Zeven Groningse acts hebben een nummer geschreven op basis van een verhaal over de Tweede Wereldoorlog voor het provinciaal programma 75 Jaar Vrijheid. 3voor12Groningen sprak 6 van de acts over de nummers en de betekenis van vrijheid.

Bert Hadders | De Band Speult Jippiejippiejee

Waar gaat het nummer over?
"In het nummer 'De Band Speult Jippiejippiejee' zoekt een jonge Groningse aansluiting bij de Canadezen. Zij is zwanger van vermoedelijk een Duitser en hoopt op deze manier een minder controversiele vaderfiguur voor haar nog ongeboren kind te vinden. Een klein menselijk drama tijdens een wereldbrand."

Wat was de inspiratie voor het nummer?
"In de maanden na de bevrijding van Groningen bleven veel Canadezen in Stad. Zij waren uitgevochten en wachtten op de boot naar huis. Ze verbleven in hotels en aangezien er bij hen geen gebrek aan drank, sigaretten en chocolade was werd er flink feest gevierd. Tijdens die feesten speelden Groninger muzikanten zoals pianist Roelof Stalknecht uit de Oosterpoort dansmuziek en jazz. In de oorlog was het nummer 'Ouwe Taaie Jippiejippiejee' van Eddie Christiani (de eerste man met elektrische gitaar in Europa) een enorme hit. Tot in de concentratiekampen in Polen werd het gezongen. Aannemelijk is dat het ook op het repertoire van alle dansorkesten stond. "

Wat betekent vrijheid voor jou?
"Dit jaar vieren we 76 jaar vrijheid. Vrijheid om te zeggen wat je wilt, om te schrijven of zingen wat je wilt, om te zijn wie je wilt zijn, om te dragen wat je mooi vindt, om je niet te hoeven schamen voor je afkomst, je huidskleur, je sexualiteit, je stijl, je religie of je politieke overtuiging. Nog nooit in de geschiedenis is er hier zolang geen oorlog geweest. Laten we er met z’n allen ervoor zorgen dat dat zo blijft. Het afgelopen jaar is niet gemakkelijk geweest maar laten we één ding bedenken: oorlog is erger. En wat er ook gebeurt: De band speelt altijd Jippiejippiejee."

Inge van Calkar | Noorderlicht

Waar gaat het nummer over?
"Het nummer gaat over het verzetsblad het Noorderlicht, opgericht door Kornelus Baas in de tweede wereldoorlog. Hij moest het oprichten van dit blad bekopen met de dood. Het was natuurijk ontzettend moedig wat hij heeft gedaan. Dit nummer is dan ook ter ere van de blad."

Wat was de inspiratie voor het nummer?
"Ik was door de organisatie 75 jaar vrijheid en stichting pandeon gevraagd om een nummer te schrijven over een van de 100 oorlogsverhalen waaruit ik kon kiezen. Dit verhaal sprak met aan omdat het zowel heel moedig als een heel verdrietig verhaal is."

Wat betekent vrijheid voor jou?
"Jezelf kunnen zijn en geen to-do lijst hebben!"

Them Dirty Dimes | Northern Gals

Waar gaat het nummer over?
"Tijdens de bevrijding van Nederland deden duizenden vrouwen met Canadese soldaten in alle feeststemming een drankje en een dansje. Van het een kwam het ander, en na de oorlog werden 8.000 Nederlands-Canadese 'bevrijdingskinderen' geboren. Dit was het oorlogsverhaal dat aan de basis stond van ons nummer: met Northern Gals schreef onze songwriter Johan Stolk een ode aan die Groningse bevrijdingsvrouwen, die destijds juist werden zwartgemaakt en weggezet als losbandig. Het nummer is geschreven vanuit het perspectief van de Canadese soldaten, die niet wisten wat ze meemaakten: 'So much for our flags and uniforms / tonight they're nothing more than sheets to keep us warm'."

Wat was de inspiratie voor het nummer?
"De muziekstijl is een mix tussen Noord-Amerikaanse bigband swing en Europese gypsy jazz, een combinatie die verwijst naar de ontmoeting van de Canadese mannen en de Nederlandse vrouwen. Het leuke is dat gypsy jazz ook is ontstaan toen de Frans-Belgische gitarist Django Reinhardt Louis Armstrong hoorde, en tijdens de oorlog overal big bands van Amerikaanse soldaten zag spelen. Het geluid van de blazers wilde hij nabootsen met zijn gitaar. Vandaar de gypsy gitaarriffs die je op de achtergrond hoort en de solo van de zigeunerviool (Heta Salkolahti, Town of Saints)."

Wat betekent vrijheid voor jullie?
"Wat je in het verhaal van de Northern Gals ziet, is dat vrijheid veel meer is dan alleen vrij zijn van de bezetters. Het gaat ook om het keurslijf dat de maatschappij van je vraagt: terwijl de mannen het ervan mochten nemen, werden de vrouwen gezien als sletterig en zedeloos. Vrijheid is dat iedereen mag zijn wie hij of zij wil zijn en kan doen wat hij of zij wil doen. En daar zijn we nu gelukkig toch wat verder in dan 75 jaar geleden."

Wat Aans | De Inslag

Waar gaat het nummer over?
"De bevrijding van Loppersum ging niet zonder slag of stoot, op het moment dat Loppersum bevrijd leek te zijn en iedereen al vol blijdschap was ontstond er toch nog een gevecht. De familie Nienhuis werd hierbij onderweg naar de schuilkelder getroffen door een granaat, vader, moeder en de jongste zoon Mans kwamen hierbij om het leven. De broers Henk en Albert bleven alleen achter."

Wat was de inspiratie voor het nummer?
"Het aangrijpende verhaal over de granaatinslag in het dorp waarin Teun zelf woont. Hoe vreselijk dicht geluk en verdriet bij elkaar zitten."

Wat betekent vrijheid voor jullie?
"Kunnen leven zonder angst, niet achterom hoeven kijken. Het gevoel van veiligheid waar je ook gaat, dat is vrijheid."

Flows | Vrijheid

Waar gaat het nummer over?
"Het nummer gaat over een jongeman die samen met zijn collega’s in de bus naar het westen word verplaatst voor het verzet. Onderweg word hun bus gebombardeerd en overlijd iedereen. In de bus weet hij eigenlijk al zeker dat hij nooit meer zijn stad terug gaat zien."

Wat was de inspiratie voor het nummer?
"Het nummer kwam op een toevallige wijze tot stand. Waar sommige artiesten zich laten inspireren door een verhaal, begon ik met een paar filosofische vragen en één enkele zin voor het refrein. Met de oproep voor Vrijheidsliedjes in zijn achterhoofd spitte ik de databank aan verhalen door. Tijdens het schrijven van het nummer besefte ik dat vrijheid niet zo vanzelfsprekend is. Bij het lezen van het verhaal sta je weer stil bij de vele mensen die hebben gestreden en geleden voor onze vrijheid. Zonder die strijd en zonder de bevrijding zou de wereld er vandaag de dag heel anders uit zien.”

Wat betekent vrijheid voor jou?
"Vrijheid voor mij hedendaags is de capaciteit om te kiezen hoe je met verschillende situaties omgaat en er tegenaan kijkt. Er zijn vele situaties die we in ons leven meemaken, sommige zijn wat minder en sommige zijn beter. Wat wij uit deze ervaringen leren en hoe we er mee handelen is aan ons. Daarnaast kunnen we zelf kiezen om een bepaald pad te volgen en te zorgen dat we in de goede richting blijven bewegen. We hebben veel meer controle over ons leven dan menig mens beseft. Je hebt de vrijheid om de verantwoordelijkheid voor je eigen leven op je te nemen, of om liever je leven in andermans handen te laten."

VanDeStraat | Dominik

Waar gaat het nummer over?
"Het nummer gaat over Dominik Podgórski, een Poolse verzetsstrijder, die mee heeft geholpen Nederland te bevrijden. Dominik heeft onder meer als taak om slaapplaatsen te zoeken voor de manschappen en in Ter Apel komt hij uit bij drogisterij Lukkien. Enkele van de manschappen kunnen daar overnachten en ook Dominik blijft slapen in de drogisterij. Hij ziet daar voor het eerst Giny Lukkien, de dochter van de drogist. Dominik moet verder met zijn groep, maar nadat ook Delfzijl bevrijd is en de oorlog voorbij is, keert hij terug naar Ter Apel om Giny op te zoeken. Het blijkt van beide kanten liefde op het eerste gezicht. Dominik blijft vervolgens bij zijn Giny in Ter Apel, hij vindt er een baan als automonteur en enkele jaren later trouwen ze."

Wat was de inspiratie voor het nummer?
"Normaal gesproken speelt VanDeStraat covers van bekende popliedjes. De teksten van de liedjes worden vertaald naar het Gronings en eigenlijk zit er altijd ergens in de liedjes wel een knipoog en/of een humoristische kant. Dat is ook waar het bij optredens van VanDeStraat om gaat. De band en het publiek hebben vooral heel veel lol en op die momenten vergeet je even alles om je heen, zelfs wanneer het niet zo lekker gaat. Dat het 75 jaar geleden 'niet zo lekker ging' is natuurlijk een enorm understatement, maar het verhaal van Dominik en Giny past tegelijk wel heel erg bij VanDeStraat en waar we voor staan. Van alle verhalen zagen we bij dit verhaal direct de zon weer schijnen. Het gaat over de oorlog en over erg treurige dingen, maar het gaat bovenal over liefde en geluk. Ondanks alles wat er in 1945 en de jaren daarvoor is gebeurd, kreeg ik bij het lezen van dit verhaal toch een grote lach op mijn gezicht."

Wat betekent vrijheid voor jullie?
"Vrijheid betekent dat je gaan en staan kunt waar je maar wilt en dat je zeggen kunt wat je wilt. We weten dat er op dit moment veel mensen zijn die het idee hebben dat dit niet het geval is vanwege bijvoorbeeld de avondklok, maar volgens ons heeft dat vooral ook te maken met perceptie. Wij bekijken het vanuit bijvoorbeeld de ogen van een jongen van 18 in Syrië of een meisje van 19 in Oeganda. Of we vergelijken het met de situatie ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In ons beleving leven we hier nu dan toch echt wel in vrijheid. Ieder heeft zijn of haar mening en de vrijheid om deze te uiten. Wanneer je het niet eens bent met de regering heb je de vrijheid om hiertegen te demonstreren. Vrijheid is lastig te definiëren, vooral ook omdat het zo'n groot goed is. Misschien is vrijheid vooral ook een gevoel. In vergelijking met anderen op deze wereld voelen wij ons heel erg vrij en daar zijn wij dankbaar voor."

Swinder | Ik Zai Pekel Nooit Weer

"Ik Zai Pekel Nooit Weer’ is losjes gebaseerd op het verhaal van Aaldrik Wijsbeek uit Oude Pekela. Net 19 was ‘ie toen hij in ’39 werd opgeroepen tijdens de mobilisatie. Aaldrik zou geen dag oorlog meemaken… Een voetnoot in de geschiedenis, maar een grote tragedie op menselijke schaal. Een verhaal dat de geschiedenisboeken niet haalt, maar wel een lied verdient. Geboren en getogen onder de rook van Groningen stad en met een Groninger woordenschat beperkt tot ‘moi’ wil singer-songwriter."