Afgelopen mei speelde hij nog in Groningen, ergens verstopt op het Suikerunieterrein. De Britse John Dorr gaf toen een concert in de atelier Rhubarb Studio. Toen kwam het koude bier uit een grote bak water en was het een intieme avond waar de verhalen rijkelijk vloeiden. 3voor12 Groningen sprak hem nog een keer, vorige week in Vera bij de video-opnames voor een nieuw project met de Groningse mezzosopraan Merel Wentink. Dit keer geen koud bier uit een bak water, maar de verhalen zijn blijven hangen.

Een filmset in schraal bier

Het is rond de middag wanneer we Vera binnenstappen. De hal ruikt nog naar schoonmaakmiddel met een vleugje schraal bier en de bekende rode deuren krijgen een schuurbeurt. De grote zaal, waar normaliter zo’n 400 man staan, is omgetoverd tot een filmset. Er hangen twee doorzichtige doeken die zachtjes diepblauw licht door laten schijnen vanaf het lage podium. Achter het podium wordt op een scherm een spel van licht en donker geprojecteerd.

John en Merel staan omringd door een buffet aan broodjes, Albert Heijn humus en een dienblaadje met koffiekopjes de set te bestuderen terwijl de technische crew van Vera zich klaarmaakt voor een soundcheck en de eventuele opnames. Het duo is druk in de weer geweest met een nieuw project dat losjes gebaseerd is op het verhaal van Echo en Narcissus uit de Griekse oudheid, en het resultaat mag er zijn. Vandaag is de eerste keer dat de twee daadwerkelijk samen op een podium staan, na op afstand demo’s te hebben opgenomen. Als we later op de middag een voorproefje krijgen tijdens de soundtrack wordt het eeuwenoude verhaal vertaald naar een zee van gitaardrones en operateske zang die bestaat uit impressionistische texturen in plaats van een herkenbare taal.

Reflecties

Het is per toeval dat de twee elkaar hebben gevonden. John was die goede donderdag in mei uitgenodigd door Laurens en Maruschka van Rhubarb Studio om te spelen. Merel was toevallig aan het werk in de ruimte die ze met hen deelt. Op een gedeelde treinreis naar het zuiden begonnen ze ideeën uit te wisselen en ontstond er een vruchtbare samenwerking. “Tijdens de treinreis begon het idee om één nummer samen te maken,” vertelt Dorr, “er zaten wat pauzes in het proces omdat ik werkte aan een soundtrack van een film, maar zodra we opnames heen en weer gingen sturen hadden we beiden iets van: ‘Wauw, dit werkt wel heel goed.’ Zodoende kwam het idee om een show van ongeveer 45 minuten te maken.”

De keuze om het stuk te baseren op het verhaal van de nymf Echo heeft uiteenlopende redenen, zowel conceptueel en muzikaal. Het mooie verhaal van de mythe op zich is al een reden om een muziekstuk erop te baseren, maar met het experimentele karakter van John’s eigen muziek gecombineerd met de progressieve kijk op klassieke zang die Merel heeft, wordt de etiologische functie van het verhaal ook naar voren getrokken. “Als operazangeres heb ik natuurlijk genoeg te maken met mythes en verhalen, maar de mythe van Echo is muzikaal ook heel interessant,” vertelt Merel. “Er zit zoveel muzikale informatie in echo’s en het feit dat Echo zelf alleen kan herhalen wat Narcissus als laatste heeft gezegd.” Zoals al eerder gezegd is het stuk tot dusver geschreven zonder tekst, en wordt de mythe op een impressionistische wijze vertolkt. “Het is voor ons een manier om emotie en betekenis te vertalen naar geluid zonder tekst,” voegt John toe.

Experimenten en echokamers

De progressieve en experimentele kijk op muziek en geluid is iets dat de twee met elkaar delen. John was lid van de experimentele post-rock band STEMS, die aardig wat bekendheid had vergaard in het Europese clubcircuit. Het geluid van STEMS was melodisch en filmisch, en speelt met klassieke muziek. John’s eigen muziek, onder de naam DORR, zit vol sonische experimenten en onorthodoxe manieren van gitaarspel, waaronder het bespelen van een gitaar met een vibrator. “Het idee heb ik van de gitarist van Jane’s Addiction,” vertelt hij met een lach. “Als je een gitaar bespeelt met een vibrator, vangt de pick-up het geluid op van de elektrische motor. De vibraties en pulsen worden door het circuit van de gitaar geleid en zo kun je die bespelen. Na twintig jaar gitaarspelen wordt traditie saai en was dit een welkome verandering. Daarnaast kwam ik er door het delen van mijn experimenten op social media achter dat mensen meer geïnteresseerd waren in de nieuwe trucjes dan in de wat meer traditionele nummers, dus dat trok het experiment nog verder.”

Merel heeft een wat andere route genomen, via het conservatorium en een studie klassieke zang. Ze kijkt echter liever vooruit dan achteruit. Zo heeft ze met vooruitstrevende artiesten als Wende gespeeld, en organiseert de Classic Jamming sessies in brouwerij Martinus. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in dit soort projecten. Dingen die buiten de lijntjes van klassieke zang stappen. Als een klassieke zangeres heb je niet altijd de vrijheid om creatief te zijn. Alles is vaak voorbedacht en wij vertolken het. Compositie en improvisatie is niet echt deel van de training, maar binnen de kaders van bestaande composities bestaat nog steeds veel vrijheid in de interpretatie van de noten zelf. Dat is waar variatie in klassieke zang tot haar recht komt. Verschillende vocalisten hangen verschillende intenties en bagage aan dezelfde noten. Zo worden composities bij iedere vertolking uniek gemaakt.” Dit is ook waarom Merel zich zo aangetrokken voelt tot John’s muziek en sonische avonturen: “Er zit zoveel nuance in zijn werk op het gebied van geluid. Het zijn niet alleen melodieën en akkoorden. Dit project geeft mij ook de vrijheid om puur te denken aan geluid zonder de kaders van de compositie. Alles is toegestaan. Ik kan schreeuwen als ik dat wil, ik kan heel breath-y gaan zingen. Alles mag.”

Social media

Het concept en de symboliek die verscholen gaat achter de keuze voor Echo wordt door John uitgelegd: “Het idee is dat, als de show klaar is, Narcissus symbool staat voor de rol van social media in ons leven. Hoe het eeuwige reflecteren op social media bijna kan leiden tot een zelfobsessie. Dit is natuurlijk de kant van Narcissus, maar aan de andere kant heb je Echo, die eeuwig achter Narcissus aan zal blijven jagen uit een ongrijpbaar verlangen. Iedereen heeft hier wel eens mee te maken op het internet. We zoeken allemaal naar een connectie. Als artiest zie ik dit zelf ook; de manier waarop wij online een publiek achterna jagen om maar een connectie te voelen. Maar het is iets dat constant veranderd en doorgroeit. We weten niet precies hoe dit gaat aflopen en wat voor effect ons online gedrag uiteindelijk op ons gaat hebben. Het leek ons alleen interessant om de parallellen tussen dit eeuwenoude verhaal en de moderne kant van social media te laten zien in één show.”

Een ambitieus concept

Het plan dat de twee hebben voor de show is ambitieus. John en Merel hebben het plan om het stuk interactief en immersive te maken door verschillende disciplines bij elkaar te brengen. Video, audio en digitale kunst hebben allemaal een plek in het plan. “Als we het uiteindelijk voor elkaar krijgen de show eruit te laten zien hoe we het willen, zullen de visuals constant veranderen en krijgt het publiek QR codes te zien die ze kunnen scannen om extra materiaal te zien tijdens de show. We weten nog niet precies hoe het eruit gaat zien en wat het extra materiaal nu precies gaat zijn, maar we willen dat het publiek de chaos van social media en de randomness van de zee aan oninteressante en betekenisloze informatie die erop rondzwerft beleeft.” De opnames in Vera zijn bedoeld als trailer voor het toekomstige project. Het duo hoopt zo een visitekaartje te hebben voor concerten en opnames bij de grotere media. Als de camera’s de magie van het optreden dat we na het interview te zien krijgen weet te vangen, dan is het een visitekaartje om u tegen te zeggen.

Zoals al eerder gezegd mag de uitvoering er zeker wezen. John vervormt zijn gitaar tot een muur van geluid door middel van loops en effectenpedalen, terwijl Merel reageert met woordeloze zang. Beide zijn op hun beurt Narcissus en Echo tegelijk in de vertolking. Dan weer focussen ze op zichzelf en raken ze verzonken in hun eigen geluid, dan weer beantwoorden ze de ander. Door het blauwe licht, de reflecterende lichten en de doorzichtige doeken lijken de twee zelf bijna reflecties en wanen we onszelf als publiek ook bijna Narcissus die in de pond verdwijnt. Het project is nog niet af, en de twee zijn zelfs nog nieuwe muziek aan het schrijven voor de show, maar dit is misschien precies hoe dit project zich moet ontwikkelen; een eeuwige stroom aan ideeën die nooit opdroogt en zo elke uitvoering uniek maakt. John vertelt dat de twee vooral op gevoel werken dit keer en dat hun werkwijze er vloeiender van is geworden. “Nadat al het intellectuele en analytische uit de weg is, blijft gevoel als enige over. As long as it feels good, then it’s okay.”