We hadden het kunnen weten, bij Colin Benders loopt altijd alles uit de hand. Een hiphopband wordt een orkest. Een nieuwe synthesizer wordt een complete Star Trek control room. En een Etmaal duurt 32 uur. In het eerste weekend van februari gaat het eindelijk gebeuren: Colin Benders’ eindeloze festival, van vrijdagavond tot zondagochtend. En dat terwijl hij noodgedwongen vaker op de rem trapt dan voorheen.

Daar staat hij dan. Het apparaat. De machine. De verzameling. Het blijft alleen al indrukwekkend om te zien, laat staan wat Colin Benders uit zijn modulaire synthesizer tovert. We leerden hem vijftien jaar geleden kennen als trompettist, eerst in bands als Relax, Voicst en C-Mon & Kypski, later in zijn eigen Hiphoporkest, waarvan ie ook de maniakale dirigent was. Maar tegenwoordig is dit zijn orkest: een wand vol elektronische kastjes die met felgekleurde draadjes aan elkaar verbonden zijn. Hij reist er de internationale clubscene mee af. ‘Ik ben hier nu langer mee bezig dan met het orkest’, zegt hij. ‘Maar ik raak er nog steeds niet op uitgekeken. Er zit zoveel om deze muziek heen dat niets te maken heeft met de noten. Het is mindblowing geweest toen ik dat begon te snappen.’

Het moet minstens zo mindblowing geweest zijn dat hij toegelaten werd tot de internationale elite, naast ervaren dj’s als Ben Klock en RØDHÅD, aan de zijde van Speedy J. Een aantal van hen nodigt hij uit op Etmaal, een evenement dat van vrijdagavond tot zondagochtend non-stop doorgaat in zijn thuisbasis TivoliVredenburg, in Utrecht. Het is al de zoveelste poging, want Benders wilde dit al toen de nacht nog op slot zat en we alleen op stoeltjes naar muziek mochten luisteren. Het was een ultieme poging om de nacht terug te claimen in de lockdown. ‘Ik ervaar de nacht heel anders dan de dag’, zegt Colin Benders. ‘Helemaal op een avond die geen einde heeft. Een avond waar je zelf kunt beslissen wanneer je uit de bubbel vertrekt, in plaats van dat je weet: om vier uur gaat het licht aan. Het is een bevrijding als je weet dat je het einde toch niet gaat halen. Door die stop weg te halen ga je tijd op een andere manier beleven. Ja, ik hou er wel van om in het zwarte gat te verdwijnen. Het is achteraf niet altijd de moeite waard, maar de keren dat het dat wel was zijn de beste.’

ETMAAL vindt plaats in TivoliVredenburg in Colin Benders' thuisstad Utrecht. Het festival bestaat uit twee nachten en een dag, non-stop geprogrammeerd. De twee nachten staan bomvol techno, met talloze internationale namen. Overdag staat ETMAAL in het teken van meer introspectieve elektronica en ambient.

Friday [night] 22.00 – 06.00
OVERMONO
Blawan
Colin Benders
JASSS
Scalping
Speedy & Steve (live)
TSHA

Saturday [Day] 08.00 – 19.00
Dasha Rush & Schloss Mirabell (live)
Hainbach
JakoJako (live)
Modulation
Out Of Place Artefacts
Russell E.L. Butler
upsammy

Saturday [Night] 21.00 – 06.00
Barker (live)
Colin Benders (closing ceremony)
Dasha Rush (dj)
Dee Diggs
JakoJako (dj)
Megan Leber
Rødhåd
Sandrien
Skee Mask
Thrills In +41

De code kraken

Benders had laatst nog zo’n weekend, vertelt hij, in de Berghain in Berlijn, waar feesten van zaterdagnacht tot maandagmiddag duren. ‘Ik moest optreden van vier tot half zes ’s ochtends in de zaterdagnacht. Dan kom ik graag vroeg om de vibe van de club vast te voelen, dus ik was er al om twaalf uur om Efdemin te zien. Waanzinnig wat hij doet. Na afloop van mijn set kon ik mijn spullen pakken en gezond gaan doen, maar je zit dan in de capsule, en je wilt er niet uit. Ik ging door tot ik crashte, ben even naar mijn hotel gegaan, om vervolgens terug naar de club te gaan. Dan blijft de bubbel bestaan. Het is een totaal andere ervaring als je zelf helemaal meegaat in wat er allemaal gebeurt in zo’n club, in plaats van alleen op te komen draven voor je eigen set.’

Aan een buitenstaander kun je misschien moeilijk uitleggen wat er nou precies te snappen is aan techno. Klagende buren horen er niet meer in dan een monotoon dreunende beat. En het maken, ach, dat kan niet ingewikkeld zijn, toch? ‘Inderdaad, binnen vijf minuten kan ik je uitleggen welke knopje je in moet drukken op de sequencer om een four to the floor kick te krijgen. Maar dan heb je die kick, dat is nog niks. Wanneer gaat er iets gebeuren? Ik ben steeds meer van overtuiging dat muziek een vorm van cryptografie van emotie is, en van energie. Je neemt een energie, versleutelt die met soundscapes, met klank, met ritme, en daar bouw je een sequence aan momenten uit op. Zit die energie er niet in, dan is het niet meer dan een klompje geluid. Weet je die versleuteling niet te kraken, dan klinkt het helemaal nergens naar.’

Ok, dit is een heel ingewikkelde manier om de werking van xtc uit te leggen.

‘Haha, ja, eigenlijk wel. Dat maakt de ontcijfering wel gemakkelijker, ja. Maar ik wil begrijpen: wat gebeurt er nu eigenlijk precies? Wat is het verschil waardoor de ene dj de club kan laten ontploffen, terwijl een andere dj exact dezelfde plaat dood laat vallen? Techno is een spel met dynamiek die zit in de kleinste details. Toen ik dit begon te begrijpen besefte ik ook dat ik de regels niet zomaar kon veranderen. Ik wilde opgaan in een geheel, iets bijdragen. Ik besefte dat ik eigenlijk maar weinig snapte van elektronische muziek.’

Holy shit, wat is dit?!

En zoals dat gaat bij Colin Benders: hoe meer hij ervan begreep, hoe langer hij wilde spelen. Hij kwam er namelijk achter dat je veel subtieler te werk kunt gaan als je uren de tijd hebt. En als je muziek eenmaal die tijdloosheid oproept, vergeet je zelf als optredende artiest ook hoe lang je al bezig bent. ‘Mijn mooiste optreden was in Slovenië, op een piepklein bergfestivalletje genaamd Sayetta. Ik speelde daar na Caterina Berbieri, die heel spacey ambient speelde. Ik zou daarna een uur spelen, maar zes uur later tikte er iemand op mijn schouder: je mag doorgaan, maar je mag ook stoppen hoor! Iedereen was nog steeds aan het dansen voor mijn neus. Na die gig heb ik een allnighter gedaan in de Marktkantine, een tien uur set bij Thuishaven en een hele nacht in Het Sieraad.’

Zo zit Colin Benders dus op de piek van zijn tweede muzikale leven. Wederom is hij een creatieve hub geworden in een scene vol individuen. En toen - ergens midden in die lange aanloop naar Etmaal - ging Colin Benders’ leven totaal op zijn kop. Van een rusteloze muzikant die altijd maar wilde spelen en die liever niet sliep, veranderde hij van het ene op het andere moment in een doodzieke patiënt. ‘Het begon net voor de kerst, eind 2021. Ik voelde me ziek en zei tegen mijn vriendin: ga maar zonder mij naar je familie, ik ziek uit op de bank. Ik ging maar gewoon films kijken, maar ik merkte dat ik niet op mijn gemak kon zitten. In geen enkele houding kon ik tot rust komen, er zat iets te drukken in mijn lichaam. Tegen de tijd dat zij terug kwam was ik helemaal kapot gegaan aan een pulserende pijn in mijn rug die niet meer weg ging. Ik ben nog naar de huisartsenpost gegaan, daar zeiden ze: neem maar een aspirientje.’

Na dat kerstweekend bleek dat nogal een verkeerde inschatting. Wat bleek: Colin’s nieren waren nagenoeg helemaal gestopt met werken. Daardoor waren er veel te hoge waarden aan afvalstoffen in zijn bloed terecht gekomen. Dat was opgebouwd en opgebouwd, tot andere organen ook begonnen te haperen: hartfalen, een longcapaciteit van 70%. Kortom: een hele batterij aan alarmlampjes schreeuwde hem wakker. ‘De dokters wisten niet wat het was, of het een virale infectie was of een auto-immuunziekte, oftewel: iets eenmaligs of iets dat nog eens kan gebeuren. Ik weet dat nu nog steeds niet. Wat ik wel weet is dat ik een week aan een infuus en aan de Oxy’s gelegen heb. Dat spul geven ze je in Nederland niet zomaar, maar mijn God wat was ik er blij mee. Veel vocht en zoutoplossing heeft me uiteindelijk geholpen, het hele systeem moest geflushed worden, een harde reset. Het was een krankzinnige situatie. Ik heb daar in een week tijd drie mensen leren kennen die de volgende dag overleden waren. Dan denk je wel: Holy shit, wat is dit?’

Are you in or are you out?

Inmiddels is de complete alarmfase overgegaan in een constant aanwezige spierpijn en aanvallen van vermoeidheid. Die zorgen ervoor dat Benders geheel tegen zijn principes in al een paar keer dingen moest afzeggen. ‘Een grote show met Carl Cox in Spanje, iets in Amerika’, somt hij op. ‘Je voelt het daags van tevoren opkomen, zoals een normaal mens bij een griepje. Maar waar je normaal gesproken kunt inschatten dat je over drie dagen wel weer verder kunt, duurt het bij mij nu drie weken.’

Dat betekent dus vaker op de rem trappen en lief voor zichzelf zijn. En… vroeg naar bed. Dat is zo’n beetje het laatste dat in zijn systeem zit. ‘Vroeger lag ik standaard niet voor acht uur ’s ochtends in bed, tot een uur of twaalf. Dat heb ik sterk terug gedrongen. Als ik om drie uur op bed lig doe ik het goed, en dan probeer ik om negen, tien uur weer aan de slag te gaan. Ik maak me wel zorgen dat dit doorzet, dat ik geen tourperiodes meer kan voorspellen. Het heeft mijn jaar heel erg beïnvloed. Tegelijk heb ik ook alweer van alles meegemaakt dat ik niet had willen missen. Je wilt ook af en toe in het zwarte gat kunnen glippen. Maar in het algemeen probeer ik gezonder te leven. Misschien kan dat touren straks niet meer. Dat vind ik doodeng. Live is altijd alles voor me geweest, mijn hele leven is daarop afgestemd. Ik heb de tijd van mijn leven. Nu. Ik zou het fucked up vinden als dat niet meer kan.’

Zo zijn er shows die niet doorgingen, maar er zijn ook nieuwe avonturen beleefd. Hij heeft op gekke plekken gespeeld, eindeloos gejamd, hij heeft de groeten gedaan aan de portiers van Berghain. ‘Haha, ik heb een keer serieus de woede van de beruchte Sven over me heen gekregen. Er was iets mis met de gastenlijst van mijn agent. Ik moest bijna beginnen, en hij moest achterin de rij. Toen stond ik in het gangetje bij de ingang te bellen om het te regelen, en Sven bulderde: are you in or out? Oh sorry, zei ik, ik moet zo spelen. Niks mee te maken, dit is mijn gang. Hij heeft gelijk ook. De grootste fucking guy waar je niet mee wil fokken was boos op mij. De volgende keer was ik toch zenuwachtig.’

Alles over Etmaal vind je hier.