Het neusje van de zalm. Ja, Nederlandse troubadour Lucky Fonz III wilde alleen maar het beste van het beste uitnodigen voor zijn aflevering van On Stage, het VPRO-programma waarin prominente makers een paar van hun favoriete acts het podium mogen hijsen. Een gesprek over dingen blijven leren tijdens het corona-rampjaar, erkennen dat je een sukkel bent en wat je precies kunt verwachten tijdens On Stage, deze zondagavond op NPO2 om 19.20.

De energie van de beginner. Plotseling heeft Lucky Fonz III alias Otto Wichers het weer helemaal te pakken. De vonken vliegen hem om de oren, zo vrolijk is-ie nu bezig met het smeden van nieuwe skills. Lekker pielen in zijn nieuwe thuisstudio, met zijn nieuwe 808, bijvoorbeeld, alhoewel zijn conceptalbum over drumcomputers nog even op zich laat wachten. ‘Ja, met die 909 was ik zo blij dat ik er een nummer over had geschreven, maar acht-nul-acht, dat klinkt toch een stukje minder poëtisch’, grinnikt hij. Bovenal is-ie nu bezig met schrijven, schrijven, schrijven. Essays, gedichten, teksten voor muziekcollectief Ensemble VONK, en zijn favoriete project van de afgelopen tijd was toch wel zijn bijdrage aan ‘Besmette Stad’, een multimediaal kunstproject waar hij een gedicht aan bijdroeg. ‘Ik probeer te ontsnappen naar andere tijden. Ik merk dat veel jongens van mijn leeftijd – eh, mannen – nu terugkeren naar waar ze vroeger mee bezig waren. Het is lastig om vooruit te kijken, dus je kijkt terug naar perioden in het leven dat je goed bezig was, zoals vroeger toen ik veel met literatuur deed. Ik voel me meer een schrijver dan een muzikant, zeker de laatste tijd. Schrijven kun je altijd doen, muziek maken vind ik veel meer iets wat met mensen te maken heeft.’

Geen wonder dat zijn programma voor VPRO’s On Stage een bonte verzameling is van makers. Ja, de Zeeuwse troubadour Broeder Dieleman en Nana Adjoa zijn van de partij voor de muziek, maar hij vroeg ook Dichter des Vaderlands Lieke Marsman en theatermaker Steef de Jong, en daarnaast is er ook nog een dansperformance van Doke Pauwels. ‘Maar ja, het liefst had ik honderd acts neergezet. Ik zou in mijn eentje Lowlands kunnen programmeren.’

Je hebt ervoor gekozen om ‘On Stage’ af te trappen met een liedje dat ‘Ik ben een sukkel’ heet. Wat dacht je: als ik in deze uitzending één ding van mezelf moet laten zien, dan is dit het wel?
Hij grinnikt. ‘Nou, het is een heel filosofisch lied, over de sukkeligheid van de mensheid zelf. Ik dacht: als iedereen nou erkent dat we allemaal maar sukkel zijn, dan zou alles veel relaxter zijn. Dan word je niet alleen milder naar jezelf, maar ook naar anderen. Want ja, we zijn nou eenmaal allemáál een beetje sukkelig. Dat is een betere levenshouding dan te zeggen: ik ben een superheld. Want dan zadel je jezelf op met verantwoordelijkheden. Ik dacht: laat ik alvast het goeie voorbeeld geven, en zingen wat voor sukkel ik ben. Ik ga het ook uitbrengen in een studioversie. Het lijkt me zo lachen als ik straks weer voor een publiek sta en dat iedereen dan vrolijk meezingt: ‘Ik ben een sukkel!’

Erkennen dat je een sukkel bent, is dat ook de beste manier om dingen te blijven leren? Moet je jezelf niet juist een beetje op een voetstuk zetten?
'Dit is in ieder geval de meest liefdevolle manier. Als je jezelf te gek vindt, dan moet je dat allemaal gaan waarmaken. Bovendien: er is niemand die niet diep in zijn hart twijfelt aan zichzelf. Alleen de mate waarop, dat verschilt. Maar je kunt best twijfelen en gelukkig zijn. Ik denk zelf dat het gemakkelijker is om te erkennen dat veel dingen moeilijk te snappen zijn. Liever dat erkennen, dan te doen alsof het leven een probleem is dat je moet oplossen.’

Je hebt een heel brede selectie gemaakt voor zondagavond. De Zeeuwse troubadour broeder Dieleman op primetime tv, dat maak je niet iedere dag mee.
'De grap is: alle mensen die hier staan zijn in hun veld wel bekend en gewaardeerd. Ik wou eigenlijk interessante dingen laten zien waarvan veel mensen weten dat het interessant is, maar pas als ze er diep in zitten, snap je? Het is wel het neusje van de zalm.'

Neem bijvoorbeeld Lieke Marsman, recentelijk benoemd tot Dichter des Vaderlands, die langskomt met haar nieuwe bundel In Mijn Mand. Marsman schreef het nadat ze werd gediagnosticeerd met een levensbedreigende ziekte, en verweeft er thema’s in die juist nu prominenter dan ooit naar voren komen. Wat gebeurt er als de dreiging van de dood plotseling deel uitmaakt van het dagelijks leven? ‘Maar het is ook een heel politieke bundel, ze weet heel goed de connectie te maken tussen het persoonlijke, het politieke, het maatschappelijke en gemeenschappelijke. Haar gedichten gaan deels over buitenstaander-zijn en de onmogelijkheid daarvan. Dat je onderdeel bent van de maatschappij, of je dat nou wilt of niet. Ze gaat een heel intens gedicht voorlezen uit haar bundel, je zult in de uitzending wel zien hoe ik erop reageer. Ik vind het te gek dat ze met zoiets op tv komt. Hoe vaak gebeurt dat nou, zo’n lang, heftig en goed gedicht op tv, zomaar uitgezonden door de publieke omroep? Ik ben daar ook idealistisch over, hoor. Ik heb heel ouderwetse ideeën over de publieke omroep. Die moet gewoon laten zien wat mooi en goed is.’

En nu krijg je opeens carte blanche om te programmeren wat je maar wilt.
‘Ik kan het heel kort zeggen: ik heb liever iets heel goeds waar maar honderd mensen naar kijken, dan iets middelmatigs waar duizend mensen naar kijken. Het moet keihard raken, en níét dat een grote groep het ziet en zegt: goh, dat was wel aardig. Je ziet al zoveel dingen die aan elkaar hangen van overleg en compromissen. Dat is één ding wat alle performers die ik heb gevraagd gemeen hebben: het zijn allemaal mensen met een eigen visie.

Om terug te komen op jouw leerlingmodus: wat kan je van hen leren?
‘Alles wat je vet vindt, kun je benaderen als een leerproject. Bij Broeder Dieleman vind ik het heel interessant hoe hij over zijn omgeving schrijft. Hij presenteert een heel particuliere omgeving. Niet dat ik nu liedjes over Zeeuwse beekjes en landweggetjes wil schrijven, maar het zet me aan het denken: wat betekent mijn omgeving voor mij? En hoe gebruik ik dat in mijn muziek? Het gaat allemaal in een trechter, en het wordt verwerkt als door een machine. Uiteindelijk zit er een klein kraantje aan het einde van de fabriek, daar komt een drupje uit, en dát is mijn muziek. Alles zit erin. Net zoals met een glaasje whiskey, daar proef je ook precies aan waar het water vandaan komt.’

Kijk On Stage op zondagavond 21 februari, om 19.20 op NPO2.