Zoomen is een skill. Dat wisten we niet voor de coronapandemie, maar het vraagt communicatieve vaardigheden die niet iedereen bezit. Annelotte de Graaf bezit ze. Ze maakte namelijk haar derde album Barefoot On Diamond Road in een studio in New York, terwijl ze zelf in Nederland zat. Hoe in godsnaam? Nou ja, het helpt wel dat ze werkte met Ben Greenberg, de muzikant en producer waar ze al heel lang mee werkt, vanaf haar debuutalbum Fading Lines. Je weet het misschien nog wel, de plaat die ze maakte van al het spaargeld van haar tienertijd. Het geld waar andere mensen een rijbewijs of een servies van kopen, dat investeerde Annelotte de Graaf in het debuut van Amber Arcades.
Heel enthousiast
‘Hoe dat ging via Zoom? Door eerst conceptueel de wereld te scheppen. Ik liet hem soundbites horen, ruimtegeluiden. Ik legde hem uit dat ik dat wilde vermengen met punk en met country. Ik hoorde cello in mijn hoofd, en harp, klassieke instrumenten. Vervolgens stuurde ik hem demo’s die ik hier met Manuel, mijn gitarist, had gemaakt. En daarmee ging Ben aan de slag met de muzikanten die hij tot zijn beschikking had in de studio. Ja, we hebben deze plaat echt samen gemaakt. Oh en heel belangrijk: ik ben via Zoom altijd heel enthousiast. Dat is belangrijk. Ik benader hoe vet ik het vind worden, en daardoor heb ik ook ruimte om bij te sturen.’
Zo werd Barefoot On Diamond Road een super contrastrijke plaat, precies zoals De Graaf in gedachten had. Mooie melodieën van zachtaardige klassieke instrumenten worden gekeerd door een muur van knorrige synths. Er zit frictie in het geluid, zoals dat ook in de titel van de plaat zit. Want een weg gelegd met diamanten is schitterend, maar je kunt je blote voeten er lelijk aan open halen. ‘Het is voor mij een metafoor van het pad dat je voor jezelf ziet, een druk die je jezelf oplegt. Daar wil ik komen. Het gaat over het creatieve proces, maar ook over het leven in bredere zin.’
Vrijdag is Amber Arcades te gast bij 3voor12 Radio om liedjes te spelen van haar derde album Barefoot On Diamond Road, een knap indie-album waar prachtige melodieën botsen met knorrige synths. Atze de Vrieze sprak haar over zelf-opgelegde druk, een plaat opnemen via Zoom en waarom rustig wildplukken in het bos misschien toch beter is dan je druk maken over de wereld.
Sympathieke assholes
Waar zit die scherpheid dan in? Toch in een soort eerzucht. Dat zou je misschien niet zeggen - Annelotte de Graaf maakt een bescheiden indruk - maar ook zij kent die hunkering naar erkenning. ‘De goedkeuring door willekeurige anderen, de top zoveel van beste shows van Eurosonic, de eindejaarlijstjes, ik werd daar een beetje gek van. Het gaat me niet om geld, dat is niet belangrijk, maar om stomme prestige dingetjes. Zo van: waarom schrijft Pitchfork niet over mijn plaat?’ Nu schrijft Pitchfork - het roemruchte Amerikaanse indieblog - natuurlijk over meer albums niet dan wel, maar natuurlijk mikte Amber Arcades daarop met haar jump naar het grote New York. Natuurlijk, dat is helemaal niet lelijk om toe te geven. ‘Maar uiteindelijk is wat overblijft niet die recensie, maar de plaat die je zelf gemaakt hebt en de herinneringen die daaruit voortkomen.’
Annelotte de Graaf is bepaald niet de enige muzikant die extra hard met deze realiteit geconfronteerd werd in de twee jaar dat het muziekleven nagenoeg stil lag. Haar plaat werd uitgesteld, er was geen tour, er waren minder releases van anderen om jezelf aan te spiegelen. En ondertussen ging het leven natuurlijk ook gewoon door. In het geval van De Graaf betekent dat gewoon serieus werk. Geen parttime baantje achter de bar of als programmeur bij een poppodium, maar bij de IND, de Immigratie en Naturalisatie Dienst. Dat deed ze al toen ze debuteerde, in 2016. Toen was ze ‘beslisser’, die persoon met een stapel dossiers op haar bureau van mensen die hun gezin over wilden halen naar hun nieuwe thuisland. Inmiddels is ze gepromoveerd tot procesvertegenwoordiger. ‘Dat is deels bureaucratie, deels echt optreden in de rechtszaal, waar ik de staatssecretaris vertegenwoordig. Er is zoveel gebeurd in mijn werkveld de laatste jaren, alles is gepolariseerd, de crises stapelen zich op, alles staat op scherp. Het is lastig dat de IND veel negatief in het nieuws is. Er kunnen ook veel dingen beter, maar vanuit het menselijk perspectief van iemand die daar werkt is het ook moeilijk dat er weinig waardering voor ons werk is. Dat klinkt kinderachtig, maar het is wel zo.’
Rollenspel
Die stapel cases sijpelt niet door in de liedjes van Amber Arcades. Misschien op haar vorige album, dat European Heartbreak heet. Ze was toen bezig met zich verhouden tot maatschappelijke ontwikkelingen. Ze speelde ook een rollenspel met zichzelf, door elke avond in een gouden pak op het podium te verschijnen. Het was een losjes zittend pak, comfortabel en zelfs een beetje ‘fuck you’. Zo voelde het tenminste. Ze probeerde ook uit wat er zou gebeuren als ze onaardige dingen zou zeggen tegen haar publiek, een hautain toontje aan zou slaan. ‘Want waarom zouden mannelijke artiesten als Father John Misty of The Lemon Twigs er wel mee wegkomen sympathieke assholes te zijn en ik niet? Het was een interessant experiment, maar in the end past het gewoon niet zo bij me. Ik kan wel een podiumdier faken, maar dat is niet zo interessant.’
Wild plukken
En dus zoekt Annelotte de Graaf het dit keer dichtbij zichzelf. Dat wil zeggen: de vrouw die opgroeide in Utrecht, met een neiging de vlucht naar buiten te zoeken. Ze groeide op in de buurt van de ijsbaan in Overvecht. Toen haar ouders scheidden vertrok haar vader naar een caravan bij de Maarsseveenseplassen en haar moeder naar een volkswijk waar uit de openstaande deuren elke dag schlager klonk. Dat klinkt allebei niet ideaal, maar Annelotte heeft er goede herinneringen aan, zowel aan het volkse als aan het eenvoudige buitenleven.
‘In die volksbuurt kon mijn moeder niet aarden, ik vond het er leuk. We verhuisden naar Leidsche Rijn, naar een duurzaam ecologisch woonproject. Mijn ouders zijn allebei enorme zoekers, in de jaren tachtig zaten ze vol in de new age beweging. Mijn moeder geeft nu bomenwandelingen op het Landgoed Beerschoten. Ze heeft bij elke boom een verhaal, een geschiedenis, een mythe. Dat klinkt niet echt als stadsleven, maar je moet de plekjes weten te vinden. Ik houd van allebei: best of both worlds. Naar de bioscoop kunnen, maar ook het bos in om wilde paddestoelen te plukken voor een soep of saus. De natuur heeft iets bovennatuurlijks, iets romantisch, een beetje sci-fi ook wel, als je ziet wat de natuur allemaal kan.’
Schattige dieren
Ze begint er volop van te stralen, als ze vertelt over kleine geluksmomenten in de door mensen omsloten natuur. En dat terwijl ze natuurlijk ook best weet dat de Doomsday Clock op negentig seconden voor middernacht staat. De wereld gaat te gronde. Een gevaarlijke gek kan elk moment op de rode knop drukken, de zeespiegel stijgt tot boven Utrecht. Amber Arcades heeft geen doomsday-plaat gemaakt, eerder het tegenovergestelde. ‘Vooral het laatste nummer, ‘You Can Never Let Me Down’, gaat over jezelf vergeven dat je niet alles perfect kunt doen, dat je niet alles op kunt lossen. Het is jezelf moet inpraten dat het wel goedkomt. Het leven is niet maakbaar, succes ook niet. Je kunt jezelf wel beschermen tegen de hardheid ervan, bijvoorbeeld door op Instagram alleen maar food accounts en schattige dieren te volgen. Soms overweldigt het me wat er allemaal in de wereld gebeurt, maar als je alles negeert blijkt de wereld ook gewoon door te gaan. En nu zitten we hier met een kopje gemberthee over muziek en over paddestoelen te praten.’
En dat is dus nu jouw rol als muzikant.
‘Ja, vind je? Oh zie je, toch weer die goedkeuring van buiten.’