Grote kans dat je nog nooit van Savan Kotecha hebt gehoord, maar wel degelijk tientallen van zijn nummers kunt meebrullen. In gesprek met de ster-songwriter die One Direction heeft gemaakt, bergen hits voor Ariana Grande schreef en de vaste sparringpartner van Max Martin werd. Want hoe doe je dat eigenlijk: met een team een monsterhit schrijven? En waarom is de streamingwereld zo schadelijk voor songwriters? 'De obsessie met skip rates is verschrikkelijk.'

Ja, hij weet nog precies hoe hij als tiener en aspirerende songwriter rondliep op showcasefestival SXSW. ‘Het was de enige mogelijkheid om muziekindustrie-mensen te ontmoeten’, vertelt Savan Kotecha met een grijns op zijn gezicht, in het conferentiecentrum in Austin. Ik sneakte het hotel binnen waar iedereen verbleef, ging in de lobby zitten en deelde demo’s uit aan iedereen met een naambordje. Meestal werd ik eruit geschopt, want dat mag natuurlijk niet. Dan ging ik terug naar de auto, deed ik een hoed op en een ander shirt aan om het vervolgens nog eens te proberen. Dat lukte vaak twee of drie keer voordat ze me echt door hadden.’

Die kleine Kotecha had nooit durven dromen hoe succesvol hij zou worden: hij heeft 300 miljoen songs verkocht in een tijd dat niemand nog liedjes koopt, boyband One Direction gemaakt in een tijd dat boybands helemaal niet meer cool waren, negentien nummer 1-hits in Amerika gescoord en miljarden en miljarden streams gepakt. Hij werd een van de vaste sparringpartners van Max Martin, zonder twijfel de grootste songschrijver van de eeuw, en zette zijn handtekening onder gigantische hits als ‘Can’t Feel My Face’ van The Weeknd, ‘Bang Bang’ van Jessie J en ‘On My Mind’ van Ellie Goulding. 

Zijn carrière begon toen hij op zijn twintigste naar Zweden werd gestuurd door platenmaatschappij BMG, dat wel wat zag in de demo’s van de jonge songwriter. ‘Dat was een gestoorde tijd, als ik erover nadenk. Als ik erop terugkijk vraag ik me wel eens af hoe ik het heb geflikt: ik verbleef er een paar jaar op VISA’s en sliep bij mensen op de grond. Er waren dagen waarop ik niet eens wist waar ik moest overnachten, maar het kwam altijd goed. Ik heb zelfs zes maanden bij RedOne [die later o.a. Lady Gaga groot heeft gemaak] op de bank geslapen in een piepkleine kamer, toen we allebei blut waren. Het was een heerlijke tijd, hoor: er zit zo’n plezier in die naïviteit, we waren nog niet verbitterd door de muziekindustrie en volwassenheid.’

SXSW (zeg: South By South West) is het grootste showcasefestival ter wereld. Van over de hele aardbol vliegen veelbelovende acts naar Austin, Texas om zich te presenteren voor de verzamelde muziekindustrie. Een goede show (of acht) staan garant voor doorbraak. Tevens is er een enorme conferentie, waar de muziekindustrie praat over de belangrijkste ontwikkelingen. 

3voor12 is er aanwezig om te kijken welke acts deze zomer vooral de oversteek naar de Nederlandse podia en festivals moeten wagen, welke tracks je direct in je Spotify-lijstje kunt slepen en welke trends te signaleren zijn (en wat die voor jou als muziekliefhebber te betekenen hebben). Verwacht een aantal omvangrijke losse verhalen en aan het eind van de week een gigantische lijst must-sees. 

In Zweden schreef hij voor het eerst met andere songwriters samen, en leerde hij waar zijn kracht ligt: zeker niet in drums inprogrammeren of gitaar spelen, wel in melodieën en tekst. Zo leerde hij Simon Cowell kennen, en begon hij steeds meer met Max Martin te werken. ‘Wat ik het meest van hem heb geleerd: kwaliteit boven kwantiteit. Je kunt beter zo lang mogelijk aan een nummer werken dat in de kern goed is, en 58 verschillende versies van een pre-chorus werken, dan dat je iedere dag vijf liedjes schrijft. Toen ik dat leerde, begon het balletje echt te rollen. Ook belangrijk: Zweden zijn de meest bescheiden mensen op deze planeet, ik denk dat dat belangrijk is als songwriter.’ De grote doorbraak van Kotecha: het moment dat American Idols-winnaar Carrie Underwood zíjn nummer ‘Inside Your Heaven’ uitvoerde. Hij was nog zo blut dat hij bonen uit een blikje zat op te lepelen, terwijl hij de uitzending op de bank aan het livestreamen was. Toen veranderde alles: het was zijn eerste nummer 1-hit. 

Nog zo’n mijlpaal: het breken van One Direction, waarbij hij betrokken was via The X Factor UK. Sterker nog: de gigantische debuutsingle en doorbraakhit ‘What Makes You Beautiful’ van One Direction gaat eigenlijk over de vrouw van Kotecha. Hij had de melodie al tijden in zijn hoofd, en opeens viel alles op zijn plek toen zijn vrouw een slechte ochtend had. ‘Oh, ik voel me zo lelijk’, zuchtte ze. Hij dacht: ‘Nee, je ziet er prachtig uit, je hebt geen flauw idee hoe prachtig je eruit ziet.’ En jawel: toen viel alles op zijn plek. ‘Elk woord gaat over mijn vrouw, van een nummer dat een van de grootste boybands in de geschiedenis heeft gemaakt, het is heel bijzonder om dat in de popcultuur te hebben.’

Ik kan me voorstellen dat je als songwriter altijd probeert iets persoonlijks mee te geven aan een nummer, maar het is moeilijk als je voor iemand anders schrijft.
‘Jazeker, al helemaal hoe ouder ik word. Buiten mijn werk is mijn leven best “normaal”: ik heb twee jonge kinderen, een vrouw, er is niets spectaculairs aan.’

Dus kijk je kleffe films en lees je tienerbladen!
‘Ja, precies. Het is heel belangrijk om verbonden te blijven met de jeugd, en onderdeel te zijn van hun cultuur, als een spons op te nemen wat het publiek leest, kijkt en luistert.’ 

‘Can’t Feel My Face’ bijvoorbeeld gaat over de liefde, maar ook vrij expliciet over drugs. Praat je daarover met een songschrijver als The Weeknd?
‘Nou, om hem credit te geven: wij werkten samen aan de melodieën, de teksten komen helemaal van hem. Hij zat met een bevriende rapper, Belly, in de kamer. Zij praatten over hun leven en cultuur, en eerlijk gezegd: ik wist niet eens dat ‘Can’t feel my face’ over cocaïnegebruik ging. Vervolgens probeerden we cool te blijven: “Oh ja, tuurlijk weten we wat je bedoelt!” In dat geval was mijn rol in de ruimte: helpen met structuur en melodieën, hij schreef de tekst.’

Ik zag op je Twitter dat je nogal geëngageerd bent. Probeer je dat in je songwriting te verwerken?
‘Ik ben er heel gepassioneerd over, mijn ouders zijn immigranten, ze zijn uit Oeganda geschopt door Idi Amin. Wat er in het Donald Trump-tijdperk hier gebeurt, dat is precies hetzelfde. Om te zien hoe Amerika wordt verscheurd en de waarheid niet langer belangrijk is? Dat vind ik doodeng. Ik heb een platform en doe mijn best om dat te gebruiken op de goede manier. Het is een belangrijke reden waarom ik met Skip Marley werk, kleinzoon van Bob Marley: hij heeft een stem die gehoord moet worden, en heeft universele dingen te zeggen over liefde en kindness. Wanneer ik het maar kan en het gepast voelt, stop ik het in het nummer.’

En als je een liefdesliedje schrijft, past er geen politieke boodschap in.
‘Precies. Een groot gedeelte van mijn werk is escapisme: ik wil dat mensen de echte wereld ontvluchten en een liedje in duiken.'

'Als professionele songwriter in de streamingwereld wil ik een wereldwijde hit schrijven'

 

 

 

Kun je altijd aanwijzen wat jouw bijdrage aan een nummer is? 
‘Nou, ik denk er nooit zo over. Het liedje moet winnen, je probeert ego’s buiten de kamer te houden. De rollen van mensen zijn elke keer anders, maar als je in de ruimte was, had je waarschijnlijk iets bijgedragen. Soms oppert iemand een idee je dat jij weer omdraait, wat zorgde voor het idee dat uiteindelijk werkte. Niemand zou kunnen definiëren: “Oh, die gast was helemaal nutteloos bij die sessie.” Zo denk ik er niet aan, ik ben gewoon trots op het collectieve werk dat ik met de groep heb gedaan.’

Hoeveel mensen zijn er meestal in de kamer?
‘Meestal begin ik met een of twee anderen. Zodra we het geraamte hebben staan brengen we wat frisse oren naar binnen. “Oh crap, we hebben hulp nodig bij dit gedeelte want we krijgen het maar niet goed, dus laten we er iemand bij halen.” Misschien hoort die iets wat wij niet meer horen, iets wat beter zou kunnen of juist niet werkt. Vaak wil de artiest wat teksten tweaken zodat hij er gemakkelijker een band mee krijgt. Zo werkt het meestal.’

Hoe belangrijk is het om een uurtje met een artiest te gaan zitten kletsen voordat je de studio in gaat?
‘Heel belangrijk. Ik kijk altijd waar zijn hart sneller van gaat kloppen. Je moet elkaar aanvoelen, en definiëren welke rol je gaat spelen in die kamer of sessie. Ga je meer geven, minder geven? Je moet een kameleon zijn in dat aspect. Tegenwoordig bel ik vaak met een artiest voordat we de studio in duiken, we gaan koffie drinken of lunchen samen om elkaar wat beter te leren kennen en zeker te weten dat er een chemie is tussen ons. Nu ik toegang heb tot die artiesten, kom ik erachter dat dat heel belangrijk is. Er zijn ontzettend aardige mensen waar je gewoon geen vibe mee hebt. Dat is prima, maar misschien heb ik dan niet het antwoord voor die persoon, die heeft iemand anders nodig. Het is belangrijk om eerlijk te zijn tegen jezelf en tegen de artiest.’

Wat voor vragen stel je meestal in dat eerste uurtje?
‘“How are you?”, is de eerste, haha. We praten over het leven, waar ze vandaan komen, hun verhaal en wat hun doelen zijn. Als professionele songwriter – en al helemaal tegenwoordig in de streamingwereld – wil ik een wereldwijde hit schrijven. Dat is mijn baan. Bij artiesten die alleen hun gevoelens eruit willen krijgen ben ik misschien niet de juiste persoon op het juiste moment. Het ambitieniveau is voor mij heel belangrijk, dus daar vraag ik ook naar.’

'De obsessie met skip rates is verschrikkelijk'

© Timo Pisart

Over streaming gesproken: ik kan me voorstellen dat de verschuiving van radio naar streaming een enorme impact heeft gehad op het vak van de songwriter, zowel creatief als commercieel.
‘Ik denk dat de betaalstructuur moet worden veranderd, zeker. Het is heel moeilijk voor een beginnende songwriter om ervan te kunnen leven als–ie geen grote hits maakt. Er zijn steeds minder kansen. Als ik in deze tijd was begonnen, weet ik niet of ik de eerste jaren had overleefd: Spotify betaalt de artiest en het label, maar de songwriter nauwelijks.’

Een voorbeeld: Kotecha heeft meegeschreven aan ‘One More Night’ van Maroon 5, dat negen weken lang een nummer 1-hit was in Amerika. Hij kreeg een Spotify-statement waarin stond dat het een dikke 78 miljoen keer was gestreamed. Kotecha had belang van een derde in het nummer, en uiteindelijk verdiende hij maar 11.000 dollar aan een van de allergrootste hits van het jaar. ‘Dat is eng en verdrietig, want zo verdwijnen de wat kleinere songwriters, en gaat een heleboel talent zich niet kunnen ontwikkelen. Als het over tien jaar niet is veranderd, dan zijn er geen songwriters meer over. Er is geen enkele industrie waar dat hetzelfde is. Als je naar de Oscars kijkt, zijn de eerste mensen die worden bedankt de screenwriters. Het is volgens de publieke opinie ook gewoon niet sexy dat artiesten hun eigen nummers niet schrijven.’

Hij ziet het zo: ‘Soms roepen mensen: “Blahblahblah, die popartiesten van nu zijn geen echte muzikanten, een handvol Zweden schrijft hun muziek.” Dan vraag ik: oh, wie zijn je favoriete artiesten? Frank Sinatra schreef nooit zijn eigen nummers, Elvis Presley niet, Whitney Houston niet, Celine Dion niet. Een paar van de grootste artiesten ter wereld schreef niet zijn eigen nummers. Men zal nooit over een acteur zeggen dat–ie niet goed is omdat hij niet zijn eigen tekst schrijft. Het is een ander talent; het vertalen en interpreteren van materiaal. Een geweldige zanger kan dat ook zijn wanneer–ie niet de tekst schrijft. Het gaat uiteindelijk om de muziek en hoe het publiek ervan geniet, het maakt toch niet uit wie het heeft geschreven?’

The Guardian schreef dat Spotify het lange intro vermoordt: in de jaren ’80 was het gemiddelde intro 20 seconden, nu nog maar 5 seconden. Hou je dat in gedachten wanneer je een nummer schrijft? 
‘Spotify heeft heus veel goed gedaan voor de muziekindustrie, maar de obsessie met skip-rates is verschrikkelijk. Als een nummer vaak wordt geskipt, kunnen we ‘m niet op de playlist zetten. Het is een trend die de muziek niet verder helpt: als je muziek gaat baseren op of iemand de eerste 30 seconden wel luistert, dan krijg je alleen nog maar muziek die precies hetzelfde klinkt. Nummers die uit het niets kwamen, of dat nou om Led Zeppelin gaat of om 'SexyBack'… Die werden ook niet direct geaccepteerd. ALle kunst die vanuit het niets komt, heeft even nodig voordat mensen het goed gaan vinden. De muziekwereld worstelt daar nu echt mee.’

Probeer je die regels te breken?
‘Het is moeilijk te bewerkstelligen in de commerciële popwereld. Je probeert ’t, maar dan krijg je een label dat roept: “Oh, de intro moet korter vanwege de skip rates.’ Dat kan de creativiteit echt in het nauw drijven.’

Iets anders: je vertelde al eens hoe je liedjes laat horen aan je vrouw, gebruik je je kinderen ook als testpanel?
‘Jazeker, dat probeer ik wel, als ik ze effe stil kan laten zitten. Mijn vijfjarige zoon zegt wel of hij het goed vindt of niet, ik laat hem graag nieuwe liedjes horen in de auto. Dan zegt hij: “Papa, ik denk dat het een hit is!” Of: “Papa, kun je iets anders draaien?” Dan weet je dat–ie het niets vindt.’

Heeft hij vaak gelijk?
‘Ja, het is beangstigend hoe vaak hij het gelijk heeft! Soms hoop ik echt dat hij iets goed gaat vinden en dan vindt–ie het verschrikkelijk, daar ga je echt kapot aan. Dan wil je niet teruggaan naar de mensen met wie je schreef om te zeggen: “Ja, dit gaat niet werken. M’n vijfjarige kind vind het niets, dus we moeten het refrein aanpassen!”’