Het begon allemaal ongeveer twaalf jaar geleden, toen fanatiek fietser Geert Lameris door de gemeente Eemsdelta fietste en de torens van de twaalfde- en dertiende-eeuwse kerkjes hem tegemoet lachten. De kerken stonden, naast hun religieuze doeleinden, vaak leeg. Zonde, vond Geert. Hij kreeg het idee om het betoverende wierdenlandschap en de eeuwenoude kerken hét decor te maken voor een culturele ontdekkingstocht, genaamd Terug naar het begin. Tijdens het festival wordt de bezoeker uitgenodigd om zich onder te dompelen in cultuur in alle vormen en maten op bijzondere locaties met een rijke geschiedenis in het wierdenlandschap.
Al jarenlang is het Groningse wierdenlandschap het decor van het betoverende festival Terug naar het begin. 3voor12 groningen nam een kijkje achter de schermen en ontdekte hoe de dames achter het festival het voor elkaar boksten om een coronaveilig festival te organiseren tijdens de pandemie.
De start van Terug naar het begin
©
Melissa van Koldam
Terug naar het heden
Hoewel Geert de oprichter van het festival is, ligt de organisatie tegenwoordig in handen van drie vrouwen uit verschillende generaties: Minke van der Velde (34), Thessa Wolthuis (46) en Nienke Bak (24). Minke is de dagelijkse leider en regelt de programmering en fondsenwerving en Thessa is verantwoordelijk voor de routes en pauzeplekken. Nienke is de alleskunner van het team, die niet alleen de coördinator van de vrijwilligers is, maar ook nog eens de leiding heeft over de marketing, productie en communicatie.
Wanneer ik de dames spreek wordt één ding al snel duidelijk: een ontdekkingstocht was dit jaar niet alleen weggelegd voor bezoekers van het festival. Ook de dames achter het festival moesten ontdekken hoe ze Terug naar het begin op een veilige manier konden organiseren tijdens een pandemie.
Zo zijn er drie weekenden waar bezoekers uit kunnen kiezen om het festival mee te maken, in plaats van één. En dat is niet de enige verandering:
“Voorheen kon je zelf je route kiezen, maar nu hebben wij vaste routes gemaakt om het festival veilig te houden”, aldus Thessa. “Je koopt nu een ticket voor een bepaalde route, in een specifiek tijdslot op een bepaalde dag. Onderweg zijn er 3 à 4 voorstellingen, pauzeplekken en mensen die wat over het landschap vertellen.”
Nienke knikt. “Dat heeft natuurlijk een groot voordeel: je bent verzekerd van een plekje.” Geduw en getrek voor de speelplekken zit er dit jaar dus niet in.
De pandemie zorgde er daarnaast voor dat Minke, Thessa en Nienke het landschap zelf ook herontdekten. Ze stapten op de fiets en werden, net zoals Geert al die jaren geleden, verrast en betoverd door de gastvrijheid en de schoonheid van de omgeving.
“We hebben nieuwe, leuke mensen ontmoet en vonden hele interessante, andere plekken, waar we nog niet eerder waren geweest”, vertelt Minke. Zo kwamen ze terecht bij molens, een steenfabriek, aardappelschuren, boerderijen en zelfs bunkers. “Onze nieuwe ontdekkingen hebben we in de routes verwerkt."
Zo bracht de pandemie Minke, Thessa en Nienke “terug naar het begin” van het festival en kreeg de naam ook voor hen een nieuwe betekenis.
©
Melissa van Koldam
Toch is niet alles anders: alle routes bestaan nog steeds uit verschillende culturele disciplines.
Zo is er dit jaar een wandelrondje met Tim Knol, komt het Groningse danscollectief Teddy’s Last Ride langs en is er zelfs een mini opera van Sien Vanmaele. Daarnaast staat luitspeler Jozef van Wissem op het programma, die lang actief was in de Groningse punkscene.
Dat het programma zo gevarieerd is, was overigens niet vanzelfsprekend. De organisatie hield er namelijk rekening mee dat sommige bezoekers een voorkeur hebben voor muziek, theater of kunst.
“We vroegen ons daarom af of er een speciale route zou moeten zijn voor muziek en een andere voor kunst bijvoorbeeld”, aldus Minke. “Maar uiteindelijk hebben we toch ervoor gekozen om in de routes alle disciplines te verwerken omdat het toch wel heel leuk is dat je wat nieuws ontdekt als bezoeker.”
Naast het culturele programma, heeft Nienke ook nog in samenwerking met het IVAK de Verwonder Tour ontwikkeld, waarbij bezoekers meer leren over de omgeving wanneer ze van locatie naar locatie fietsen of wandelen. De Verwonder Tour vind je terug via de QR-code op de routekaart die je bij de startlocatie ontvangt. Aan de hand van vragen word je uitgedaagd om anders naar de omgeving te kijken om zo antwoorden in te vullen in een invulpuzzel. Onder de juiste inzendingen worden vrijkaarten voor 2022 verloot.
“Het leuke aan de Verwonder Tour is dat het hoe dan ook door kan gaan omdat het coronaproof is”, zegt Nienke enthousiast.
Thessa stemt daarmee in. “Plannen die we voorheen op hadden gesteld konden steeds niet doorgaan en dat kostte veel energie. Nu zijn we bezig met plannen die sowieso uitgevoerd kunnen worden. Het is nooit voor niks.”
Wanneer ik de dames vraag of het zeker is dat het festival doorgaat, komt er meteen antwoord: “Er gaat sowieso iets gebeuren. We gaan het niet meer verplaatsen!”
Een kaartje kopen is dus hoe dan ook een goed idee.
Nieuwe locaties en vaste routes zorgen ervoor dat het festival een nieuwe, frisse draai heeft gekregen. Toch zorgen de historie van het decor en de lokale bewoners, die op dezelfde hartverwarmende manier hun deuren openen als bij voorgaande edities, ervoor dat het festival in kern hetzelfde blijft: een ontdekkingstocht, die mensen van alle leeftijden bij elkaar brengt op historische locaties.
En dat allemaal ‘gewoon’ op het Groningse platteland.
Terug naar het begin zal plaatsvinden op 12+13 juni, 19+20 juni en 26+27 juni.
Meer weten? Bezoek dan hier de website van het festival.