben ze een nog niet opgewarmd publiek voor zich, en ze nemen het op tegen bands die al optraden in AFAS Live en al buitenlandse tours deden. Met deze ervaring op zak kunnen ze een bandwedstrijd als deze een volgende keer winnen, want het talent, de wil en het geluid zijn er.

Vanaf het tweede nummer beweegt de band zich meer vrijuit, bij een instrumentale solo speelt de hele frontlinie ontspannen vooraan en over de volle breedte van het podium. Diffuse lichtbundels zwiepen door de mist. De band heeft duidelijk aandacht besteed aan interessante visuals achter het podium: we zien een geanimeerde stad en sterrenhemel, de zon met zonnevlekken en ruimtepuin, een tak in een helverlichte gang. In 2024 gaan we sowieso meer van New Exhibit horen, want dan komen ze met een EP.

Bij de doorgeëvolueerde sound van Talks Make Do stroomt een golf van New Wave de zaal in, deze ode aan de jaren tachtig bevat daarnaast een per nummer wisselende dosis rock, funk en ska. Het gebruikt de synthesizer en soms melancholische zang met galm voor de ware jarentachtig-vibes.

Dit zijn ervaren muzikanten die in meerdere bands speelden en al in het naprogramma van Son Mieux stonden op de AFAS Live Talent Stage. Dat zie je aan de intensiteit die ze in hun spel kunnen en durven leggen – zo beweegt frontman Alex regelmatig bezwerend met zijn rechterarm, danst hij regelmatig mee bij instrumentale gedeeltes of pakt hij er een gitaar bij voor een extra rijke sound.

Er staat met percussionist Omar vanavond een vijfde bandlid op het podium, en deze nieuweling pakt meteen de rol van spelverdeler; hij initieert de tempoveranderingen. Zo vertraagt hij bijna ongemerkt het tempo halverwege het eerste nummer en zorgt ervoor de overgang naar het tweede nummer een medleyvorm aanneemt. Naast de trommel speelt hij soms tegelijk op een tamboerijn, wat het extra levendig maakt. De stem van Alex doet denken aan die van mede-Alex Turner van de Arctic Monkeys. Hij maakt van een groepje fanatiek dansende toeschouwers bij het podium voorbeelden voor de hele zaal: “Ik heb jullie nog nooit eerder gezien, maar jullie kennen al onze teksten uit je hoofd!” In hun overhemden geeft het vijftal cachet aan deze finale.

Het eerste dat aan rockband Tijger Tijger opvalt, is hun basisopstelling: helemaal links op het podium staan met gitarist Martin en bassist Robbert twee rockende en bebaarde mannen met kale hoofden. Helemaal rechts staat gitarist en zanger Leo, alleen, maar niet eenzaam. Drummer Corne speelt daartussen in het midden op een verhoging. Met zelfvertrouwen vullen ze het podium met hun aanwezigheid en moeiteloos de zaal met hun garagerock, harder dan tot nu toe. De mannen hebben dan ook hun strepen verdiend in de Katwijkse scene. Hun motto lijkt te zijn: “Gooi je d’r in,” waarbij frontman Leo duidelijk het nummer en het tempo aangeeft.

 Leo’s rauwe stem klinkt als die van de zanger van Bush, al kun je hem op de meest emotionele momenten ook vergelijken met Kurt Cobain of (zoals bij ‘In between’) met Eddie Vedder. Tijger Tijger laat korte riffjes ondersteunen door strakke drums en schurende zang. De bas van Robbert en Martins gitaar hangen beide ongebruikelijk laag; Martin buigt een been naar voren en laat zijn gitaar daarop rusten om goed te kunnen spelen. Robbert zwiept zijn bas heen en weer richting de zaal alsof het een toverstaf is, ondertussen strak doorspelend.

Leo doet een mysterieuze aankondiging: “Het volgende nummer is mede mogelijk gemaakt door de gitarist van Talks Make Do”. Achteraf blijkt dat diens instrument per ongeluk eerst in de bandbus van Tijger Tijger werd geladen. Achtergrondvisuals zijn er trouwens ditmaal niet, alleen het logo van de Nobel Award.

Tijger Tijger laat horen dat ze ook ballads beheersen. Zouden ze ook snel kunnen spelen? Aan het eind laten de mannen horen: zeker, en voert met name drummer Corne het tempo op tot punkachtige snelheden. Die gaan we vast ook horen op de EP die ze nu aan het opnemen zijn.

The Sunrise Paradise tourde al door Frankrijk en Spanje, dus voor deze rockende Amsterdammers voelt spelen in Leiden niet als een uitwedstrijd. Ze speelden bovendien ook een releaseshow in een vol Patronaat, de Nobel van Haarlem.

Elk bandlid, behalve de drummer, begint de show met een zonnebril op, waarbij frontman Jaap een witte wollen jasje draagt. Door het ruimtethema van hun visuals, doen de kortstondige zonnebrillen denken aan Men in Black.

Hun animaties beginnen met een astronaut en een regenboog, de cover van hun vorige maand gelanceerde EP ‘My Kind of Rainbow’, en bouwt daarop verder met onder andere een 2001: A Space Odyssey-achtige obelisk en een ruimtebasis. Bij een later nummer zien we Westerse voorwerpen en scènes als fietsen en bierdrinken in de kroeg geanimeerd in mangastijl. Bij de slotballad over ouder worden (“welkom in onze jeugdherinneringen!”) zien we de gitarist overbelicht gefilmd bij een tunnel vol graffiti en een brug.

De gitarist soleert Brian May-achtig; tijdens het spelen slaat de zanger een arm om hem heen. De bassist is beweeglijk; hij beklimt bijvoorbeeld de verhoging waar de drums op staan, lanceert zichzelf en springt er weer af.

Hun prestatie, hun moeilijk te definiëren maar onderscheidende geluid en hun presentatie zijn af - The Sunrise Paradise is een sterke kandidaat voor de eindoverwinning.

Indiefolkband 5th-Wave is tijdens de finale vooral de brengers van positieve ballads; bij de rustiger delen horen we dat er tegen de Dutch disease nog geen vaccin is. De bandleden zijn beter verspreid over het podium dan tijdens de halve finale; met zeven bandleden helpt het dat het podium nu een stuk groter is. Een sterk punt van 5th-Wave zijn de verrassende instrumentwisselingen – de keyboardspeler bast bij het ene nummer en speelt een versterkte mandoline bij een volgend. De stemmen van de leadzanger en –zangeres klinken goed bij elkaar, al valt de zangeres soms wat weg bij een solo.

Hun thema’s zijn soms universeel, zoals in ‘Sin of Choice’, soms juist erg lokaal: ‘Strange George’ gaat over een singer-songwriter die bij Leidse terrasjes speelt. Met het slotnummer ‘Pandora Bay’ verwijzen ze naar het surfgeluid waar je hun bandnaam je aan kan doen denken. Het zevental swingt erbij.

5th-Wave wordt, net als in de eerste voorronde en de halve finale, massaal gesteund door het publiek, en niet alleen vooraan; ze krijgen uiteindelijk ook de negende rij van de zaal in beweging.

De titelverdediger van de Nobel Award mag traditioneel twintig minuten optreden terwijl de jury overlegt. In 2022 ging de kroon naar SKINC en het viertal laat de zaal meedeinen op hun funky nederrap met abstracties en elektronische invloeden, niet vies van een verwijzing naar genotmiddelen in songs als ‘In Het Rood (Ketamine)’ en ‘Snuiftrein’. Ze laten ons horen waar de winnaar van vanavond volgend jaar qua niveau zal staan met nog een jaar extra podiumervaring, en dat belooft veel.

Vervolgens keert de jury terug en mag presentator Ernst de enveloppen met de uitslag openen. Publieksfavoriet 5th-Wave wordt derde en Talks Make Do tweede. Tijger Tijger krijgt als jurycommentaar: “als een huis!”; de winnaarscheque gaat dan ook dit jaar mee naar Katwijk. Een van de prijzen is een interview met de winnaar, dus dat kun je binnenkort op onze site verwachten.