Wat hebben een communicatieadviseur, docent, welzijnsmanager en popjournalist met elkaar gemeen? Het antwoord is een ongelofelijke passie voor de Groningse muziekscene en een aandeel in het radioprogramma Scherpe Oren, het langstlopende lokale popprogramma van Nederland. Wij gingen in gesprek met Ron Overbeek (de oprichter in 1992), Rick Slagter (productie/host), Rein de Vries (techniek/host) en Femke van Arendonk (nieuwsjager/host) over het inmiddels niet meer weg te denken radioprogramma.

Het begin van Scherpe Oren

In de jaren 80/90 kwamen verschillende lokale radioshows op zoals De Rotte Plek (Met Paul Lamens) die zich focuste op de alternatieve muziek en Siberië Lokaal (Ron Overbeek) dat zich richtte op de puur Groninger popmuziek. In 1992 besloot Ron Siberië Lokaal in een iets moderner jasje, voor die tijd, te stoppen en zo ontstond Scherpe Oren. Er zou nog een krantenartikel moeten zijn van 7 januari 1992, beweert Rick. Hierop reageert Ron met dat er misschien nog wel een cassettebandje te vinden is van de allereerste uitzending.

Scherpe Oren heeft altijd een duidelijk visie gehad. “We waren 100% lokaal, dat was vrij bijzonder en onderscheidend. Dat programma idee, daar hadden ze wel oren naar bij OOG (radio).” Scherpe Oren bood een podium aan beginnende lokale bands die in die tijd moeilijk ergens terecht konden met hun demo’s. “Wij zijn in dat gat gedoken. Daar is eigenlijk als grap ‘de wereldprimeur’ uit ontstaan: als iets bij ons werd gedraaid was dat waarschijnlijk voor het eerst.” Met precies dit idee is Scherpe Oren al 29 jaar een springplank voor de beginnende bands en artiesten.

Wanneer er gevraagd wordt naar de inspiratie achter het programma vertelt Ron dat ze eigenlijk geïnspireerd waren door wat er nog niet was. “De meeste radioprogramma’s willen extra kijk- en luistercijfers dus gaan ze voor de populaire muziek al genoeg aandacht krijgt. Terwijl wij juist een podium willen bieden aan allerlei bands, ook al zij die minder toegankelijk, die juist nog geen aandacht hebben gekregen.” Scherpe Oren wil naast de muziek zelf de nadruk leggen op de verhalen achter de muziek. Dit is iets wat ze missen op de grotere radiostations. “Ons programma duurt een uur, met in het tweede halfuur een hoofdgast, waar we uitgebreid mee praten en twee of drie nummers afspelen.” Daarnaast is iedere Groningse popartiest of band welkom bij het programma, ongeacht het genre. “Scherpe Oren is het meest stijlloze programma, als het maar uit de gemeente Groningen komt.”

Wat zijn ze toch lekker normaal gebleven

Scherpe Oren heeft nooit problemen gehad met het vullen van het programma. “Vroeger waren de bands eigenlijk veel meer op zoek naar een plek om hun muziek kwijt te kunnen. Tegenwoordig zijn ze in die zin eigenlijk veel luier en wachten ze tot wij hun ontdekken.” Ron verwijst naar het feit dat ze vroeger cassettebandjes en brieven opgestuurd kregen en dat de bands veel harder aan het pluggen waren. “Toen was het ook veel unieker en spannender om op de radio te zijn. Ze vinden het nog steeds hartstikke leuk, maar misschien is het nu iets gewoner.” Rick legt daarnaast uit dat tegenwoordig social media een makkelijkere tool is om jezelf aan groot publiek te presenteren. “Je kan je eigen fanbase bouwen, en daar is radio niet per se meer voor nodig. Het is meer een aanvulling.” Rein vertelt dat de moderne media de radiowereld wat verschoven heeft maar dat er af en toe nog post binnenkomt van bands die inmiddels al 30 jaar meedraaien.

Maar het enthousiasme is nog steeds bij de artiesten van nu en vroeger hetzelfde gebleven. Dat werkt als een enorme drijfveer voor de dj’s. Ook de loyaliteit van de Groningse artiesten stelt Scherpe Oren erg op prijs. “Om een naam te noemen: Inge van Calkar, die al landelijk wordt opgepikt. Wanneer wij vragen als ze wat nieuws uitbrengt of ze een interview wil doen, dan gaat dat even gemakkelijk.” Zo noemen de Scherpe Oren hosts ook The Vices als een van de bands die ze hebben zien opgroeien van “rockjochies van 13/14 jaar” tot de goede band dat het nu is. “Floris, de zanger, die spreek ik af en toe nog. Dan zeg ik ‘zometeen zijn jullie natuurlijk landelijk bekend. Hoe gaat onze relatie dan?’, ‘Ja maar jullie zijn de eerste die we dingen laten weten, en als jullie bellen komen we zeker bij jullie in de uitzending’” vertelt Rein. “Dat zijn mooie dingen om mee te maken.” Daarnaast worden ook Model Depose en Orange Skyline genoemd als bands waar het radioprogramma over de jaren een goeie relatie mee heeft opgebouwd.

De Groningse muziek scene van toen en nu

Scherpe Oren heeft door de jaren heen het een en ander zien veranderen in de Groningse muziekscene. De dj’s vinden dat de kwaliteit van de muziek ontzettend omhoog is gegaan. Wat nu demokwaliteit is, is af en toe moeilijk te onderscheiden van studiokwaliteit, waar vroeger vooral gammel klinkende demo’s op tape werden aangeleverd. De Groninger muziek scene is volgens Scherpe Oren ook veel meer divers geworden. “Vroeger was Groningen vooral een rockstad. Dus veel gitaarmuziek… Je ziet nu dat het alle kanten op vliegt zoals dance, hip-hop, reggae en pop.”

Ook qua composities is het vooruitgegaan. Dit komt volgens de programmamakers onder andere door die diversiteit maar ook door de opleidingen die tegenwoordig veel nieuw talent opleveren. “Dat we hier op het Noorderpoort college een afdeling hebben die gericht is op sounddesign en mensen die muzikant/artiest studeren, dat schroeft de kwaliteit op. Ook op de Academie voor Popcultuur in Leeuwarden studeren veel Groningers.” Verder valt ook de stijgende lijn in goeie videoclips op.

Hoewel de diversiteit en kwaliteit behoorlijk omhoog zijn gegaan blijken er wel steeds minder kroegen te zijn voor de Groningse artiesten om in te spelen. “Het aantal podia wat je nu hebt is een stuk kleiner dan vroeger. Vroeger kreeg je pas een vergunning om na 1 uur open te zijn als je livemuziek had. Dus elke gast die gitaar kon spelen kon daar met zijn vrienden terecht bij wijze van spreken.” Dit is een opvallend verschil met tegenwoordig, waar de kroegen vaak om 1 uur moeten stoppen met livemuziek in verband met geluidsoverlast. “Dat is wezenlijk anders dan die rockscene van seks, drugs & rock ‘n roll van vroeger. Niet dat dat er nu niet meer zou zijn. Het is nu wat meer gecultiveerd.”

De hoogte- en dieptepunten van Scherpe Oren

Scherpe Oren heeft door de jaren heen een hoop hoogtepunten meegemaakt. Zo heeft oprichter Ron een speciale uitzending gehad over Herman Brood, waarin de artiest zelf muziek voorstelde en geïnterviewd werd. Ook heeft Ron een ‘uitwisseling’ gehad in Newcastle. “Ik ben met een koffer met wat kleding, maar vooral veel tapes van Groningse bands naar Newcastle gegaan. In 4 dagen tijd is het gelukt om in diverse radioprogramma’s te komen en die tapes te pluggen. Omgekeerd kreeg ik dan weer tapes mee vanuit Newcastle hier naartoe.” Een ander hoogtepunt dat wordt genoemd is de langdurige samenwerking met de opleiding Kunst Theater Media in Groningen die al jarenlang als leermodule de jingles voor het programma maakt. Daarnaast noemen ze de tijd waarin de band Model Depose elke maand met een nieuwe single kwam en deze in de uitzending kwam vieren met champagne. “Bij het openen van de fles ontstond een letterlijk hoogtepunt, resulterend in een gat in het plafond”, lacht Rein.

30 jaar Scherpe Oren

In 2022 bestaat Scherpe Oren 30 jaar. Genoeg reden voor een feestje. “Het is op dit moment heel lastig plannen. Toen we 25 jaar bestonden hadden we ook een aantal plannen die helaas niet zijn uitgevoerd. Het mooiste lijkt ons als we een soort festival kunnen organiseren wat dan ook live uitgezonden wordt.” Scherpe Oren heeft al vaker vanuit mooie locaties zoals Simplon, de Graansilo en tijdens Eurosonic Noorderslag speciale uitzendingen met livemuziek gemaakt. Tijdens het interview fantaseert en plant het viertal enthousiast verder. Femke lijkt het leuk oude presentatoren uit te nodigen en Rein wil een selectie uit de leukste bands die in de 30 jaar zijn langsgekomen.

Ondanks corona kijkt het team positief naar de toekomst en sluit Ron af met wijze woorden gericht op de toekomst van de Groningse muziekscene. “Support your local heroes. In de breedste zin van het woord. Dat geldt voor onze Groningse bands, maar ook andere Nederlandse bands en Europese muziek. Anders worden we gedomineerd door de Amerikaanse invloed en verdwijnen ook alle budgetten naar de USA. We moeten een eigen legacy opbouwen. Groningen is het centrum van Europa he?”, lacht Ron.

Programmamaker Rein de Vries heeft in januari 2022 aangekondigd te willen stoppen. Het programma zoekt daarom naar nieuw radiotalent! 

Luister voor Scherpe Oren iedere vrijdagavond van 18:00 tot 19:00 op OOG radio.