Dit is waarom Zweedse songwriters de pop domineren Dit is waarom Zweedse songwriters de pop domineren

Zweedse songwriters hebben patent op de pophit. Al decennia lang. Blader je even door de annalen, dan zie je dat de lijstjes-dominerende pophits (Britney Spears, Backstreet Boys, Taylor Swift, Christina, ga zo maar door) veelal een lijntje met Stockholm hebben. Sterren als Ariana Grande en The Weeknd vliegen over naar Stockholm om samen te werken met sterrensongwriters als Max Martin en Shellback, en ondertussen is er een flinke kliek talentvolle popsongwriters omheen gevormd. Ja, je kunt wel stellen dat ‘de Zweedse songwriter’ een fenomeen is geworden. Een kleine maand geleden nog promootte de Amerikaanse band Green Day hun album met een sneer naar de Noordelijke pophitfabriek. ‘Geen Zweedse songwriters. 100 procent pure rock.’ Dan weet je wel hoe diep het gaat.

Goed, misschien noemen ze Max Martin niet bij voornaam, maar als headhoncho van de Zweedse pop kun je wel met enige zekerheid zeggen dat die opmerking betrekking heeft op Martin, de koning van de Zweedse pop. Als jonge metalhead werd hij in 1993 opgepikt door de Zweedse producer Denniz PoP, die tracks heeft geschreven voor onder anderen Backstreet Boys en N'Sync. Onder zijn vleugels groeide Martin uit tot een baken in de Zweedse muziekindustrie. Eerst doordat Martin mee mocht schrijven aan het tweede album van de Zweedse popgroep Ace Of Base, dat internationaal was doorgebroken. Aan het einde van de jaren negentig gaf Martin de Backstreet Boys zelfs hun grootste anthems, 'Everybody' in 1997 en 'I Want It That Way' in 1999. Hij schreef Britney Spears grootste hits, mag songs als 'I Kissed A Girl' en Pink's 'So What' ook op z'n CV zetten, heeft een paar van de beste singles van The Weeknd geschreven en is bovendien een spil in Ariana Grande's carrière geweest. Alleen Paul McCartney en John Lennon schreven meer nummer 1-hits dan Martin.

Ondertussen is Zweden een kweekvijver voor songwriterstalent: Shellback, Red One, Carl Falk, Tim Bergling en Rami Yacoub bijvoorbeeld. Maar ook jonge, talentvolle songwriters als Ilya Salmanzadeh (die meewerkte aan Grande's thank u, next) en Noonie Bao, die songs schreef voor Carly Rae Jepsen en Charli XCX. Volgens popjournalist Tina Mehrafzoon, die bij het Zweedse radiostation Sverigesradio werkt, heeft het succes van de Zweedse pop alles te maken met Martin’s werkethiek. ‘Juist omdat hij niet alleen werkt, het is een groepsinspanning. Het ambacht over hoe je een song schrijft en produceert wordt daardoor constant overgedragen aan nieuw talent, waardoor het level hoog blijft. Hij is heel erg goed in het oppikken van jong talent.’

Alhoewel dat zeker niet betekent dat Martin van alles uit handen geeft. Juist het bijzondere aan zijn songwriting is hoe totalistisch zijn perspectief is. In een interview met de LA Times vertelde hij: 'Ik wil deel zijn van iedere noot, iedere moment dat in de studio gebeurt. Niets mag vergeten of gemist worden. Ik ben een perfectionist. De producer moet besluiten wat voor muziek er wordt gemaakt en hoe het klinkt. Alles, van het waarom tot het wanneer en wat.'

Luister hieronder naar de Zweedse songwritersspecial inclusief songs. Tekst loopt door onder de mediaplayer.

Oké, hij staat dus bekend als een keiharde werker met een visie, en dat sijpelt door tot de rest van de Zweedse popindustrie. Daardoor heeft het etiket ‘Zweedse songwriter’ vandaag de dag ook meerwaarde, merkt de Nederlandse songwritersmanager Bobby Sukhraj op. Zelf is hij vaak internationaal op pad met zijn eigen songwriters, en dat betekent dat hij nog wel eens Zweden in wil duiken voor een writerscamp. 'Op een gegeven moment hebben ze een soort luchtbrug gecreëerd naar Amerika. Ben jij een talentvolle songwriter uit Stockholm, en een Amerikaan hoort je hit, dan denkt hij meteen: “Mijn god, misschien is dit wel de nieuwe Max Martin, daar moeten we mee werken."’

Tuurlijk is Martin geen pionier als het gaat om Zweedse dominantie in de wereldwijde hitlijsten. Volgens Mehrafzoon heeft de Zweedse popindustrie zich omhoog weten te trekken aan vroege iconen als ABBA en Roxette, wiens internationale successen de ambities van jonge Zweedse songwriters een stuk aannemelijker maakten. Even belangrijk was liedschrijver Ted Gärdestad, die in 1979 ook nog meedeed met het Songfestival. ‘Samen met ABBA heeft hij het ambacht van de songwriting, en de emotionele teksten waar Zweedse pop bekend om is, gevestigd.’

Volgens de Zweedse songwriter Joel Sjöö, die meewerkte aan Duncan Laurence ‘Arcade’, gaat deze geschiedenis trouwens nóg verder terug, naar de tradities van de Zweedse volksmuziek. ‘Allemaal in de melodische mineurladder. Daardoor zit er in de melodieën soort vrolijk/verdrietig gevoel. Er zit een sterk gevoel van verlangen in de Zweedse cultuur, omdat je zes maanden lang in het donker tast en verlangt naar de zomer. Dat is een goed gevoel om te hebben wanneer je muziek schrijft. Daarmee groeien we op, en dat dringt door tot de songwriting.’

Niet onbelangrijk: door die vroege successen is er in Zweden een infrastructuur ontstaan die de popexport kan ondersteunen. Allereest in het onderwijs: volgens Tina Mehrafzoon probeert de regering klassikaal muziekonderwijs toegankelijk te maken voor iedereen. En niet alleen worden bands en popzalen gesubsidieerd, maar ook wordt er veel geld in de popopleidingen gepompt, benoemt ze. ‘Je kunt je aanmelden voor allerlei soorten subsidies voor muzikale initiatieven, zowel op klassiek vlak als in de popsector. Er zijn een boel kansen om op professioneel niveau te blijven leren.’ Wat dat betreft exploiteert de Zweedse regering dus op efficiënte wijze de popcultuur. (Iets waar we in Nederland nog wel wat van kunnen leren!)

Die efficiëntie zie je trouwens ook terug in de songwriting zelf, zegt Joel Sjöo. Zelf is-ie nogal sceptisch over de Stockholmscene. ‘Het songwritersfenomeen is een beetje hol, maar wel erg succesvol. We zijn een efficiënt volk. Zweedse pop gaat niet om “kunst”, we zijn eerder ingenieurs. We zijn geobsedeerd met duidelijkheid en efficiëntie. Dingen moeten niet al te abstract zijn. Roxette benoemt dat zelfs in de titel van een album: Don’t bore us, get to the chorus!’